Farklı Büyüme Ortamı ve Hümik Asit Uygulamalarının Safran (Crocus sativus L.) Kormlarının Gelişimine Etkisi

Yıl 2020, - Türkiye 13. Ulusal, I. Uluslararası Tarla Bitkileri Kongresi Özel Sayısı, 143 - 151, 07.04.2020

Mehmet Uğur Yıldırım , Habibe Hatipoğlu (bayram)

Öz

Bu çalışma; farklı yetiştirme ortamı ve farklı dozlarda hümik asit uygulamalarının
safran bitkisinin yavru kormlarının gelişimine etkisini belirlemek amacı ile
yapılmıştır. Deneme, Uşak Üniversitesi,
Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Araştırma ve Uygulama Serasında Ekim 2018 -
Haziran 2019 tarihleri arasında kurulup yürütülmüştür.
Deneme,
tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak
kurumuştur. Ana parsellere yetiştirme ortamları, alt parsellere ise hümik asit
dozları yerleştirilmiştir. Yavru safran kormları plastik kasalar içerisinde
torf, mil, cüruf ve toprak olmak üzere dört farklı yetiştirme ortamına
dikilmişlerdir. Yetiştirme ortamlarına hümik asitin; 0 (kontrol), 0.65, 1.30,
2.60 g/m2 dört farklı dozu uygulanmıştır. Her tekerrürde; 20 adet
küçük safran kormu (20 adet kormun toplam ağırlığı yaklaşık 10 g civarında
olacak şekilde ayarlanmıştır) olmak üzere toplam 960 adet korm kullanılmıştır.
Denemede; çıkış yüzdesi, toplam çıkış sayısı (adet/parsel), yaprak sayısı (adet/parsel),
yaprak boyu (cm), korm sayısı (adet/parsel), korm ağırlığı (g/parsel) ve birim
korm ağırlığı (g/soğan) gibi ölçüm ve gözlemler yapılmıştır.

Elde edilen sonuçlara göre; korm sayısı 19.67–25.33
adet arasında değişmiş ve en fazla torf ortamında ve 2.60 g/m2 hümik asit
uygulamasından elde edilmiştir. Korm ağırlığı 17.91-47.27 g arasında değişmiş
en fazla korm irileşmesi torf ortamında ve 0.65 g/m2 hümik asit
uygulamasından elde edilmiştir. Farklı hümik asit
dozları ve yetiştirme ortamlarının küçük safran kormlarının gelişimleri üzerine
etkilerinin farklı olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

korm sayısı, korm ağırlığı

Destekleyen Kurum

Uşak Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Bilimleri Anabilim Dalı 174121008 nolu öğrencisi Habibe HATİPOĞLU (BAYRAM) tarafından yürütülen Yüksek Lisans çalışmasının bir bölümüdür.

Teşekkür

Uşak Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Bilimleri Anabilim Dalı 174121008 nolu öğrencisi Habibe HATİPOĞLU (BAYRAM) tarafından yürütülen Yüksek Lisans çalışmasının bir bölümüdür.

Effect of Different Growth Medium and Humic Acid Applications on Development of Saffron (Crocus sativus L.) Corms

Öz

The aim of this study was to determine the effect
of different doses of humic acid and different growing media on the development
of daughter saffron corms. The experiment was established and conducted during
October 2018 - June 2019 at the Research and Application Greenhouse of the
Faculty of Agriculture and Natural Sciences, Uşak University. The experiment
was established using completelly randomized design in split plots with 3
replications. Growing medium constituted the main plots and the humic acid applications
were placed in sub-plots. The daughter saffron corms were planted in four
different growing media: peat, sand, slag and soil in plastic crates. Four
different doses of humic acid 0 (control), 0.65, 1.30, 2.60 g/m2
were applied to the growing saffron. Saffron corm germination percentage, total
number of saffron per plot, number of leaves per plot, leaf length (cm), number
of corms per plot, corm weight (g/plot) and single corm weight (g/corm)
parameteres were investigated in the study.

