Psikolojik Manipülasyon Kurban Ölçeği: Kadın Örneğinde Türkçe’ye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2025, Sayı: Kongre Özel Sayısı (Ö4), 107 - 115, 29.06.2025

Tuğba Bingöl , Serra Şencan

Öz

Psikolojik manipülasyon, kişinin bilinçli olarak gerçekleri çarpıtması ve mağdura akli dengesinin bozulduğunu düşündürmesidir. Psikolojik manipülasyon uygulayıcısı devamı olarak gerçekleri inkar eder, böylece mağduru etkisi altına almaya çalışır. Dünyanın her yerinde psikolojik manipülasyona uğrayan kadınların olduğu tahmin edilmektedir ve bu bağlamda bir ölçüm aracının olması önem arz etmektedir. Bu nedenle, bu çalışmanın amacı psikolojik manipülasyon kurban ölçeğinin Türkçe formunun psikometrik özelliklerini incelemektir. Araştırmanın çalışma grubunu 18 yaş üstü 477 kadın oluşturmaktadır. Ölçeğin Türkçe uyarlaması için, dilsel geçerlilik, yapı geçerliliği ve güvenirlik ve uyum geçerliliği için ilgili analizler yapılmıştır. Ölçeğin yapı geçerliliğini ölçmek için yapılan faktör analizi sonucunda elde edilen değerlerin ( x2 /sd (CMIN/df)= 2.58, RMSEA = .058, NFI = .931, RFI = .901, CFI = .956, TLI = .937) mükemmel uyum veya iyi uyum sergilediği ve ölçeğin iki boyutlu yapısının kabul edilebilir olduğu görülmüştür. Ölçekte ters puanlanan madde yoktur. Ölçeğin Cronbach Alfa iç tutarlılık güvenirlik katsayısı .88 olarak bulunmuştur. Elde edilen veriler, 14 maddelik Psikolojik Manipülasyon Kurban Ölçeği’nin Türkiye’deki yetişkin kadınların psikolojik manipülasyon mağduriyetlerinin ölçülmesinde geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu göstermiştir. Dünya genelinde kadının güçlenmesi, toplum içerisinde yaşadığı mağduriyetlerin azaltılması önemlidir. Bu nedenle bu çalışmanın Türk kadınının farkındalığına ve gelişimi için yürütülecek çalışmalara katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Psikolojik manipülasyon , manipülasyon , kurban , ölçek uyarlama

Adaptation Validity and Reliability Study of the Gaslighting Victim Scale: A Case of Women in Turkish

Öz

Gaslighting is when a person deliberately distorts the facts and makes the victim think that he or she is mentally unstable. The gaslighting practitioner continually denies the facts, thus trying to influence the victim. It is estimated that there are women suffering from gaslighting all over the world and it is important to have a measurement tool in this context. Therefore, the aim of this study was to examine the psychometric properties of the Turkish version of the gaslighting victim scale. The study group consisted of 477 women over the age of 18. For the Turkish adaptation of the scale, linguistic validity, construct validity, reliability and convergent validity were analyzed. As a result of the factor analysis conducted to measure the construct validity of the scale, it was seen that the values obtained as a result of the factor analysis (x2 /sd (CMIN/df) = 2.58, RMSEA = .058, NFI = .931, RFI = .901, CFI = .956, TLI = .937) showed excellent fit or good fit and the two-dimensional structure of the scale was acceptable. There are no reverse scored items in the scale. The Cronbach Alpha internal consistency reliability coefficient of the scale was found to be .88. The data obtained showed that the 14-item Gaslighting Victim Scale is a valid and reliable measurement tool for measuring the gaslighting victimization of adult women in Turkey. It is important to empower women around the world and to reduce the victimization they experience in society. Therefore, it is thought that this study will contribute to the awareness of Turkish women and the studies to be carried out for their development.

