FATALİZM EĞİLİMİNİN SAĞLIKLI YAŞAM BİÇİMİ DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 16, 01.08.2019

Zeynep Kuh Ramazan Erdem

Öz

Bireylerin varoluşa dair
varsayımları hayat pratiklerini büyük ölçüde etkilemektedir. Fatalizm eğilimi
de bu temel varoluş varsayımlarından birisidir. Fatalizm eğilimi fazla olanlar,
olanlara ve olacak olan her şeye dışsal bir atıf yaparak, ne yapılırsa yapılsın
sonuçların değişmeyeceğini düşünürler. Bunun karşıtı nokta olan fatalizm
eğilimlerinin düşük olduğu kişiler ise, olan biteni dışsal güçlere değil de
insanın kendisine bağlamaktadırlar. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları,
bireylerin sağlıklı olabilmek adına yaptıkları çabalarla ilgilidir. Bu kapsamda
beslenme, egzersiz, stres yönetimi, manevi gelişim öne çıkmaktadır.

Bu çalışmanın amacı bireylerin fatalizm
eğilimlerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları üzerindeki etkisinin
incelenmesidir. Bu amaçla Isparta il merkezinde kolayda örnekleme yolu ile 148
kişiye ulaşılmıştır. Veri toplama aracı olarak Walker ve arkadaşları (1987)
tarafından geliştirilen Türkiye’deki geçerliliği ve güvenirliliği Bahar ve
arkadaşları (2008) tarafından yapılmış Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları II
Ölçeği kullanılmıştır. Ayrıca kişilerin fatalizm eğilimini ölçmek için de Kaya
ve Bozkur (2015) tarafından geliştirilen Kadercilik Eğilimi Ölçeği
kullanılmıştır. Veriler SPSS programı aracılıyla analiz edilmiştir. Fatalizm
eğilimlerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları üzerindeki etkisi çoklu
regresyon analizi kullanılarak değerlendirilmiştir.

Araştırma sonunda katılımcılar en yüksek
puanı, sağlıklı yaşam biçimi davranışları içinde yer alan “manevi gelişim”
(3.915) ve “kişilerarası ilişkiler” (3.870) boyutlarından; en düşük puanı da
“fiziksel aktivite” (2.705) boyutundan almışlardır. Fatalizm boyutları içinde
en yüksek puan “kişisel kontrol” (3.939) boyutundan, en düşük puan ise “batıl
inanç” (2.097) boyutundan alınmıştır. Fatalizm eğilimi boyutlarından “önceden
belirlenmişlik” ve “kişisel kontrol” boyutunun sağlıklı yaşam biçimi
boyutlarından “manevi gelişim” ve “kişilerarası ilişkiler” boyutu üzerinde
pozitif etkiye sahip olduğu; “önceden belirlenmişlik” boyutunun aynı zamanda
“beslenme” boyutunu pozitif yönde etkilediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fatalizm, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları, Sağlık Çalışanları

Kaynakça

• Akarsu, B., (1998), Felsefe Terimleri Sözlüğü, 11. Baskı, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Cevizci, A., (2015), Felsefe Sözlüğü, 5. Baskı, İstanbul: Say Yayınları.
• Hançerlioğlu, O., (1996), Felsefe Sözlüğü, 10. Baskı, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kam, Ö. Ferit, Dini Felsefi Sohbetler, 3. Baskı, Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
• Kaya, A.- Bozkur, B.,(2015), Kadercilik Eğilimi Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması,Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
• Timuçin, A., (2004), Felsefe Sözlüğü, 5. Baskı, İstanbul: Bulut Yayınları.
• Yıldırım, Cemal., (2004), Çağdaş Felsefe Sözlüğü, 2. Baskı, Ankara: Doruk Yayımcılık.
• Komduur, R.H.-Korthals, M.- Molder, H., (2009), The Good Life: Living For Health and a Life Without Risks? On a Prominent Script of Nutrigenomics, British Journal of Nutrition, 101: 307-316.
• Özkan, S. ve Yılmaz, E., (2008), Hastanede Çalışan Hemşirelerin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları,Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(7): 88-105.
• Minkler, M., (1999), Personal Responsibility for Health a Review of the Arguments and the Evidence at Century’s End, Health Education&Behavior, 26(1): 121-140.
• Walker, SN., Sechrist KR. And Pender NJ., (1987), The Health Promoting Lifestyle Profile Development and Psychometric Characteristics, Nursing Research, 36(2): 76-80.
• Bahar, Z., Beşer A., Gördes N., Ersin F. ve Kıssal, A., (2008), Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II’nin Geçerlilik ve Güvenirlilik Çalışması,Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(1): 1-13.
• Kaya,A. ve Bozkur, B., (2015), Kadercilik Eğilimi Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3): 935-946.
• URL:1https://www.notdefteri.net/irade-i-cuziye-irade-i-kulliye-ne-demek/,Erişim Tarihi: 24.09.2018.