Musaca Nekropolü Kazıları Cam Buluntuları

Yıl 2023, , 141 - 164, 20.06.2023

Mevlüt Eliüşük

https://doi.org/10.21497/sefad.1313275

Öz

Manisa ili Akhisar ilçesi Musaca mahallesi 103 ada, 1-2 parsellerde Gürdük Barajı yol güzergahı ve etki alanında, yol çalışmalarında tespit edilen nekropol alanında Manisa Müze Müdürlüğü’nce kurtarma kazılarında 34 mezar içerisinde 47 yetişkin bireye ait iskelet tespit edilirken, alanda bebek/çocuk mezarına rastlanmamıştır. Bebek/çocuk mezarlarının bulunmamış olması Thyateira kazılarında sadece çocuklara ait mezarların tespit edildiğinden, buradaki çocuk mezarlarının olasılıkla başka bir alanda olduğu ile açıklanmıştır. Musaca mahallesinin antik yerleşimi hakkında herhangi bir bulguya ulaşılamamıştır. Antik Dönem’de Polis’lerin hinterlandı dâhilinde ki tarımsal yerleşimler Kome olarak adlandırılmaktadır. Nekropolün 15 km güney batısındaki Thyateira “Akhisar” antik kenti varlığı olası Musaca yerleşim yerinin, Thyateira antik kentinin bir komesi olduğu anlaşılmaktadır. Nekropoldeki mezarlar basit toprak ve sandık mezar olarak iki grup altında değerlendirilmiş olsa da mezarların taş kapaklarının aynı olduğu anlaşılmıştır. Mezarlarda ele geçen cam buluntular unguentarium ve şişe olarak iki grupta değerlendirilmiştir. Buluntular ölü gömme ritüeli içerisinde libasyon ile ilişkilendirilmiştir. Mezarlardan ele geçen cam buluntular genel olarak MS 2-3. yüzyıllar arasına tarihlendirildiğinden, Musaca Nekropolü’nün kullanım dönemleri için de bu tarih aralığını vermek mümkündür. Tespit edilen cam formlarının Anadolu’nun genel cam tipolojisiyle uyumlu olduğu görülürken; şamdan biçimli unguentariumların yerel özellikler gösterdiği anlaşılmaktadır. Kırsal bir yerleşimdeki mezarlarda ele geçen cam eserlerin birebir benzerlerinin Bergama ve Tire gibi koleksiyonlarda belgelenmiş olması Batı Anadolu’da bu formların yaygın olarak kullanıldığını göstermektedir. Nekropolün yerleşim yeri tespit edilemediğinden kırsal alanda yaşayan halkın ekonomik durumu hakkında kesin yargıda bulunmak mümkün olmamakla birlikte mezar hediyesi olmayan örneklerin fazlalığı ve hediye bulunan mezarlardaki hediye sayısının azlığı, ekonomik seviyenin çok da iyi olmadığına da işaret etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Thyateira, sandık mezar, libasyon, cam, unguentarium.

Glass Finds of Musaca Necropolis Excavation

Öz

While skeletons of 47 adult individuals have been detected in 34 graves in rescue excavations by the Manisa Museum Directorate in the necropolis area detected during the road works, in the road route and impact area of the Gürdük Dam located on 103 blocks, 1-2 parcels in Manisa province Akhisar district Musaca neighborhood, no infant/child graves have been discovered in the area. The absence of infant and child graves has been evaluated together with the presence of only children's graves in the Thyateira excavations, and this is explained by the fact that the child graves here is probably in another area. There has been no finding about the ancient settlement name of Musaca neighborhood. Since the agricultural settlements within the hinterland of Polis were called Comet in ancient times, when evaluated together with the ancient city of Thyateira “Akhisar”, 15 km south-west of the necropolis, it is understood that the possible settlement is a comet of the ancient city of Thyateira. Despite the fact that the graves in the necropolis had been evaluated under two groups as simple earth graves and cist graves, it was understood that the stone covers of the graves were identical. The glass finds discovered in the graves has been evaluated in two groups as unguentarium and bottle, and the finds were associated with libation in the burial ritual. Glass finds recovered from the graves are generally dated to 2-3 centuries AD, and it is possible to give this date range for the usage periods of the Musaca Necropolis. While it is seen that the glass forms recovered are compatible with the general glass typology of Anatolia, it is understood that the candelabra-shaped unguentariums demonstrate local characteristics. The fact that the identical glass artifacts found in graves in a rural settlement have been detected in collections such as Bergama and Tire is an important piece of data indicating that these forms were widely used in Western Anatolia. Although it is not possible to make a definite judgment about the economic situation of the people living in rural areas as the settlement of the necropolis could not be identified, the high number of samples without grave gifts and the low number of gifts in the grave samples with gifts indicate that the economic level is not very good.

Anahtar Kelimeler

Thyateira, cist grave, libation, glass, unguentarium.