Türkmenistan Menşeili Yerel Mısır Popülasyonlarının Çanakkale Koşullarında Verim ve Tane Kalite Özelliklerinin İncelenmesi

Yıl 2020, - Türkiye 13. Ulusal, I. Uluslararası Tarla Bitkileri Kongresi Özel Sayısı, 79 - 86, 07.04.2020

Fatih Kahrıman , Fatih Ada Zekiye Uysal Umut Songur

Öz

Yerel mısır popülasyonları genetik çeşitliliğin korunmasında önem arz eden kaynaklardır. Bu popülasyonların ıslah çalışmalarında kullanılması amacıyla farklı araştırmalar yapılmaktadır. Bu araştırmada Türkmenistan menşeili 9 farklı yerel mısır popülasyonunun verim ve bazı tane kalite özellikleri bakımından Çanakkale koşullarında performansları değerlendirilmiştir. Araştırma 2018 yılı ana ürün yetiştirme peryodunda ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Çiftliği Bitkisel Üretim Araştırma ve Uygulama Birimi’nde tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Çalışmada satnadart çeşit olarak Hido, Syinove, 75MAY75, 72MAY80, Calicio, Caraella ve Reserve çeşitleri kullanılmıştır. Bitki boyu, ilk koçan yüksekliği, sap kalınlığı, tek koçan ağırlığı, koçanda tane ağırlığı, protein oranı, yağ oranı ve karbonhidrat oranı ile ilgili ölçümler yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre incelenen özelliklerden karbonhidrat dışında tüm özellikler bakımından genotipler arasında istatistiki olarak önemli farklar olduğu tespit edilmiştir. İncelenen özelliklerden bitki boyu 174.5 cm-219.5 cm, ilk koçan yüksekliği 50.9 cm-142.5 cm, sap kalınlığı 12.7 mm-21.3 mm, koçan ağırlığı 74 g – 269.9 g, koçanda  tane ağırlığı 58.1 g – 206.5 g, protein oranı %8.2-%11.6,  yağ oranı %3.47-%5.7 ve nişasta oranı %64.8-%72.6 arasında değişim göstermiştir. Bitkisel özellikler bakımından popülasyonların tamamı standart çeşitlerden yüksek ortalamalara sahip olmuştur. Tane kalite özellikleri içerisinde yağ oranı bakımından yerel mısır popülasyonlarının standart çeşitlere ile arasında dikkate değer bir fark olduğu görülmüştür. Araştırma sonuçları Türkmenistan menşeili yerel mısır popülasyonlarının verim ve kalite özellikleri bakımından Çanakkale ili koşullarına uygun olduğunu ortaya koymuştur. Bu popülasyonların ileride Çanakkale koşullarında yürütülecek ıslah çalışmalarında kaynak materyal olarak kullanılması mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Yerel Mısır, Zea mays, , protein, yağ

Kaynakça

• Akdeniz, H., Yılmaz, İ., Andiç, N., ve Zorer, Ş. 2004. Bazı Mısır Çeşitlerinde Verim ve Yem Değerleri Üzerine Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi. Zir. Fak. Tarım Bilimleri Dergisi, 14 (1):47-51.
• Alexander, D.E., 1988. Breeding nutritional and industrial types. p. 869-880. In: Sprague, G.F.; Dudley, J.W., eds. Corn and corn improvement. ASA/CSSA/SSSA, Madison, WI, USA. (Agronomy Monograph).
• Angelo, M.A., Pinheiro de Carvalho, P., Jose Filipe Teixeira Gananca, J.F.T., Abreu, I., Nelia, F.S., Teresa, M., Santos, M.D., Vieira, M.R.C., Motto, M., 2008. Evaluation of the maize (Zea mays L.) diversity on the Archipelago of Madeira. Genetic Resource Crops, 55: 221-233.
• Cömertpay G. 2008. Yerel mısır popülasyonlarının morfolojik ve DNA moleküler işaretleyicilerinden SSR tekniği ile karakterizasyonu. Doktora Tezi (Basılmamış), Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
• Egesel, C.Ö. Kahriman, F., 2012. Determination of Quality parameters ın maize by NIR reflectance spectroscopy. Journal of Agricultural Sciences 18:43-53.
• Hartings H., Berardo N., Mazzinelli GF., Valoti P., Verderio A and Motto M., 2008. Assessment of genetic diversity and relationships among maize (Zea mays L.) Italian landraces by morphological traits and AFLP profiling. Theoretical and Applied Genetics International Journal of Plant Breeding Research, 117(6): 831-842.
• İdikut, L, Zülkadir, G , Yürürdurmaz, C , Çölkesen, M., 2015. Yerel Cin Mısırı Genotiplerinin Kahramanmaraş Koşullarında Tarımsal Özelliklerinin Araştırılması. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi,2015; 18 (3), 1-8.Egesel C.Ö., Kahriman F., 2012. Determination Of Quality Parameters In Maize By Nir Reflectance Spectroscopy. Journal Of Agricultural Sciences, Journal of Agricultural Sicences, 18:43-53.
• Kilinç S., Karademir Ç., Ekin., 2018.Bazı Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinde Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi 21 (6), 809-816.
• Öner, F. 2017. Morphological Characterization of Genotypes of Ordu Local Corn (Zea mays L.). International Journal of Agricultural and Wildlife Sciences, 3 (2), 108-119.
• Ruiz de Galarreta J.I., Alvarez A., 2001. Morphological classification of maize landraces from northern Spain. Genetic Resources and Crop Evolution 48: 391-400.Sade, B., Akbudak, N. A., Acar, R., Arat E. 2002. Konya Ekolojik Şartlarında Silajlık Olarak Uygun Mısır Hibritlerinin Belirlenmesi. Hayvancılık Araştırma dergisi, 12, 1:17-22.
• SAS Institute, 1999. SAS V8 User Manual, Cary, NC.
• TTSM, 2010. Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Müdürlüğü, Tarımsal değerleri ölçme denemeleri teknik talimatı:Mısır, Ankara.