According to the results; The number of corm ranged
19.67–25.33 and maximum number of corm was obtained from peat media and humic acid
application of 2.60 g/m². Corm weight changed between 17.91-47.27 g and maximum
corm weight gain was obtained from peat and 0.65 g/m2 humic acid
application. The effects of different doses of humic acid and growing media on
the development of saffron cormlets were found significantly different.

Anahtar Kelimeler

percentage of output, corm weight, number of corms, number of leaves

Kaynakça

• Abdullaev, F.I. 2002. Cancer chemopreventive and tumoricidalproperties of saffron (Crocus sativus L.), Exp. Biol. Med., 227: 20-25.
• Aktas Yasa, A. 2013. Kulturel Zenginlikleri ile Göynuk. (Göynuk with Cultural Wealth) Göynuk El Sanatlari Paneli ve Çalistayi Bildirileri; no: 2: 17-46.
• Andabjadid, S.S., Eslam, B.P., Bakhtavari, A.R.S. and Hamid, M. 2015. Effects of corm size and plant density on Saffron (Crocus sativus L.) yield and its components. International Journal of Agronomy and Agricultural Research (IJAAR). ISSN: 2223-7054 (Print) 2225-3610 (Online).
• Arslan, N. 2007. Şimdi Safran Zamanı. Gıda Hattı, 10; 66- 69.
• Arslan, N. 2016. Penceremden Tıbbi Bitkiler. TÜRKTOB Dergisi. (20) :66-69.
• Bakhtavari, AS., Khawar, K.M. and Arslan, N. 2011. Ex vitro shoot regeneration and lateral buds of freshly harvested saffron corms. Afr. J. Agric. Res. 6(15):3583-3588.
• Benz, M., Schink, B. and Brune, A. 1998. Humic acid reduction by Propionibacterium freudenreichii and other fermenting bacteria. Appl. Environ. Microbiol. 1998; 64:4507 4512.
• Ceylan, Ö. 2005. Taşranın Altın Çiçeği Safran, Osmanlı Tarihi Araştırmaları XXVI, Prof. Dr Mehmet Çavuşoğlu’na armağanı, İstanbul Kültür Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, s: 147-162. İstanbul.
• Çavuşoğlu, A. ve Erkel, E.İ. 2005. Kocaeli İli Koşullarında Safran (Crocus sativus L.) Yetiştiriciliğinde Yetişme Yeri ve Korm Çapının Verim ve Erkencilik Üzerine Etkisi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 18(2), 179-184.
• Çınar, A. S. ve Önder, A. 2019. Anadolu’nun Kültürel Mirası: Crocus sativus L. (Safran). FABAD J. Pharm. Sci., 44, 1, 79-88, Revıew Articles.
• Demirtaş E.I., Arı, N., Öktüren, A.F. ve Zipak, M. 2014 Domatesin beslenme durumu, verimi ve kalite özelliklerine hümik asitin etkileri. Derim, 2014, 31 (1):1-16
• Ebrahimzadeharvanaghi, S. and Arkun, G. 2018. Investigating the Chemical Composition of Saffron (Crocus sativus) Growing in Different Geographic Regions. Asian Journal of Agriculture and Food Sciences (ISSN: 2321 – 1571) Volume 06 – Issue 01.
• Erik. S. ve Tarikahya, B. 2004. Türkiye Florası Üzerine. Kebikeç 17 (1), 139-163.
• Gezgin, S., Dursun, N. ve Yılmaz, F.G. 2012. Bitki yetiştiriciliğinde hümik ve fulvik asit kaynağı olan TKİ-Humas’ın kullanımı. SAÜ Fen Edebiyat Derg.1,159-163.
• Goliaris, A.H. 2006. Saffron cultivation in Greece, in: Negbi M. (Ed.), Saffron: Crocus sativus L. Harwood Academic Publishers, Australia, pp.73-85.
• Gül, A., Tüzel, Y., Tüzel, İ.H. ve Eltez, R.Z. 2003. Ülkemiz seracılığına uygun topraksız yetiştirme sistemlerinin geliştirilmesi üzerinde araştırmalar. Türkiye IV. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 416-418.
