Türkiye’nin Çekirdeksiz Kuru Üzüm İhracat Potansiyeli

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 2, 201 - 211, 23.12.2019

Bahri Karlı Mevlüt Gül Bektaş Kadakoğlu

Öz

Türkiye çekirdeksiz kuru üzüm üretiminde 2016/2017 üretim sezonunda %24.92’lik
pay ile dünyada birinci sırada yer almaktadır. Türkiye’yi ABD, Çin, İran ve Özbekistan
takip etmektedir. İklim faktörlerine bağlı olarak dünya çekirdeksiz kuru üzüm
üretiminde dalgalanmalar yaşanmaktadır. Dünya çekirdeksiz kuru üzüm ihracat hacmi,
yıllara göre değişmekle birlikte, yaklaşık 750 bin ton civarındadır. 2016/2017
ihracat döneminde, dünya ihracatı 774.714 ton olup Türkiye’nin payı %34’tür. Aynı
zamanda, üretilen üzümün yaklaşık %85’ini ihraç etmesiyle; dünya çekirdeksiz
kuru üzüm piyasasında da söz sahibi bir ülkedir. Dünya ihracatında, Türkiye’yi; İran, ABD, Özbekistan ve Şili
izlemektedir. Türkiye’de çekirdeksiz kuru üzüm ihracatı genel olarak İzmir’den
yapılmaktadır. Ayrıca İzmir Ticaret Borsası’nda işlem görmekte ve piyasa burada
gerçekleşmektedir. Türkiye’nin çekirdeksiz kuru üzüm üretiminde temel
problemler; iklim durumuna bağlı olarak üretimde yıllara göre oluşan önemli
dalgalanmalar, ihracata giden ürünlerde kalıntı sorunu, üretici örgütlerinin
yaygın ve etkin olmaması şeklinde sıralanabilir. Bu çalışmada; dünyada ve Türkiye’de
çekirdeksiz kuru üzüm üretim durumu ortaya konulmuş, dış ticaret yapısı irdelenmiş,
Türkiye’nin ihracatını artırılabilmesi için izlenmesi gereken politikalar
üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Çekirdeksiz Kuru Üzüm, Üretim, İhracat, Türkiye

Seedless Raisins’ Export Potential of Turkey

Öz

Turkey is ranking the first in the world
production of seedless raisins in the world with a 24.64 % share in the 2016/2017
production season. The subsequent producers are the USA, China, Iran, and Uzbekistan. Depending on the climate factors,
there have been yearly fluctuations in the production of world seedless raisins.
Despite the number of seedless raisins exported are highly year dependent, it
is about 750 000 tons in the world, 34% of which belong to Turkey. At the same
time, with the export rate of approximately 85% of the raisins produced; Turkey
is a key country in the world seedless raisins market. In terms of the exported
amount, Iran, the USA, Uzbekistan, and Chile follow Turkey. Seedless raisins are usually exported out from Izmir, Turkey. It
is also traded on the Izmir Commodity
Exchange, and the market is taking place
there. Turkey's main problems in the production of seedless raisins; climate-dependent
fluctuation in raisins production in differing years, excessive pesticide
residues in the products, lacking efficiency and number of producer
organizations. In this study; seedless raisins production of Turkey and the
world were elucidated along with the structure of the international market and
consequently, the required policies in order to increase Turkey’s raisins
export were suggested.

Kaynakça

• Anonim, 2018. Tariş Üzüm Birliği Kayıtları, http://www.tarisuzum.com.tr/ (Erişim tarihi: 03.09.2018).
• Bashimov, G. 2017. Türkiye’de Üzüm Üretimi ve İhracat Performansı. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2017, 31 (2): 57-68.
• Erkan, B. 2012. Türkiye’nin Geleneksel İhraç Tarım Ürünlerinde Uzmanlaşma Düzeyi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 4 (1): 75-83.
• FAO, 2016. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) http://www.fao.org/faostat/en/#data (Erişim tarihi: 20.09.2018).
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (GTB) 2018. Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü, 2017 Yılı Çekirdeksiz Kuru Üzüm Raporu. http://koop.gtb.gov.tr/data/5ad06e70ddee7dd8b423eb2c/2017%20Kuru%20%C3%9Cz%C3%BCm%20Raporu.pdf (Erişim tarihi: 04.09.2018).
• ITC, 2017. International Trade Centre, Trade Map, https://www.trademap.org/Index.aspx (Erişim tarihi: 10.09.2018).
• Karlı, B., Gül, M., Kadakoğlu, B., ve Karadağ Gürsoy, A. 2018. Türkiye’de Tarımda Üretici Örgütlenmesinin Önemi ve Gelişimi. Akademia Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı (1): 318-329.
• Miran, B., Atış, E., Kenanoğlu Bektaş, Z., Cankurt, M., Bayaner, A., ve Karabat, S. 2015. Uluslararası Kuru Üzüm Piyasasında Rekabet Edebilirlik Üzerine Bir Araştırma. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 2015, 1 (1): 40-47.
• Semerci, A., Kızıltuğ, T., Çelik, A., ve Kiracı, M. 2015. Türkiye Bağcılığının Genel Durumu. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2015, 20 (2): 42-51. Tosun, 2005. Şarap Sektör Araştırması, Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. Araştırma Müdürlüğü. http://www.kalkinma.com.tr/data/file/raporlar/ESA/SA/2005-SA/SA-05-04-15_Sarap_Sektoru.pdf (Erişim tarihi: 10.12.2018).
• TÜİK, 2018. Türkiye İstatistik Kurumu, Dış Ticaret İstatistikleri. Uluslararası Standart Ticaret Sınıflamasına (SITC, Rev.3) Göre Dış Ticaret. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1046 (Erişim tarihi: 20.09.2018).
• USDA, 2018. United States Department of Agriculture Foreign Agricultural Service. https://www.fas.usda.gov/data/raisins-world-markets-and-trade (Erişim tarihi: 04.09.2018)