Bazı Beef Tipi Domates Hatlarının Morfolojik Özelliklerinin Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 1, 59 - 65, 13.06.2023

Özlem Demir , Hüsnü Ünlü

https://doi.org/10.54975/isubuzfd.1288727

Cited By: 3

Öz

Bu araştırmada 20 adet beef tipi domates hattının bazı morfolojik özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu kapsamda beef tipi domates hatlarının 22 adet morfolojik karakter bakımından incelenmesi üzerinde durulmuştu. Araştırmada UPOV kriterlerine göre yapılan gözlem ve değerlendirmelerin sonucunda; hatların tamamında hipokotilde antosiyan oluşumunun olduğu ve bitki büyüme tipinin sırık (indeterminate) olduğu belirlenmiştir. Çalışmada Bd 24 hattı dışındaki tüm hatlarda meyve olgunluk renginin kırmızı ve meyve olgunluk aşamasından önce yeşil omuz oluşumunun bulunmadığı tespit edilmiştir. Hatların yaprak uzunluğu değerleri 41.33-59.33 cm, yaprak genişliği değerleri ise 34.00-57.33 cm arasında ölçülmüştür. Gövde boğum arası uzunluk ölçümleri sonucunda en yüksek değere sahip olan hattın Bd 2 (58.00 cm), en düşük değere sahip hattın ise Bd 9 (28.33 cm) olduğu belirlenmiştir. Gövde boğum arası kalınlığı ölçümlerinde ise 13.06 mm ile 20.99 mm arasında değişen sonuçlar elde edilmiştir. Meyve eti kalınlığı ölçümlerinde; Bd 20 numaralı hattın 6.81 mm ile en düşük, Bd 5 numaralı hattın 10.54 mm ile en yüksek değere sahip olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Beef, Domates, Morfolojik karakterizasyon

Destekleyen Kurum

Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

2020-YL1-0053

Teşekkür

Bu araştırma makalesi, Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalında Özlem Demir tarafından sunulan Yüksek Lisans tezinden türetilmiştir. Yazarlar 2020-YL1-0053 No’lu proje ile maddi olarak destek veren Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi’ne teşekkür ederler.

Determination of Morphological Characteristics of Some Beef Type Tomato Lines

Öz

This study aimed to determine some morphological characteristics of 20 beef type tomato lines. Within the scope of this study, 22 morphological characters of beef type tomato lines were analyzed. As a result of the observations and evaluations made according to UPOV criteria, it was determined that all of the lines had anthocyanin formation in the hypocotyl and the plant growth type was indeterminate. In the study, it was determined that the fruit ripeness color was red and there was no green shoulder formation before the fruit ripeness stage in all lines except Bd 24 line. Leaf length values of the lines were measured between 41.33 - 59.33 cm and leaf width values were measured between 34.00 - 57.33 cm.As a result of the stem internode length measurements, it was determined that the line with the highest value was Bd 2 (58.00 cm) and the line with the lowest value was Bd 9 (28.33 cm). Stem internode thickness measurements obtained results ranging from 13.06 mm to 20.99 mm.In the fruit flesh thickness measurements, it was determined that line Bd 20 had the lowest value at 6.81 mm and line Bd 5 had the highest value at 10.54 mm.

