Türkçe Eğitiminde Algısal Dil Becerilerine Yönelik Yapılan Uygulamalar ve Yaşanan Sorunlar

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 64 - 77, 31.10.2020

Gökçen Göçen

Öz

Türkçe eğitiminin temel amacı dil bilgisi ve sözcük bilgisi aracılığıyla öğrencilerin dinleme, okuma, konuşma ve yazma becerilerini etkili bir şekilde kullanmalarını sağlamaktır. Bu beceriler içinde dinleme ve okuma becerilerini ifade eden algısal dil becerileri, konuşma ve yazma becerilerini ifade eden üretimsel dil becerilerinin temelini oluşturmaktadır. Öğrenciler dinleme ve okuma yoluyla ne kadar çok sözcük öğrenirlerse ve dilin doğru, güzel kullanım örneklerini görürlerse konuşma ve yazma becerilerini o kadar etkili kullanabilirler. Bu anlamda eğitim öğretim ortamlarında algısal dil becerilerinin kazandırılmasına yönelik yapılan uygulamalar önemlidir. Bu uygulamaların bilinmesi, eğitimde iyi örneklerin yaygınlaştırılmasına katkı sağlayacağı gibi aynı zamanda varsa eksik uygulamaları da ortaya çıkaracaktır. Ayrıca algısal dil becerilerinin öğrencilere kazandırılması sürecinde yaşanan sorunların farkına varılması da sorunların ortadan kaldırılabilmesi ve öğretim ortamlarının iyileştirilebilmesi için bir gerekliliktir. Bu önem ve gereklilikle çalışmada sınıf öğretmenlerinin algısal dil becerilerine yönelik sınıf ortamında yaptıkları uygulamaları ve yaşadıkları sorunları ortaya koymak amaçlanmıştır. Bir durum çalışması olan araştırmada veriler, öğretmenlerden açık uçlu bir form yardımıyla toplanmıştır. Yapılan içerik analizinin sonucunda öğretmenlerin okuma becerisinin eğitimine yönelik daha fazla ve daha farklı sayıda uygulama ile sorun dile getirdikleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Türkçe eğitimi, algısal dil becerileri, Dinleme becerisi, Okuma becerisi

Kaynakça

• Akyol, H. (2005). Türkçe ilkokuma yazma öğretimi. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Arıcı, A. F. (2012). Okuma eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Ateş, S. (2011). İlköğretim beşinci sınıf Türkçe dersi öğrenme-öğretme sürecinin anlama öğretimi açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ateş, S., Çetinkaya, Ç., & Yıldırım, K. (2012). Öğretmen, ebeveyn ve öğrencilerin görüşlerine göre ilköğretim öğrencilerinin okuma çevreleri. International Online Journal of Educational Sciences, 4(2), 377-394.
• Ateş, S., & Yıldırım, K. (2014). Sınıf öğretmenlerinin okuma becerisine yönelik uygulamaları: Strateji öğretimi ve anlama. İlköğretim Online, 13(1), 235-257.
• Baş, B. (2003). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metin türleri üzerine bir inceleme. TÜBAR, XIII, 257-265.
• Calp, M. (2007). Özel öğretim alanı olarak Türkçe öğretimi. Konya: Eğitim Kitabevi Yayınları.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches. USA: SAGE Publications.
• Çarkıt, C. (2018). Ortaokul Türkçe derslerinde dinleme becerisinin değerlendirilme sürecine yönelik öğretmen görüşleri. Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(27), 2782-2793.
• Çaylı, C., & Göçer, A. (2016). Ortaokul Türkçe derslerinde işlenilen müstakil dinleme metinlerine yönelik öğretmen uygulamalarının değerlendirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(3), 517-535.
• Çetinkaya Edizer, Z., Dilidüzgün, Ş., Ak Başoğul, D., Karagöz, M., & Yücelşen, N. (2018). Türkçe öğretiminde üstbilişsel okuma stratejileri ile okuma yöntem-tekniklerinin metin türüne göre değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29, 479-511.
• Demir, O., & İzci, E. (2015). İlkokul (4. sınıf) Türkçe dersi öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve bu sorunların giderilmesine yönelik öğretmen görüşleri. Akademik Bakış Dergisi, 49, 440-460.
• Doğan, Y. (2010). Dinleme becerisini geliştirmede etkinliklerden yararlanma. TÜBAR, XXVII, 263-274.
• Elkatmış, M. (2015). Kâğıttan ekrana: Ekran okuma. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 6(18), 1-15.
• Epçaçan, C. (2013). Temel bir dil becerisi olarak dinleme ve dinleme eğitimi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(11), 331-352.
• Göçer, A., & Çaylı, C. (2019). Ortaokul Türkçe derslerinde dinleme becerisinin gelişimine yönelik öğretmen uygulamaları. Trakya Eğitim Dergisi, 9(3), 456-476.
• Gün, M. (2012). İlköğretim ikinci kademe Türkçe dersi okuma etkinliklerinde karşılaşılan sorunlar. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(4), 1961-1977.
• Güneş, F. (2009). Türkçe öğretiminde günümüz gelişmeleri ve yapılandırmacı yaklaşım. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 1-21.
• Güneş, F. (2013). Türkçede metin öğretimi yerine metinle öğrenme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 603-637.
• Güneş, F. (2016). Kâğıttan ekrana okuma alanındaki gelişmeler. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(5), 1-18.
• Karabay, A. (2014). Dinleme metinlerinin sınıf içi uygulamaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(3), 81-94.
• Karatay, H. (2009). Okuma stratejileri bilişsel farkındalık ölçeği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(19), 58-80.
• Maden, S., & Altunbay, M. (2016). Türkçe eğitiminde görsel sunu ve görsel okuma aracı olarak grafik ve tabloların kullanımı. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(4), 1971-1983.
• Maden, S., & Maden, A. (2018). Türkçe öğretmenlerinin okuma alışkanlığı kazandırmaya yönelik alternatif uygulamaları. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(10), 1-17.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. S. Turan (Çev.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Okur, A., & Göçen, G. (2019). Türkçe öğretiminde güncel eğilimler ve sorunlar. F. Topçuoğlu Ünal (Ed.), Türkçe Öğrenme ve Öğretim Yaklaşımları (s. 235-260). Ankara: Nobel Yaynları.
• Sevim, O., & Kaya, E. (2016). Ortaokul (5-8) Türkçe dersi dinleme eğitimi etkinliklerinin öğretmen görüşleri açısından incelenmesi: Durum çalışması. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 11(1), 277-296.
• Uygun, M., & Katrancı, M. (2013). Sınıf öğretmenlerinin Türkçe derslerinde karşılaştıkları sorunlara ilişkin görüşleri. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1), 255-270