Burdur Ekolojik Şartlarında Farklı Azotlu Gübre Çeşit ve Dozlarının Şeker Mısırda (Zea mays saccharata Sturt.) Koçanın Bazı Tarımsal Özellikleri Üzerine Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 16 Sayı: 2, 178 - 186, 17.12.2021

Abdullah Kocabaş , İlknur Akgün

Öz

Araştırmada farklı azotlu gübre çeşit ve dozlarının Vega F1 mısır çeşidinde taze koçan ağırlığı ve koçan özellikleri üzerine etkisinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller Deneme planına uygun olarak 3 tekerrürlü kurulmuştur. Çalışmada ana parsellere azot kaynakları [Nitropower 33 (%33 N), üre (%46 N) ve UTEC (%46 N)], alt parsellere ise azot dozları (15, 20 ve 25 kg/da) uygulanmıştır. Ayrıca, 10 kg fosfor (P2O5) ekimle beraber verilmiştir.

Araştırma sonuçlarına göre, gübre çeşitlerinin koçan sayısına, dozların ise koçan boyu ve koçanda tane sayısına etkisi istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Ayrıca, gübre çeşit ve dozlarının bitki boyu hariç, incelenen diğer özellikler (koçan çapı, kavuzlu ve kavuzsuz koçan ağırlığı ve koçanda sıra sayısı) üzerine etkisinin istatistiksel olarak önemsiz olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, taze koçan ağırlığı dikkate alındığında Burdur ekolojik koşullarında Vega F1 tatlı mısır çeşidine UTEC (yavaş salınımlı) gübre çeşidi ve dekara 20 kg azot uygulandığında en yüksek verim elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Şeker mısır, azotlu gübre, doz, koçan özellikleri

The Effect of Different Nitrogenous Fertilizer Types and Doses on Some Agricultural Properties of Sweet Corn (Zea mays saccharata Sturt.) In Burdur Ecological Conditions

Öz

This study was carried out in Burdur ecological conditions in 2020. In the study, it was aimed to determine the effects of different nitrogenous fertilizer types and doses on the fresh ear weight, ear characters in Vega F1 sweet corn cultivar. The research was established in randomized bloc split plots with 3 replications. In the study, fertilizer types [Nitropower 33 (33% N), urea (46% N) and UTEC (46% N)] were applied to the main plots, and nitrogen doses (15, 20 and 25 kg/da) were applied to the sub-plots. In addition, 10 kg of phosphorus (P2O5) was applied with sowing.

According to results, effects of fertilizer types on ear number and effects of doses on ear length and kernel number per ear were found to be statistically significant. In addition, it was determined that the effects of fertilizer types and doses on other characteristics (ear diameter, husked and unhusked ear weight and number of rows per ear) were found to be statistically insignificant except for plant height. As a result, considering fresh ear weight, the highest yield was obtained when UTEC (slow release) fertilizer variety and 20 kg/da nitrogen were applied to Vega F1 sweet corn variety in Burdur ecological conditions.