• Gümüşsuyu, İ. 2002. Dünyanın En Pahalı Baharatı Safran (Crocus sativus L.). Kültür Yayınları. No:12, 48s.
• Gürsoy, M., Nofouzi, F. Ve Başalma D. 2016. Hümik Asit Uygulama Zamanı ve Dozlarının Kışlık Kolzada Verim ve Verim Öğelerine Etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25 (Özel sayı-2):131-136 Araştırma Makalesi (Research Article).
• İpek, A, Arslan, N ve Sarıhan, E.O. 2009. Farklı Dikim Derinliklerinin ve Soğan Boylarının Safranın (Crocus sativus L.) Verim ve Verim Kriterlerine Etkisi. A.Ü. Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi 15(1) 38-46.
• Kaptan, M.A. ve Aydın, M. 2012. Hümik Asidin Pamuk (Gossypium hirsutum L.) Gelişimi ve Kalite Özellikleri Üzerine Etkileri. Türkiye I. Ulusal Hümik Madde Kongresi, 06-09 Haziran 2012, Sakarya.
• Kaya, M., Atak, M., Çiftçi, C.Y. ve Ünver, S. 2005. Çinko ve Hümik Asit Uygulamalarının Ekmeklik Buğday (Triticum aestivum L.)’ da Verim ve Bazı Verim Öğeleri Üzerine Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(3).
• Koç, H. 2012. Safran Yetiştiriciliği. Bilge Kültür Sanat Yayın Dağıtım San. ve Tic. Ltd. Şti. İstanbul.
• Koocheki, A., Fallahi, H.R., Amiri, M.B. and Ehyaei, H.R. 2016. Effects of humic acid application and mother corm weight on yield and growth of saffron (Crocus sativus L.) Būm / shināsī-i kishāvarzī, 7(4): 425-442 (18). https://doi.org/10.22067/jag.v7i4.53822.
• Shajari, M.A., Moghaddam, P.R., Ghorbani, R. and Koocheki, A. 2018. Increasing saffron (Crocus sativus L.) corm size through the mycorrhizal inoculation, humic acid application and irrigation managements, Journal of Plant Nutrition, 41:8, 1047-1064, DOI: 10.1080/01904167.2018.1433835
• Minuto, G. and Accati, E. 1995. Cut flower carnations, cultivation on perlit. Culture protette, 24:113-116.
• Mzabri, I., Legsayer, M., Chetouani, M., Aamar, A., Kouddane, N., Boukroute, A., Bekkouch, I. and Berrichi, A. 2017. Saffron (Crocus sativus L.) yield parameter assessment of abiotic stressed corms stored in low temperature. Journal of Materials and Environmental Science. 8. 3588-3597.
• Öktem A.G., Nacar, A.S. and Öktem, A. 2017. Sıvı Olarak Toprağa Uygulanan Hümik Asit Miktarlarının Kırmızı Mercimek Bitkisinde (Lens culinaris Medic.) Verim ve Bazı Verim Unsurlarına Etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 2017, 26 (Özel Sayı): 119−124 Araştırma Makalesi (Research Article).
• Öktüren A.F., Demirtaş, E.I. ve Arı, N. 2016. Açıkta domates yetiştiriciliğinde yapraktan uygulanan humik asitin bitkinin beslenme durumu, verimi ve kalitesi üzerine etkileri. Mediterranean Agricultural Sciences. 29(1): 21-25.
• Özkul Açıkgöz, A. 2010. Safran bitkisinin (Crocus Sativus L.) yetiştirilmesi, kalitesi ve ticari önemi. Bartın Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Endüstri Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Polat, S., Şahin, N. ve Özdemir, H. 2017. Farklı Fide Yetiştirme Ortamlarının Crimson Sweet Karpuz Çeşidinde Fide Kalitesine Etkileri. Akademik Ziraat Dergisi Cilt:6 Özel Sayı:47-50. ISSN: 2147-6403 http://azd.odu.edu.tr.