Anahtar Kelimeler

gaslighting , women , victim , scale adaptation , manipulation

Kaynakça

• Akpur, A., & Zengin, B. (2019). İç ve dış müşteriler açısından kabin hizmetleri kalite algısını ölçmeye yönelik karşılaştırmalı bir araştırma. Çanakkale On sekiz Mart Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1)29-49.
• Aktunç, İ. (2013). Kabin memuru tanımı. Türk Hava Yolları Uçuş Eğitim Başkanlığı Cabin Interphone Dergisi, 1(2013), 9-10.
• AVIETRA (2025). Cabin crew training. https://www.avietra.com/cabincrew.html
• Bozkurt, A. (2015). Mobil öğrenme: Her zaman, her yerde kesintisiz öğrenme deneyimi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi (AUAd), 1(2), 65-81.
• Çangır, M. (2008). İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinde eğitsel oyun yönteminin uygulanma durumu (Tuzla örneği). Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Emirates (2024). Emirates cabin crew to step into the virtual world for safety training. https://www.emirates.com/media-centre/emirates-cabin-crew-to-step-into-the-virtual-world-for-safety-training/
• Gautam, A. (2013). Mobile learning implementation: Need, myths & success factors (ASTD TK 2013 – Slide Deck). https://www.elearninglearning.com/astd/definition/
• Gülsoy, T. (2013). 6. Sınıf öğrencilerinin kelime haznesinin geliştirilmesinde eğitsel oyunların etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Niğde Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
• Kiryakova G, Angelova N., & Yordanova L. (2014). Gamifcation in education. Conference: 9th International Balkan Education and Science ConferenceAt: Edirne.
• Ivetic, D., & Petrovic, V. (2012). Gamifying Education: A Proposed Taxonomy of Satisfaction Metrics. Conference proceedings of e- Learning and Software or Education (s. 345-350). Serbia, University of Novi Sad.
• Kahveci, A. H. F., & Sondaş, A. (2023). Eğitimde sanal gerçeklik teknolojisine genel bakış. Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 6(1), 6˗13.
• Karadeniz, O. & Er, H. (2021). Eğitsel oyunlarla sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Karagülle, Ö., & Birgören, T. (2013). Havayolu taşımacılığında uçucu ekip yönetimi.1. Baskı. İstanbul: Beta Yayınları.
• Klopfer, E., & Squire, K. (2008). Environmental detectives – The development of an augmented reality platform for environmental simulations. Educational Technology Research and Development, 56(2), 203-228.
• Lufthansa (2019). Make training your flight attendents more efficient and cost-effective with innovative VR methods. https://www.lufthansa-aviation-training.com/virtual-reality-hub
• Rhoden, S., Ralston, R., & Ineson, E. M. (2008). Cabin crew training to control disruptive airline passenger behavior: A cause for tourism concern. Tourism Management, 29, 538-547.
• Robertson, M. (2010). Can’t Play, Won’t Play. Hide & Seek: Inventing New Kinds of Play. http://www.hideandseek.net/2010/10/06/cant-play-wont-play/ Park, Y. (2011). A pedagogical framework for mobile learning: categorizing educational applications of mobile technologies into four types. The International Review of Research in Open and Distance Learning, 12(2), 78-102.
• Pavoordt, P. V. (2012). Gamification of education. ttp://www.doksi.net Prensky, M. (2001). Digital natives, digital immigrants. On the Horizon, 9(5), 1−6. Prensky, M, (2001). Fun, play and games: What makes games engaging. Digital Gamebased Learning, 5, 1-50. Özer, S. (2022). Eğitimde oyunların gücü: Oyunlaştırma ve öğrenme. USBİLİM Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 37-47. Özhan, S. (2011). Dijital oyunlarda değerlendirme ve sınıflandırma sistemleri ve Türkiye açısından öneriler. Aile ve Toplum Eğitim Kültür ve Araştırma Dergisi, 21-33. Shgm (2025). Havacılık personeli, kabin memuru. https://web.shgm.gov.tr/tr/havacilik-personeli/2138-kabin-memuru. Singh, S. P. (2012). Gamication: A strategic tool for organizational effectiveness. International Journal of Management 1(1), 108-113.