PANDEMİ SÜRECİ VE SONRASINDA SAĞLIK BAKANLIĞI DİJİTAL UYGULAMALARI

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 73 - 87, 29.12.2023

Dilek Alay , Nezihe Tüfekci

Öz

Teknolojik gelişmeler bireylere sağlık hizmetini sunumu biçimlerini yeniden şekillendirmiştir. Bireylerin sağlık durumunu iyileştirmek ve iyilik halini sürdürmede yüz yüze hizmet sunumunun yanı sıra yazılım ve mobil uygulamalar gibi dijital hizmetler verilmeye başlanmıştır. Sağlık Bakanlığı pandemi sürecinde ve sonrasında dijital hastane uygulamalarından faydalanmıştır. Bu çalışmanın amacı Sağlık Bakanlığı’nın Covid-19 pandemi süreci ve sonrasındaki süreçte hizmet sunumu için geliştirdiği dijital uygulamalarını derlemektir. Çalışma derleme yöntemi kullanılmıştır. Bu doğrultuda Sağlık Bakanlığı’nın resmi sayfası ve Google Play Store uygulamasında geliştiriciliğini yaptığı mobil uygulamalar incelenmiştir. Bulgular, Sağlık Bakanlığı’nın pandemi ve sonrası süreçte hem sağlık çalışanlarına hem de vatandaşlara yönelik 24 tane mobil sağlık uygulaması geliştirdiği görülmüştür. Sonuç olarak geliştirilen uygulamaların, vatandaşların iyilik halini koruyan ve sağlık hizmet sunumunu kolaylaştıran, coğrafik engel sorunlarını en aza indiren, maliyet ve zaman tasarrufu sağlayan uygulamalar olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Bakanlığı, Dijital Uygulamalar, Mobil Sağlık Uygulamaları, Dijital Hastane