Anahtar Kelimeler

Sweet corn, nitrogen fertilizer, dose, ear characters

Kaynakça

• Akgün İ, Burcu Y, Karaman R, Kaya M (2017). Isparta koşullarında farklı ekim zamanı ve bitki sıklığının şeker mısırında (Zea mays saccharata Sturt.) taze koçan ağırlığı ve bazı tarımsal özelliklere etkisi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 26:23-30.
• Alan Ö, Sönmez K, Budak Z, Kutlu İ, Ayter NG (2011). Eskişehir ekolojik koşullarında ekim zamanının şeker mısırın (Zea mays saccharata Sturt.) verim ve tarımsal özellikleri üzerine etkisi. Selçuk Üniversitesi Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25(4):34-41.
• Albayrak Ö (2013). Diyarbakır koşullarında uygun şeker mısır (Zea mays L. saccharata Sturt.) çeşitlerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır, Türkiye.
• Alimohammadi M, Yousefi M, Zandi P (2011). Impact of nitrogen rates on growth and yield attributes of sweet corn grown under different Phosphorus levels. Journal of American Science, 7(10): 201-206.
• Alp R (2000). Şeker mısırda azot ve potasyumun verim ve verim unsurlarına etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat, Türkiye.
• Altıparmak, S. (2001). Şeker Mısırda Farklı Azot Dozlarının Verim ve Verim ve Verim Öğeleri Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
• Anjaneyulu Naik A (2019). Effect of plant density and nitrogen management on yield and quality of sweet corn (Zea mays var. saccharata). Doctoral dissertation, Acharya NG Ranga Agricultural University, Department of Agronomy Agricultural College.
• Anonim (2010). Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü. https://www.tarimorman.gov.tr/BUGEM/TTSM/Belgeler/Tescil/Teknik%20Talimatlar/S%C4%B1cak%20%C4%B0klim%20Tah%C4%B1llar%C4%B1/MISIR_TEKNIK_TALIMATI.pdf (Son erişim tarihi: 01.04.2020)
• Anonim (2020). Ünaldı Organik Likid Gübre Sanayi ve Ticaret A.Ş. https://www.unaldi.com.tr/yavas-salinimli-gubreler-hakkinda-gorus-yazisi/ (Son erişim tarihi: 02.04.2020)
• Anonim (2021a). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr /medas/?kn=92&locale=tr.
• Anonim (2021b). Gübretaş A.Ş. https://www.gubretas.com.tr/ure-ve-amonyak-azotu-iceren-yeni-gubre-nitropower-33. (Son erişim tarihi: 05.05.2021)
• Anonim (2021c). Gemlik Gübre Sanayi A.Ş. http://www.gemlikgubre.com.tr/Product-48-ure-46-n.html. (Son erişim tarihi: 05.05.2021)
• Anonim (2021d). Toros Tarım Sanayi ve Ticaret A.Ş. https://www.toros.com.tr/documents/TARIMSAL/%C3%9Cr%C3%BCnler/Bitki%20Besleme/Klasik%20G%C3%BCbre/Anlat%C4%B1m/U%CC%88re.pdf. (Son erişim tarihi: 05.05.2021)
• Boğa H (2018). Mısır tarımında azot nitrifikasyon inhibitörünü kullanarak azot kullanımının azaltma olanaklarının araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa, Türkiye.
• Bozokalfa MK, Eşiyok D, Uğur A (2004). Ege bölgesi koşullarında ana ve ikinci ürün bazı hibrit şeker mısır (Zea mays L.var. saccharata) çeşitlerinin verim kalite ve bitki özelliklerinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41(1): 11-19.
• Can M, Akman Z (2014). Uşak ekolojik şartlarında farklı azot dozlarının şeker mısırın (Zea mays saccharata Sturt.) verim ve kalite özelliklerine etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2): 93-101.
• Çelebi R, Çelen AE, Çelebi ŞZ, Şahar AK (2010). TTM-815 Mısır (Zea mays L.) çeşidinde azotlu gübre form ve dozlarının silaj verimine etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 47(1): 61-69.
• Çokkızgın A (2001). Kahramanmaras koşullarında farklı azot dozları ile sıra üzeri ekim mesafelerinin II. ürün mısır (Zea mays L) bitkisinde verim, verim unsurları ve fizyolojik özelliklere etkisi. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül 2001, Tekirdağ, 215-219.
