The Effects of Different Gamma-Ray Doses on Seedling growth of Bread Wheats

Yıl 2012, Cilt: 7 Sayı: 2, 73 - 80, 01.09.2012

Murat Olgun Nazife Gözde Ayter İmren Kutlu Zekiye Budak Başçiftçi

Öz

In this study, the effects of seven gamma dozes on emergence rate (%), seedling height
(cm), root length (cm) and seedling dry weight (gr) in seeds of two bread wheat cultivars were
investigated. It was determined that emergence rate, shoot length, root length and seedling dry weight
were affected negatively from increasing gamma rays and decreases in characters versus increasing
gamma rays were determined as linear. On the other hand, optimum doses for ED50 was found as 250
Gy for Kirik cultivars and 200 Gy for Sönmez cultivars. Powerful variations in breeding programs
could be made by applying optimum dose of gamma rays creating ED50.

Anahtar Kelimeler

Bread wheat, mutation, gamma rays, variation, breeding.

Farklı Gamma Işını Dozlarının Ekmeklik Buğdayda Fide Gelişimi Üzerine Etkisi

Öz

Bu araştırmada iki ekmeklik buğday çeşidinin tohumlarına uygulanan yedi farklı gamma
dozlarının M1 bitkilerinde çıkış oranı (%), fide boyu (cm), kök uzunluğu (cm) ve fide kuru ağırlığı (gr)
üzerine etkileri araştırılmıştır. Buğdayda çıkış oranı, fide boyu, kök uzunluğu ve fide kuru ağırlığı
üzerine etkisine artan gamma ışınlarının bitki gelişimini negatif olarak etkilediği ve bitki
gelişimindeki bu düşüşlerin artan doz uygulamasına paralel olarak lineer bir şekilde meydana geldiği
belirlenmiştir. Diğer taraftan fide boyu ve kök uzunluğunda 250 Gy ışın uygulaması Kirik çeşidinde
%50’den fazla bir azalış (ED50) meydana getirirken, Sönmez çeşidinde etkili dozun (ED50) 200 Gy
olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre; ED50 açısından optimum doz uygulanarak etkin bir
varyasyon oluşturulabileceği söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Ekmeklik buğday, mutasyon, gamma ışınları, varyasyon, ıslah.