Anahtar Kelimeler

Beef, Tomato, Morphological characterization

Proje Numarası

2020-YL1-0053

Kaynakça

• Alan, M. N. (2017). Domates üretim teknikleri ve hastalık zararlı besin eksiklikleri. Meta Basım Matbaacılık Hizmetleri, İzmir.
• Ayyıldız, M. (2017). Domates ıslahında nitelikli saf hatlarda morfolojik karakterizasyon ve heterotik etkilerin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Bai, Y., & Lindhout, P. (2007). Domestication and breeding of tomatoes: What have we gained and what can we gain in the future?. Annals of Botany, 100, 1085-1094. https://doi:10.1093/aob/mcm150.
• Bernousi, I., Emamı, A., Tajbakhsh, M., Darvishzadeh, R., & Henareh, M. (2011).Studies on genetic variability and correlation among the different traits in Solanum lycopersicum L. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca, 39(1), 152-158. https://doi:10.15835/nbha3915859.
• Campos de Melo, A. P., Fernandes, P. F., Venturoli, F., Silva-Neto, C. M., & Neto, A. R. (2015). Morphoagronomic characterization of tomato plants and fruit: A multivariate approach. Hindawi Publishing Corporation Advances in Agriculture, 2015, 1-6. https://doi:10.1155/2015/572321.
• Çukadar, K. (2011). Erzincan ili domates (Lycopersicon esculentum L.) genotiplerinin morfolojik karakterizasyonu. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Diez, M. J., & Nuez, F. (2007). Tomato. In Vegetables II Fabaceae, Liliaceae, Solanaceae, and Umbelliferae, pp. 249-313, Springer.
• El-Halwagi, A., Tawfik, A. A., & Badr, E. M. (2012). Morphological and chemical characterization of ten tomato (Lycopersicon esculentum Mill.) varieties. Journal of Biological Chemistry and Environmental Sciences, 7(2), 387-403.
• Food and Agriculture Organization (FAO), 2022. Erişim adresi: https://www.fao.org/land-water/databases-and-software/crop-information/tomato/en/
• Gould, W. A. (1992). Tomato production, processing and technology (3rd. ed.). Cti Publications Inc. Worthington, Ohio.
• Güvenç, İ. (2017). Sebzecilik temel bilgiler muhafaza ve yetiştiricilik. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Heuvelink, E. (2005). Developmental processes. Tomatoes, pp. 53-83, Cabi Publishing.
• Kabaş, A., & Zengin, S. (2012). Örtüaltı yetiştiriciliğine uygun domates çeşit ıslahı. 9. Ulusal Sebze Tarımı Sempozyumu 12-14 Eylül 2012, 60-67, Konya.
• Kal, Ü., Türkmen, Ö., & Hakkı, E. E. (2018). Bazı nitelikli sanayi tipi domates genotiplerinin morfolojik özellikleri. Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences, 8(2), 10‐16.
• Keskin, L. (2014). Bazı domates (Solanum lycopersicum) genotiplerinin melezlenmesi, ebeveyn ve melezlerin morfolojik karakterizasyonu. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Kıymacı, G. (2021). Bazı nitelikli domates genotiplerinin morfolojik ve moleküler yöntemlerle tanımlanması. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Koç, H. (2002). Bitkilerle sağlıklı yaşam. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Tokat, Türkiye.
• Kurt, T. (2019). Yerel domates genotiplerinin seleksiyonu ve morfolojik karakterizasyonu. Yüksek Lisans Tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• Salim, R. M. M., Rashid, H. M., Hossain, M. M., & Zakaria, M. (2018) Morphological characterization of tomato (Solanum lycopersicum L.) genotypes. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 19, 233-240. https://doi:10.1016/j.jssas.2018.11.001
• Sönmez, K., Oğuz, A., Özdamar, K., & Ellialtıoğlu, Ş. Ş. (2014). Bazı yerel sofralık domates genotiplerinin morfolojik ve fenolojik olarak akrabalık derecelerinin belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 25(1), 24-40.https:// doi:10.29133/yyutbd.236388
• Oğuz, A. (2010). Bazı yerel domates genotiplerinde farklı yöntemler kullanarak, domates lekeli solgunluk virüsü (Tomato Spotted Wilt Virus=Tswv)’ne Dayanıklılığın ve Genetik Varyasyonun Araştırılması. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimler Ensitüsü, Ankara.
• Öztokat-Kuzucu, C., Kaynaş, K., Kuzucu, F. C., Tatlıç-Erken, N., Kaya, S. & Daydır, H. U. (2004). Bazı domates çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. V. Sebze Tarım Sempozyumu, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Ziraat Fakültesi, 21-24 Eylül 2004, Çanakkale, 288-294.
• Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü (TEPGE), 2021. Erişim adresi: https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Belgeler/PDF%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20Piyasalar%C4%B1/2021Ocak%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20Raporu/Domates,Ocak2021,%20Tar%C4%B1m%20%C3%9Cr%C3%BCnleri%20Piyasa%20Raporu.pdf
• The International Union for the Protection of New Varieties of Plants (UPOV), 2020. Erişim adresi: https://www.upov.int/edocs/tgdocs/en/tg044.pdf
• Turhan, A., & Şeniz, V. (2009). Türkiye’de yetiştirilen bazı domates gen kaynaklarının verim, meyve ve morfolojik özelliklerinin belirlenmesi. Selçuk Gıda ve Tarım Bilimleri Dergisi, 23(50), 5259.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022. Bitkisel Üretim İstatistikleri. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Bitkisel-Uretim-Istatistikleri-2021-37249
• Ünal, A. (2021). Morphological and agronomical characterization of beef type tomato hybrids. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Vural, H., Eşiyok, D., & Duman, İ. (2000). Kültür sebzeleri (Sebze yetiştirme). Ege Üniversitesi Basımevi, İzmir, Türkiye.