• Dawar K, Khan I, Khan S, Khan IM (2011). Effect of urea with or without urease inhibitor (NBPT) and herbicide on maize yield. Pak. J. Weed Sci. Res., 17(2): 207-213.
• Diez-Lopez JA, Hernaiz-Algarra P, Arauzo-Sanchez M, Carrasco-Martin I (2008). Effect of a nitrification inhibitor (DMPP) on nitrate leaching and maize yield during two growing seasons. Journal of Agricultural Research, Spanish, 6: 294-303.
• Dong YJ, He MR, Wang ZL, Chen WF, Hou J, Qiu XK, Zhang JW (2016). Effects of new coated release fertilizer on the growth of maize. Journal of Soil Science and Plant Nutrition, 16(3), 637-649.
• Eşiyok D, Bozokalfa MK (2005). Ekim ve dikim zamanlarının tatlı mısırda (Zea mays L. var. saccharata) verim ve koçanın bazı agronomik karakterleri üzerine etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 42(1):35-46.
• Eşiyok D, Bozokalfa MK, Uğur A (2004). Farklı lokasyonlarda yetiştirilen şeker mısır çeşitlerinin verim, kalite ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 41(1): 1-9.
• Gökmen S, Alp R, Sakin M (2004). Şeker mısırında (Zea mays saccharata Sturt.) azot ve potasyumun verim ve verim unsurlarına etkileri. Türkiye 3. Ulusal Gübre Kongresi, Tarım-Sanayi-Çevre, Bildiri Kitabı 1. Cilt, 269-276, 11-13 Ekim, Tokat.
• Karagöz ŞM (2018). Farklı azotlu gübre ve dozlarının silajlık mısırın verim ve kalite özelliklerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Kayseri, Türkiye
• Kırtok Y (1998). Mısır Üretimi ve Kullanımı. Kocaoluk Yayıncılık Sanayi ve Ticaret Ltd. Şirketi. S. 1-445 İstanbul.
• Korkmaz K (2007). Tarım girdi sisteminde azot ve azot kirliliği. http://www.ziraat.ktu.edu.tr/ tarim_girdi.htm.
• Küçükyağcı Ş (2010), Bazı yeni şeker mısırı tiplerinin Tokat-Kazova koşullarında bazı verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Osmanpaşa Üniversitesi, Tokat, Türkiye.
• Liu C, Wang K, Zheng X (2013). Effects of nitrification inhibitors (DCD and DMPP)on nitrous oxide emission, crop yield and nitrogen uptake in a wheat-maize cropping system. Biogeosciences, 10: 711-737.
• Lozek O, Slamka P (2016). Effect of nitrogen-sulphur nutrition and inhibitors of nitrification on the yield and quality of maize grain. Acta fytotechnica et zootechnica, 19(2): 45-50.
• Oktem A, Oktem G, Emeklier HY (2010). Effect of nitrogen on yield and some quality parameters of sweet corn. Communications in Soil Science and Plant Analysis, 41(7): 832-847.
• Sakin MA, Düzdemir O, Gözübenli H, Kapar H, Küçükyağcı Ş, Sayaslan A (2011). Bazı yeni şeker mısırı tiplerinin farklı çevrelerde verim ve verim özelliklerinin belirlenmesi. Türkiye IX. Tarla Bitkileri Kongresi, 12-15 Eylül, Cilt 1: 349-354, Bursa.
• Sönmez K, Alan Ö, Kınacı E, Kınacı G, Kutlu İ, Budak Başçiftçi Z, Evrenosoğlu Y (2013). Bazı şeker mısırı çeşitlerinin (Zea mays saccharata Sturt) bitki, koçan ve verim özellikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 8(1): 28-40.
• Tracy WF (2001). Sweet Corn. In Speciality Corns, 2nd Editions, Edited by Arnel Hallauer, CRC Press, Boca Raton.
• Tuncay Ö, Bozokalfa MK, Eşiyok D (2005). Ana ürün ve ikinci ürün olarak yetiştirilen bazı tatlı mısır çeşitlerinde koçanın agronomik ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(2): 79-91.
• Turgut İ (2000). Bursa koşullarında yetiştirilen şeker mısırında (Zea mays saccharata Sturt.) bitki sıklığının ve azot dozlarının taze koçan verimi ile verim ögeleri üzerine etkisi. Turk J Agric For., 24: 341–347.
• Ülger AC, Tansı V, Saglamtimur T, Kızılşimşek M, Çakır B, Yücel C, Baytekin H, Öktem A (1996). Güneydoğu Anadolu Bölgesinde ikinci ürün mısırda, bitki sıklığı ve azot gübrelemesinin tane ve hasıl verimi ve bazı tarımsal karakterlerine etkisi üzerine araştırmalar. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi GAP Tarımsal Araştırma İnceleme ve Geliştirme Proje Paketi Kesin Sonuç Raporu, Proje No, 94, 45s.