Kaynakça

• Ak, B. (2013). Sağlıkta yeni hedef: Dijital hastaneler. Akademik Bilişim, 23-25.
• Alkış, N. ve Fındık Coşkunçay, D. (2021). COVID-19 salgınında Hayat Eve Sığar (HES) uygulamasının kullanıcılar tarafından benimsenmesi: Ampirik bir çalışma. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 14(4), 367-376. https://dergipark.org.tr/en/pub/gazibtd/issue/65617/883789
• Anadolu Ajansı. (2021). "Neyim Var?" uygulaması doğru hekime yönlendiriyor. https://www.aa.com.tr/tr/info/infografik/25748 adresinden 9 Temmuz 2023 tarihinde alınmıştır.
• Atalay, E. S., Uyaroğlu, M. B., Koyutürk, G. ve Akçay, S. (2022). Mobil teknolojilerin sağlıkta kullanımı. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 67-75. DOI: 10.46413/boneyusbad.1025203
• Arslan, Ü., Şahinöz, T., ve Kaya, M. (2007). Afetlerde sağlık organizasyonu çalışmaları. TMMOB Afet Sempozyumu (s. 467-471). Ankara, Türkiye.
• Bulut, Y. ve Aslan, M. M. (2021). Türkiye’nin koronavirüsle mücadelede kullandığı yenilikçi uygulamalar. Y. Bulut (Ed.), COVID-19 pandemisinin idari, siyasi, uluslararası ilişkiler, ekonomi ve işletmeler üzerindeki etkileri (s. 1-20). Ekin Yayınevi.
• Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı. (2021). Asrın küresel salgını Türkiye’nin koronavirüsle başarılı mücadelesi. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Yayınları.
• https://www.iletisim.gov.tr/images/uploads/dosyalar/TurkiyeninKoronavirusleBasariliMucadelesi.pdf Çamcı, M. (2019). Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi’ ne (SABİM) yapılan hastane acil servislerine yönelik başvuruların değerlendirilmesi [Tıpta Uzmanlık Tezi]. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
• Dağdelen, S. (2021). Teletıp uygulamaları: Bugünden geleceğe öngörü ve beklentiler. Y. Gökçe Kutsal ve D. Aslan (Ed.), Teletıp yaşlılık ve teletıp uygulamaları (s. 127-135). https://geriatri.org.tr/pdf/TELETIP-K%C4%B0TABI%202021.pdf#page=135
• Demirel, A. (2013). Sağlık hizmetleri yönetiminde sağlık bilgi sistemleri ve kullanım modülleri [Yüksek Lisans Tezi]. Beykent Üniversitesi.
• Dorn, S. D. (2015). Digital health: Hope, hype, and amara's law. Gastroenterology, 149(3), 516–520. https://doi.org/10.1053/j.gastro.2015.07.024
• Erdem B., Demir Yıldırım A., Erdem F., Yılmaz Esencan T. ve Uyar N. (2021). COVID-19 pandemi mücadelesinde Kadıköy İlçe Sağlık Müdürlüğünün organizasyonel yapısı. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 15(1), 170-178.
• Lupton, D. (2013). The digitally engaged patient: Self-monitoring and self-care in the digital health era. Soc Theory Health 11, 256–270. https://doi.org/10.1057/sth.2013.10
• Mete, B., Şimşir, İ. ve Kırılmaz, H. (2022). COVID-19 pandemisinde sağlık sistemlerinin performansı üzerine geleneksel bir derleme. Türkiye Klinikleri J Health Sci, 7(3), 919-30.
• Onay, Z. (1998). Sağlık sektöründe bilgi sistemleri. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 35–46. http://hdl.handle.net/20.500.12397/1675
• Giresun İl Sağlık Müdürlüğü Dr. Ali Menekşe Göğüs Hastalıkları Hastanesi. (2019). Sağlık Bakanlığı Ekip Portal uygulaması. https://giresunghh.saglik.gov.tr/TR-354434/saglik-bakanligi-ekip-portal-uygulamasi.html adresinden 9 Temmuz 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2008a). İlerleme raporu Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı Ağustos 2008. R. Akdağ, S. Aydın ve H. Demirel (Ed.). T.C. Sağlık Bakanlığı Yayınevi. https://ekutuphane.saglik.gov.tr/Home/GetDocument/183 adresinden 25 Mart 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2008b). Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı ve temel sağlık hizmetleri. R. Akdağ (Ed.).
• T.C. Sağlık Bakanlığı Yayınevi. https://www.halksagligiokulu.org/Kitap/Detay/turkiye-saglikta-donusum-programi-ve-temel-saglik-hizmetleri/4e5b13fb-f63a-4bd2-a871-97d952d13625 adresinden 1 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2012). Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı değerlendirme raporu (2003-2011). R. Akdağ (Ed.) T.C. Sağlık Bakanlığı Yayınevi. https://www.saglik.gov.tr/TR,11662/saglik-bakanligi-turkiye-saglikta-donusum-programi-degerlendirme-raporu-2003-2011.html adresinden 1 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2019a). Sağlık ekip portal. https://play.google.com/store/apps/details?id=tr.gov.saglik.ekipportal adresinden 12 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2019b). Mobil tarama. https://play.google.com/store/apps/details?id=tr.gov.saglik.keydoc adresinden 13 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2019c). Umke mobil. https://play.google.com/store/apps/details?id=tr.gov.saglik.umkemobil adresinden 13 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2019ç). İnme 112. https://play.google.com/store/apps/details?id=tr.gov.saglik.inme112 adresinden 13 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2019d). e-Nabız e-İmza. https://play.google.com/store/apps/details?id=tr.gov.saglik.enabizeimza adresinden 13 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2019e). Teletıp. https://play.google.com/store/apps/details?id=tr.gov.saglik.teletip adresinden 15 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020a). Uets. https://play.google.com/store/apps/details?id=tr.gov.saglik.uzmanlikegitimitakipsistemi&hl=tr&gl=US