İş Rolü İşlevsellik Anketi v2.0’ın Kısa Sürümlerinin Türkçeye Uyarlama Çalışması

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 3, 363 - 375, 29.12.2023

Fatih Uğur Taş , Deniz Dal , İsmail Ayan , Ahmet Hakan Korucu , Ahmet Burhan Bolat , Sabriye Ercan

https://doi.org/10.22312/sdusbed.1352122

Öz

Amaç: Çalışan bireyin sağlık probleminden dolayı işlerinde yaşadıkları kısıtlamaları değerlendiren iş gücü engellilik anketlerine ihtiyaç duyulmaktadır. İş Rolü İşlevsellik Anketi (İRİA) v2.0 bu amaca hizmet eden oldukça kullanışlı bir ölçüm aracıdır. Bu çalışmanın amacı, İRİA v2.0’ın 5 (İRİA 5) ve 10 (İRİA 10) sorudan oluşan iki farklı kısa sürümünün Türkçeye uyarlanmasıdır.

Gereç ve Yöntem: Gerekli izinlerin alınmasından sonra çeviri ve geri çeviri işlemleri tamamlanıp anketin kapsam geçerliliği incelenmiştir. Anketi Türkçeye uyarlanmış sürümünün anlaşılır olduğu belirlendikten sonra ‘beyaz yakalı’ sınıfında aktif olarak çalışan 135 kişide pilot uygulama gerçekleştirilmiştir.

Bulgular: Kapsam geçerlilik analizlerine göre hem İRİA 5-TR’nin hem de İRİA 10-TR’nin I-CVI ve S-CVI değerleri 1,00’dir. Cronbach Alfa katsayısı, İRİA 10-TR için 0,935 ve İRİA 5-TR için 0,887 olarak belirlenmiştir. Anketlerin her ikisinin de madde ayırt edicilik gücü yeterli bulunmuştur. Anketlere verilen cevaplarda taban-tavan etkisi gözlenmemiştir. Anketlerdeki tüm maddelerin faktör yükleri 0,50 ve üzerinde değer almıştır. Her iki anket de özdeğeri 1’den büyük tek faktörlü yapı göstererek orijinal anketteki faktör yapısını korumuştur. Açıklanan varyans oranı İRİA 10-TR’de %63,48 ve İRİA 5-TR’de %68,93 olmuş, yapı geçerliliği sağlanmıştır. Anketlerin tanımlayıcı özelliklere göre ayrım geçerliliği belirlenmiştir (p˂0,05). İRİA’nın uzun sürümü ile her iki kısa sürümünün yüksek düzeyde uyum geçerliliği tespit edilmiştir (p˂0,05). İRİA 10-TR’nin doğrulayıcı faktör analizi uyum değerleri yeterlilik göstermiştir. İRİA 5-TR için ise yaklaşık ortalamaların karekökü değeri hariç diğer uyum değerleri yeterli görülmüştür.

Sonuç: İRİA 5-TR’nin ve İRİA 10-TR’nin Türkçeye uyarlanması, geçerliliği ve güvenirliği sağlanmıştır. İRİA 10-TR’nin güvenilirlik ve doğrulayıcı faktör analizi uyum değerleri İRİA 5-TR’ye nazaran daha yüksek olmakla birlikte her iki ölçüm aracı da beyaz yakalı bireylerin iş rolü işlevselliğini değerlendirmek için kullanılabilir.

Anahtar Kelimeler

iş, işlevsellik, sağlık, beyaz yakalı

Etik Beyan

Bu çalışmada, “Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi” kapsamında uyulması gerekli tüm kurallara uyulduğunu, bahsi geçen yönergenin “Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiğine Aykırı Eylemler” başlığı altında belirtilen eylemlerden hiçbirinin gerçekleştirilmediğini taahhüt ederiz.

Destekleyen Kurum

-

Teşekkür

-

Adaptation of Short Versions of Work Role Functioning Questionnaire v2.0 into Turkish

Öz

Objective: There is a need for labor disability questionnaires to assess the restrictions that a worker faces due to health conditions. The Work Role Functioning Questionnaire (WRFQ) v2.0 is a very useful assessment tool that is used for this purpose. The aim of this research is to adapt two different short versions of WRFQ v2.0 that include 5 questions from (WFRQ 5) and 10 questions from (WFRQ 10) to Turkish.

Material and Method: The content validity of the questionnaire is examined after necessary permissions are granted and translation processes are completed. After the questionnaire, adapted to Turkish version, is determined as understandable, a pilot implementation was carried out on 135 people working as ‘white collar’.

