Kayseri İli Çerezlik Kabak Meyvelerinde Çürüme: Risk Faktörleri ve Öneriler

Yıl 2019, Cilt: 14 Sayı: 2, 166 - 176, 23.12.2019

H. Handan Altınok , Ender Şahin Çolak , M. Alper Altınok

Öz

Kayseri ve yöresinde çerezlik kabak üretiminde ağustos-eylül
aylarında, meyve gelişiminin ilk safhalarında başlayan meyve çürümesi, üreticiler
tarafından sıklıkla bildirilen bitki koruma sorunları arasındadır.

Kayseri ilinin Tomarza, Yeşilhisar ve Develi ilçelerinde
2018 yılı eylül ayında üreticilerle anket çalışmaları yapılarak, çerezlik
kabaklarda çürümeye neden olabilecek risk verileri toplanmış ve çözüm önerileri
sunulmuştur. Ankete katılan çiftçilerin yaklaşık %50’si en yaygın üretim
sorununun çürüme olduğunu belirtmiştir. Üreticilerin %60’ı kabak meyvelerinde çürümeye
neden olan faktörün yabancı otlar olduğunu ifade etmiştir. Bölgedeki yaygın
yabancı otlardan demir dikeni (Tribulus
terrestris L.) ve domuz pıtrağı (Xanthium
strumarium L.)’nın dikenli meyvelerinin, kabak meyve kabuğunda
kılcal yaralar açarak, çürümeye neden olan faktörler arasında yer alabileceği
değerlendirilmiştir. Çalışmada, çürüme gözlenen çerezlik kabak
meyvelerindeki fungal flora belirlenmiştir. Tanımlanan 12 farklı fungus
cinsinden Cladosporium spp. %18 izolasyon oranı ile en yaygın olanı
fungus olarak belirlenmiştir. Çürümeye primer hastalık etmenlerinden çok,
sekonder çürükçül (saprofit) fungusların neden olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kabak, çürüme, saprofit, anket, yabancı ot

Rotting in Squash Fruits Grown in Kayseri Province: Risk Factors and Suggestions

Öz

Rotting in
squash fruits which is starting by the August-September period, in early stages
of fruit development, are among frequently reported plant protection problems
reported by the growers, in squash growery in Kayseri province. 

Possible risk factors for fruit rotting were collected with public
surveys in Tomarza, Yeşilhisar and Develi districts in the September 2018, and
suggestions were presented. About 50% of farmers contributing the surveys
reported the rotting as the most common problem in squash growing. Also, 60% of
farmers considered weeds as the major cause of fruit rotting. It is evaluated
that fruit spines of Tribulus terrestris L. and Xanthium strumarium L., both commonly found weeds in
region, may cause thin wounds on fruit skin, and therefore might be among the
rotting factors. The fungal flora was determined from the fruits with rotting
symptoms. Cladosporium spp. were identified as the most prevalent
fungus species with an isolation rate of 18%, among the 12 identified fungi
genus. It is concluded that rotting symptoms are caused by secondary
saprophytic fungi, rather than primary disease agents.