adresinden 3 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020b). Hayat eve sığar. https://hayatevesigar.saglik.gov.tr/HES.pdf adresinden 3 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020c). Ruhsad. https://play.google.com/store/apps/details?id=tr.gov.saglik.ruhsad adresinden 15 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2020ç). Sina. https://play.google.com/store/apps/details?id=tr.gov.saglik.sina adresinden 15 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2021a). Aşıla. https://play.google.com/store/search?q=A%C5%9F%C4%B1la%20Mobil%20Uygulamas%C4%B1&c=apps adresinden 15 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2021b). İlaç takip sistemi. https://play.google.com/store/search?q=%C4%B0la%C3%A7%20Takip%20Sistemi%20(%C4%B0TS)%20Mobil%20Uygulamas%C4%B1&c=apps adresinden 16 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2021c). Yatırım takip sistemi. https://play.google.com/store/apps/details?id=tr.gov.saglik.yts adresinden 16 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2021ç). HealthPass. https://play.google.com/store/search?q=healthpass+app&c=apps adresinden 17 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2021d). Dr. e-nabız. https://play.google.com/store/apps/details?id=tr.gov.saglik.drenabiz adresinden 17 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı. (2022a). Sağlık Bakanlığı, korona bilgilendirme web sitesi yayını. https://www.saglik.gov.tr/TR,64555/saglik-bakanligi-korona-bilgilendirme-websitesini-yayina-aldi-19032020.html adresinden 3 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2022b). Lifecare. https://play.google.com/store/apps/details?id=tr.gov.saglik.lifecaremobile adresinden 16 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2022c). Neyim var? https://sbsgm.saglik.gov.tr/TR,94051/neyimvar-uygulamasina-yilin-saglik-bilgi-sistemleri---yenilikci-uygulamasi-odulu.html adresinden 17 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2023a). Sağlık TİM.https://play.google.com/store/search?q=Sa%C4%9Fl%C4%B1k%20T%C4%B0M%20Mobil%20Uygulamas%C4%B1&c=apps adresinden 16 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2023b). Doküman yönetim sistemi. https://play.google.com/store/apps/details?id=tr.gov.saglik.mobildys adresinden 16 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2023c). T.C. Sağlık Bakanlığı resmi Twitter hesabı. https://twitter.com/saglikbakanligi adresinden 16 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı (2023ç). HES kodu uygulaması protokolü imzalandı. https://www.saglik.gov.tr/TR,73299/hes-kodu-uygulamasi-protokolu-imzalandi.html adresinden 17 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2021). İnme 112 mobil uygulaması. https://acilafet.saglik.gov.tr/TR-61188/inme-112.html adresinden 5 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü. (2020). Filyasyon ve izolasyon takip sistemi (FİTAS). https://sbsgm.saglik.gov.tr/TR,73584/fitas.html adresinden 3 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü. (2021). Sağlıkta istatistik ve nedensel analizler (SİNA) bilgilendirme ve değerlendirme çalıştayları başladı. https://sbsgm.saglik.gov.tr/TR-63748/saglikta-istatistik-ve-nedensel-analizler-sina-bilgilendirme-ve-degerlendirme-calistaylari-basladi.html adresinden 5 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü. (2022). Ruh sağlığı destek sistemi (RUHSAD). https://sbsgm.saglik.gov.tr/TR-73581/ruh-sagligi-destek-sistemi.html adresinden 7 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Bilgi İşlem Daire Başkanlığı. (2004). Türkiye sağlık bilgi sistemi eylem planı. https://ekutuphane.saglik.gov.tr/Yayin/404 adresinden 5 Nisan 2023 tarihinde alınmıştır.
• Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Yönetmeliği. (2014, 26 Nisan). https://www.dicle.edu.tr/Dosya/2018-10/tipta-ve-dis-hekimliginde-uzmanlik-egitimi-yonetmeligi_1785.PDF
• Toygar, Ş. A. (2018). E-Sağlık uygulamaları. Yasama Dergisi, (37), 101-123. https://dergipark.org.tr/en/pub/yasamadergisi/issue/54462/741324
• TÜBA. (2020). Post pandemide toplumsal ve ekonomik projeksiyon. M. Şeker, A. Özer, Z. Tosun, C. Korkut ve M. Doğrul (Ed.). COVID-19 küresel salgın değerlendirme raporu (Güncelleme 5.0, s.77-88). Türkiye Bilimleri Akademisi. https://www.tuba.gov.tr/tr/yayinlar/suresiz-yayinlar/raporlar/5.-versiyon-tuba-covid-19-kuresel-salgin-degerlendirme-raporu-1adresinden 22 Temmuz 2023 tarihinde alınmıştır.
• Tüfekci, N., Yorulmaz, R. ve Cansever, H. İ., (2017), Dijital hastane. Journal of Current Researches on Health Sector, 7(2), s. 143–156.
• Uzaktan Sağlık Hizmetinin Sunulmasına Dair Yönetmelik. (2022, 10 Şubat). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/02/20220210-2.html
• Uysal, B. ve Ulusinan, E. (2020). Güncel dijital sağlık uygulamalarının incelenmesi. Selçuk Sağlık Dergisi, 1(1), 46-60. from https://dergipark.org.tr/en/pub/ssd/issue/54163/731193
• WHO Global Observatory for eHealth. (‎2010)‎. Telemedicine: Opportunities and developments in Member States: Report on the second global survey on eHealth. World Health Organization. https://apps.who.int/iris/handle/10665/44497
• World Health Organization. (2023). WHO coronavirus (COVID-19) dashboard, overview. https://covid19.who.int/ adresinden 22 Temmuz 2023 tarihinde alınmıştır.