Results: According to content validation analyzes, both WFRQ 5-TR and WFRQ 10-TR have 1.00 value for I- CVI and S-CVI. Cronbach Alfa coefficient is determined as 0.935 for WFRQ 10-TR and 0.887 for WFRQ 5-TR. The item discrimination strength index of both questionnaires are considered as adequate. On answers given to questionnaires, the floor-ceil effect isn’t observed. Factor load of all items get values 0.50 and above. Both questionnaires behave as one factor structure whose eigenvalues are greater than 1 so that they preserved the factor structure of the original questionnaire. Explained variance ratios are %63.48 on WFRQ 10-TR and
%68.93 on WFRQ 5-TR, and the structure validity is ensured. The discriminant validity is figured out (p<0.05) according to descriptive features of questionnaires. The high level of concordance validity between the long version of WFRQ and two short ones is determined (p<0.05). Confirmatory factor analysis fit values of WFRQ 10-TR show adequacy. For WFRQ 5-TR, other fit values were found to be sufficient, except for root mean square error of approximation value.

Conclusions: The validity and reliability of that adaptation WFRQ 5-TR and WFRQ 10-TR to Turkish are established. Both two tools can be used to assess the work role functionality of white collar individuals even if reliability and confirmatory factor analysis fit values of WFRQ 10-TR are higher than ones of WFRQ 5-TR.

Anahtar Kelimeler

job, job functionality, health, white collar employee

Kaynakça

• [1] Koopman C, Pelletier KR, Murray JF, Sharda CE, Berger ML, Turpin RS, et al. 2002. Stanford presenteeism scale: health status and employee productivity. Journal of occupational and environmental medicine. 14-20.
• [2] Lerner D, Amick III BC, Rogers WH, Malspeis S, Bungay K, Cynn D. 2001. The work limitations questionnaire. Medical care. 72-85.
• [3] Kessler RC, Barber C, Beck A, Berglund P, Cleary PD, McKenas D, et al. 2003. The world health organization health and work performance questionnaire (HPQ). Journal of occupational and environmental medicine. 156-74.
• [4] Abma F, Bjorner JB, Amick III BC, Bültmann U. 2019. Two valid and reliable work role functioning questionnaire short versions were developed: WRFQ 5 and WRFQ 10. Journal of Clinical Epidemiology. 105:101- 11.
• [5] Amick III BC, Lerner D, Rogers WH, Rooney T, Katz JN. 2000. A review of health-related work outcome measures and their uses, and recommended measures. Spine. 25(24):3152-60.
• [6] Abma FI, van der Klink JJ, Bültmann U. 2013. The work role functioning questionnaire 2.0 (Dutch version): examination of its reliability, validity and responsiveness in the general working population. Journal of occupational rehabilitation. 23:135-47.
• [7] Melo JSP, Dibai-Filho AV, Rêgo AS, Rocha DS, de Walsh IAP, de Jesus Tavarez RR, et al. 2022. Translation, cross-cultural adaptation and validation of the Work Role Functioning Questionnaire 2.0 into Brazilian Portuguese in a general population. Health and Quality of Life Outcomes. 20(1):1-9.
• [8] Alpar R. 2020. Spor Sağlık Ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamali İstatistik ve Geçerlik Güvenirlik. Detay Anatolia Akademik Yayıncılık. Ankara
• [9] AYLAR F, Nagihan E. 2019. Derleme: Ölçek Geliştirme Çalışmalarında Doğrulayıcı Faktör Analizinin Kullanımı. The Journal of Social Sciences. 4(10):389-412.
• [10] Pinto Melo JS, Dibai-Filho AV, Brito Pinheiro CA, Rêgo AS, Bezerrade Castro Soares KV, Brito Damasceno KL, et al. 2023. The Brazilian version of the work role functioning questionnaire 2.0 with 5 items (WRFQ-5) has adequate measurement properties. Physiotherapy Theory and Practice. 1-7.
• [11] Mokhtarinia HR, Shahbazi A, Abma FI, Gabel CP. 2022. Cross-cultural adaptation, reliability, and validity of the work role functioning questionnaire 2.0 to Persian. Disability and Rehabilitation. 44(18):5268-76.
• [12] Abma FI, Amick III BC, Brouwer S, van der Klink JJ, Bültmann U. 2012. The cross-cultural adaptation of the Work Role Functioning Questionnaire to Dutch. Work-Journal of Prevention Assessment and Rehabilitation. 43(2):203.