• Sabzevari, S., Khazaei, H.R. and Kafi, M. 2010. The effect of humic acid on germination of autumn wheat (Sabalan and Sauonez) spring wheat (Chamran and Pishtaz) varieties. J Agron Res. 8(3): 473- 480.
• Saygılı, L. 2012. Lilium Yetiştiriciliğinde Farklı Agregatların ve Besin Solusyonlarının Kullanım Olanakları. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı 2012-YL-011.
• Soyergin, S. 2003. Organik Tarımda Toprak Verimliliğinin Korunması, Gübreler Ve Organik Toprak İyileştiricileri. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Yalova.
• Şahin, Ü., Özdeniz, A., Zülkadir, A. ve Alan, R. 1995. Sera koşullarında damla sulama yöntemi ile sulanan domates (Lycopersicon esculentum Mill.) bitkisinde farklı yetiştirme ortamlarının verim, kalite ve bitki gelişmesine olan etkileri. Tr. J. of Agriculture and Forestry 22:71-79, TÜBITAK.
• Tarhan, M. ve Karademir, E. 2019. Hümik Asidin Farklı Uygulama Yöntemlerinin Pamukta Verim, Bitki Gelişimi ve Lif Kalitesine Etkisi. KSÜ Tarım ve Doğa Derg 22(4): 537-546, 2019. KSU J. Agric Nat 22(4): 537-546, 2019 DOI:10.18016/ksutarimdoga.vi.493408.
• Vurdu, H. 2004. Room Table: Agronomical and biotechnological approaches for saffron improvement. Proceedings of the First on Saffron Biology and Biotechnology Acta Horticultura, Number 650:. 285-290.
• Vurdu, H., Şaltu, Z. ve Ayan, S. 2002. Safran (Crocus sativus L.)’un Yetiştirme Tekniği. Gazi Üniversitesi, Kastamonu Orman Fakültesi Dergisi. Cilt 2 No:2.Winterhalter, P. and Straubinger, M. 2000. Saffron: Renewed interest in an ancient spice, Food Rev. İnt. 16:39-59.
• Yıldırım, M.U., Özdemir, F.A. ve Kahriz, P.P. 2016. Safran (Crocus sativus L.) Bitkisinde Farklı Hormon Ön Muamele ve Sürelerinin Korm Çoğaltımı Üzerine Etkileri. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Dergisi, 2016, 25(özel sayı-2): 301-305. Araştırma Makalesi.
• Yıldırım, M.U., Asil, H., Hajyzadeh, M., Sarıhan, E.O. and Khawar, K.M. 2017a. Effect of changes in planting depths of saffron (Crocus sativus L.) corms and determining their agronomic characteristics under warm and temperate (Csa) climatic conditions of Turkish province of Hatay. Acta horticulturae. 47-54. 10.17660/ActaHortic.2017.1184.7.
• Yıldırım, M.U., Asil, H. ve Sarıhan, E.O. 2017b. Farklı Söküm Süresi ve Dikim Derinliğinin Safran (Crocus sativus L.) Bitkisinin Gelişimine ve Bazı Tarımsal Özelliklerinin Üzerine Etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi 2017, 26 (Özel Sayı): 142−148 Araştırma Makalesi (Research Article).
• Yıldırım, M.U. and Hajyzadeh, M. 2018. Effects of mother corm diameter and plant growth regulators on ex vitro corm propagule regeneration in saffron (Crocus sativus L.). Rev. Fac. Agron. (LUZ)., 35: 318-342. Julio-Septiembre. ISSN 2477-9407.Yıldırım, M.U., Hajyzadeh, M., Küçük, G. ve Sarıhan, E.O. 2017c. Farklı Hayvansal Gübrelerin Safran (Crocus sativus L.) Bitkisinin Gelişimine ve Bazı Özelliklerine Etkisi. KSÜ Doğa Bil. Derg., 20 (Özel Sayı), 327-331. DOI : 10.18016/ksudobil.349277.
• Yücel, E. 2002. Çiçekler ve Yer Örtücüler. ISNB 975- 93746- 1- 7 :.116, Eskişehir.