Anahtar Kelimeler

Squash, rotting, saprophytic, survey, weed

Kaynakça

• Altınok, H.H. 2010. Mikrobiyoloji ders notu. Erciyes Üniversitesi Seyrani Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, Kayseri.
• Altınok, H.H. 2014. Çerezlik kabak yetiştiriciliğinde toprak kökenli fungal Hastalık etmenleri ile mücadele. İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Çerezlik Kabak Çalıştayı, 26-27 Kasım 2014, s.109-118, Kayseri.
• Altınok. M.A. 2014. Çerezlik kabak tarımında güncel zararlılar ve potansiyel riskler. İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Çerezlik Kabak Çalıştayı. 26-27 Kasım 2014, s.119-130, Kayseri.
• Anonim, 2018. Yard and garden news. University of Minnesota Extension. https://blog-yard-garden-news.extension.umn.edu/2018/09/can-i-eat-that-strange-looking-squash.html.
• Anonim, 2019. EPPO Global Database; https://gd.eppo.int/taxon/CUUMA/pests. (Erişim tarihi: 29.05.2019).
• Bisognin, D.A. 2002. Origin and evolution of cultivated cucurbits. Ciencia Rural. 32(5): 715-723.
• Campbell, R. 1989. Biological control of microbial plant pathogens. Cambridge University Press, p. 218.
• Çakmakçı, R. 2014. Mikrobiyal gübre olarak kullanılabilecek mikroorganizmaların etki mekanizmaları ve özellikleri. Mikrobiyal Gübre Çalıştayı, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 23-24 Ekim, Kastamonu, s.5-18.
• Fokkema, N.J. 1976. Antagonism between fungal saprophytes and pathogens on aerial plant surfaces. In: Microbial Ecology of Aerial Plant Surfaces. Academic Press, London, p. 487-506.
• Hafsi, A., Abbes, K., Harbi A., Othmen B., et al. 2015. The pumpkin fly Dacus frontalis (Diptera: Tephritidae): a new pest of cucurbits in Tunisia. Bulletin OEPP/EPPO Bulletin, 45(1):209-213.
• Hyakumachi, M. 1994. Plant growth promoting fungi from turfgrass rhizosphere with potential for disease suppression. Soil Microorgan. 44: 53-68.
• Kirk, P.M., Cannon, P.F., Minter, D.W., Stalpers, J.A. 2008. Ainsworth & Bisby’s dictionary of the fungi, 10th Edn CAB International, Wallingford, UK.
• Konca, Y. 2014. Çekirdek kabağı artıklarından silaj yapma imkanları. İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Çerezlik Kabak Çalıştayı. 26-27 Kasım 2014, s.88-98. Kayseri.
• Menemencioğlu, Y.E., Emre U., Candemir A., Gülşen O. 2013. Kayseri’de çerezlik kabak üretiminin sosyo-ekonomik, yetiştiricilik ve pazarlama durumu açısından incelenmesi. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 29 (3): 220-226.
• Messmer, T. 2014. How to prevent crow damage. Utah State University Extension. https://extension.usu.edu/archive/how-to-prevent-crow-damage.(Erişim tarihi:3.05.2019).
• Özdemir, Ç. 2018. Kayseri ili çerezlik kabak ekiliş alanlarında görülen yabancı otların tespiti ve çerezlik kabak yetiştiriciliğinde damlama sulama yöntemiyle farklı sulama dozlarının yabancı otlanmaya etkisinin araştırılması. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, yüksek lisans tezi, 53s.
• Richard, M., Jose, A., Mark, G., Keith, M. 2002. Summer squash production in California. Vegetable Research and Information Center, Vegetable Reproduction Series, California, Publication 7245.
• Rojas, E.S., Batzer, JC., Beattie GA., et al., 2015. Bacterial wilt of cucurbits: resurrecting a classic pathosystem. Plant Disease, 99(5): 564-574.
• Sunulu, S,. Yağcıoğlu, M. 2014. Kayseride çerezlik kabak (Cucurbita pepo L.) üreticilerinin işletme, pazarlama ve üretim teknikleri durumu. İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Çerezlik Kabak Çalıştayı, 26-27 Kasım 2014, s.13-44. Kayseri.
• Tosun, N., Ergün, A. 2002. Bitkisel üretimde ve tarımsal savaşımda yeni bir yaklaşım olarak bitki aktivatörlerinin rolü. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü. 10: 248-263.
• TÜİK, 2017. Türkiye istatistik kurumu meyvesi için yetiştirilen sebzeler. http://www.tuik.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=62 (Erişim tarihi: 06.02.2019).
• Ülkücü, Ş. 2019. Kayseri ilinde çerezlik kabak (Cucurbita pepo var. pepo L. ) ekim alanlarındaki akar ve böcek faunasının belirlenmesi. Erciyes üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü yüksek lisans tezi.
• Ünlükara, A. 2014. Kabak su ilişkileri ve sulama stratejisi. İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Çerezlik Kabak Çalıştayı. 26-27 Kasım 2014, s.69-80.Kayseri.
• Yanmaz, R., Düzeltir, B. 2003. Çekirdek kabağı yetiştiriciliği. Türk-Koop Ekin, Tarım Kredi Kooparatifi Merkez Bilgi Yayınları; 26:22-24.
• Yeşil, S. 2014. Çerezlik kabak üretiminde sorun olan virüsler. İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü Çerezlik Kabak Çalıştayı Kayseri, 26-27 Kasım 2014, s.99-108.
• Yılmaz, M.A., Çığşar, İ. 2006. Viroloji. Çukurova Üniversitesi Basımevi, s. 281, Adana.