Parkinson
hastalığı (PH) bilişsel ve motor semptomları içeren nörodejeneratif bir
hastalıktır. Beyinin vücuttaki en yağlı ve yüksek oranda kolesterol içeren bir
organ olması nedeniyle normal fonksiyonlarını sürdürülmek için yağlara ve
kolesterole ihtiyaç duyar. Elzem yağ asitleri beynin birçok hücresel
fonksiyonunda rol almaktadır. Linoleik asit ve α-linolenik asit vücut
tarafından sentezlenemediği için elzem yağ asitleri olup diyet ile alınmalıdır.
Bu iki esansiyel yağ asidi daha uzun zincirli çoklu doymamış yağ asitlerinin (PUFA)
sentezi için öncüdürler. Beyin serbest PUFA seviyeleri oksidatif stres ve
inflamasyon bağlı olarak artmaktadır. Ayrıca oksidatif stres beyinde yüksek
seviyelerde bulunan DHA ve AA’in peroksidasyonuna ve bunun sonucunda da dopaminerjik
sistem nörodejenerasyonuna neden olmaktadır. Diyetin esansiyel yağ asidi
içeriği nörotransmitter sistemleri etkilemektedir. Kronik omega-3 (w-3) yağ
asidi eksikliği dopamin reseptörü bağlanmasında azalmaya, serotonin reseptörü
yoğunluğunda artışa ve dopamin metabolizmasında değişikliklere neden
olabilirken substantia nigrada görülen
dopaminerjik nöron kaybının az da olsa DHA tarafından önlendiği deneysel
olarak gösterilmiştir. Beyin fonksiyonlarının devamlılığı için önemli olan kolesterolün
de kanda normal seviyelerin üstüne çıkması beyinde oksidatif stresi ve buna
bağlı olarak PH riskini arttırabilir. Diyet esansiyel yağ asitleri ve
kolesterol seviyesi ile PH gelişimi riski arasındaki ilişkiyi inceleyen
çalışmaların birbirleri ile çelişen sonuçları bulunmaktadır. Bu nedenle
esansiyel yağ asitleri ve kolesterolün PH’nın oluşumu, önlemesi ve/veya
semptomları azaltma etkisi konularını kesinleştirecek daha geniş çaplı
araştırmalara ihtiyaç vardır.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
Bölüm | Derlemeler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 3 Mart 2020 |
Gönderilme Tarihi | 27 Eylül 2019 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 11 Sayı: 1 |
SDÜ Sağlık Bilimleri Dergisi, makalenin gönderilmesi ve yayınlanması dahil olmak üzere hiçbir aşamada herhangi bir ücret talep etmemektedir. Dergimiz, bilimsel araştırmaları okuyucuya ücretsiz sunmanın bilginin küresel paylaşımını artıracağı ilkesini benimseyerek, içeriğine anında açık erişim sağlamaktadır.