Covid-19 Salgını Döneminde Liseli Öğrencilerin Psikolojik Sağlamlık ve Maneviyat Düzeyleri Arasındaki İlişki

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 92 - 114, 31.12.2022

Fatma Acar Bünyamin Han

Öz

Bu çalışmada, COVID-19 salgını döneminde liseli öğrencilerin psikolojik sağlamlık ve maneviyat düzeyleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Bununla birlikte öğrencilerin; okul türü, cinsiyet, yaş, kardeş sayısı, anne-baba birliktelik durumu, evde birlikte yaşayan başka bireylerin olup olmama durumu, ailenin gelir durumu, Covid hastalığı geçirme durumu gibi özelliklerine göre de görüşleri arasındaki farklılıklar araştırılmıştır. Araştırmada, nicel araştırma desenlerinden genel tarama ve ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Vei toplama aracı olarak Doğan (2015) tarafından geliştirilen “Kısa Psikolojik Sağlamlık Ölçeği (KPSÖ)” ve Şirin (2018) tarafından geliştirilen “Maneviyat Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmaya 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Kütahya ilinde bulunan liselerde öğrenimine devam eden 512 lise öğrencisi katılmıştır. Araştırmanın verileri bilgisayar paket programları kullanılarak analiz edilmiştir. Analizlerde betimsel analizler (yüzde, frekans), fark analizleri (t-testi, ANOVA) ve korelasyon analizleri yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre öğrencilerin psikolojik sağlamlık algılarının orta düzeyde olduğu saptanmıştır. Okul türü, yaş, kardeş sayısı anne ve baba birliktelik durumu, evinde yaşayan başka birey olup olmaması durumu, aile gelir durumu ve Covid-19 hastalığı geçirme durumuna göre öğrencilerin psikolojik sağlamlık düzeylerine yönelik görüşleri arasında anlamlı bir fark saptanmamıştır. Ancak cinsiyete göre fark saptanmıştır. Diğer taraftan öğrencilerin maneviyat algılarının ise yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Okul türü, yaş, kardeş sayısı, evinde yaşayan başka birey olup olmaması durumu, aile gelir durumu, Covid-19 hastalığı geçirme durumuna göre maneviyat algıları arasında anlamlı fark saptanmazken cinsiyet ve anne ve baba birliktelik durumuna göre öğrencilerin maneviyat düzeylerine yönelik görüşleri arasında anlamlı bir fark saptanmıştır. Ayrıca öğrencilerin maneviyat düzeyleri arttıkça psikolojik sağlamlık düzeylerinin de arttığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Maneviyat, Psikolojik sağlamlık, lise, öğrenci Covid-19, Maneviyat, Psikolojik sağlamlık, lise, öğrenci Covid-19

Kaynakça

• Akfırat, O. N., & Özsoy, M. (2021). Türkiye’de psikolojik sağlamlık ile ilgili yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Kocaeli Eğitim Dergisi, 4(1), 26-42
• Aras, N. (2021). Yeni koronavirüs hastalığını (covid-19) yenmiş bireylerde travma sonrası büyümede travma sonrası stres belirtileri, psikolojik sağlamlık ve umudun rolü. Yüksek Lisans Tezi, On Dokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
• Arslan, G. (2015). Ergenlerde psikolojik sağlamlık: Bireysel koruyucu faktörlerin rolü. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 5(44), 73-82.
• Aşkın, R., Bozkurt, Y. & Zeybek, Z. (2019). Covid-19 pandemisi: Psikolojik etkileri ve terapötik müdahaleler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Covid-19 Sosyal Bilimler Özel Sayısı 37, 306.
• Aydın, M. & Egemberdiyeva, A. (2018). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin incelenmesi. Türkiye Eğitim Dergisi,3(1), 37-53.
• Aydoğdu, T. (2013). Bağlanma stilleri, başa çıkma stratejileri ile psikolojik dayanıklılık arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem yayınları
• Dein, S. & Kimter, N. (2014). Din, maneviyat ve depresyon: Tetkik ve tedavi için öneriler. Ekev Akademi Dergisi, (58), 739-750.
• Doğan, T. (2006). Üniversite öğrencilerinin iyilik halinin" maneviyat" ve" serbest zaman" boyutlarının incelenmesi. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 3(26), 1-16.
• Doğan, T. (2015). Kısa psikolojik sağlamlık ölçeği’nin Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. The Journal of Happiness & Well-Being, 3(1), 93-102.
• Düzgüner, S. (2013). Maneviyat algısı ve diğerkâmlıkla ilişkisi (kan bağışı örneğinde Türkiye ve Amerika karşılaştırmalı nitel bir araştırma. Doktora Tezi, Konya Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• George, D., & Mallery, P. (2019). IBM SPSS statistics 26 step by step: A simple guide and reference. Routledge.
• Gürgan, U. (2006). Grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin yılmazlık düzeylerine etkisi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Horozcu, Ü. (2010). Tecrübi araştırmalar ışığında dindarlık ve maneviyat ile ruhsal ve bedensel sağlık arasındaki ilişki. Milel Ve Nihal İnanç, Kültür Ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, (7) 1, 209-240.
• Karakaş, M. (2020). Covid-19 salgınının çok boyutlu sosyolojisi ve yeni normal meselesi. İstanbul University Journal of Sociology, 40(1), 541-573.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar, ilkeler, teknikler. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Kasapoğlu, F. (2020). COVID-19 salgını sürecinde kaygı ile maneviyat, psikolojik sağlamlık ve belirsizliğe tahammülsüzlük arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Turkish Studies, 15(4), 599-614.
• Köylü, M. (2010). Ruh ve beden sağlığı üzerine yapılan araştırmaların bir değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 28(28), 5-36.
• Okyay, N. (2008). Hemşirelerin maneviyat ve manevi bakıma ilişkin düşüncelerin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Öz, F. & Yılmaz, E. (2009). Ruh sağlığının korunmasında önemli bir kavram: Psikolojik sağlamlık. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 16(3), 82-89.
• Şahin, D. (2014). Öğretmelerin öz duyarlıklarının psikolojik sağlamlık ve yaşam doyumu açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Şirin, T. (2018). Maneviyat ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Electronic Turkish Studies, 13(18), 1283-1309.
• T.C Sağlık Bakanlığı, T.C. Sağlık Bakanlığı Covid-19 Bilgilendirme Platformu. (Erişim 1 Aralık 2020). TDK. Türk Dil Kurumu, https://sozluk.gov.tr/
• Toprak, H. (2014). Ergenlerde mutluluk ve yaşam doyumunun yordayıcısı olarak psikolojik sağlamlık ve psikolojik ihtiyaç doyumu. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Tunç, B., & Totan, T. (2020). Okul psikolojik danışmanlığında manevi iyi oluşun okul psikolojik danışmanlığında manevi iyi oluşun. Ege Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(1), 1-20.
• Zembilci, Z. (2017). Alternatif maneviyat arayışları: Siber maneviyat örneği. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.