OKTAY RİFAT’IN TECELLİ BAŞLIKLI ŞİİRİ VE ÇEVİRİLERİ ÜZERİNDEN ÇEVİRİYİ GÖSTERGEBİLİMLE BULUŞTURMAK / MATCHING TRANSLATION WITH SEMIOTICS THROUGH OKTAY RİFAT'S TECELLİ AND ITS TRANSLATIONS

Yıl 2016, , 33 - 52, 20.06.2016

Didem Tuna

https://doi.org/10.21497/sefad.51436

Cited By: 4

Öz

Yaşamda kullanılan gösterge üretme ve gösterge okuma yöntemlerinden, yazınsal bir yapıtı üretme ya da çözümleme süreçlerinde de yaralanılabilir, zira yazınsal yapıt  gerçek insanlar tarafından yine gerçek insanlara yönelik olarak üretilmekte ve gerçek insanlar tarafından okunmaktadır.   Fransız göstergebilimci ve Paris Göstergebilim Okulu’nun kurucularından Jean-Claude Coquet’nin  geliştirdiği “Söyleyenler Kuramı” , söylemin üreticisi kadar alıcısına da önem verir, zira  üretilen her söylemin bir de dinleyeni, yani bir alıcısı  vardır. Söyleyen söylediğini bitirdiğinde dinlemeye koyulur ve söylem alıcısı konumuna geçer. Böylelikle karşılıklı yer ve rol  değiştirme sonucunda oluşan  anlamlamada, söylem üreticisi gibi söylem alıcısı da rol alır ve  söyleyenin söylediği kadar, alımlayan öznenin de  bu söylenenden ne çıkardığı  önem kazanır. Bu kuramı, çeviri göstergebilimi açısından ele alacak olursak, yazarı söylem üreticisi ve çevirmeni de söylem alıcısı olarak düşünebiliriz. Çevirmen de yazarın metnini alımladıktan sonra, bu kez rol değiştirip metnin yeniden üreticisi konumuna geçmektedir. Bu çalışmada Coquet’nin “Söyleyenler Kuramı” ışığında, çevirmen özgün metin bağlamında metnin okuyucusu ve çeviri metin bağlamında ise yeniden üreticisi olarak ele alınmaktadır. Bu doğrultuda, Oktay Rifat’ın Tecelli adlı şiirinin Fransızca ve İngilizce çevirileri Sündüz Öztürk Kasar’ın geliştirdiği “Anlam Bozucu Eğilimler Dizgeselliği” çerçevesinde incelenerek, özgün metinden  yapılacak her bir okumanın ve ardından da  her bir çevirinin maruz kalabileceği çeşitli anlam dönüşümleri üzerinde durulmakta ve bu  dönüşümlerden mümkün olduğunca kaçınma noktasında  çeviri göstergebiliminin sunabileceği katkı ortaya koyulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çeviri Göstergebilimi, Jean-Claude Coquet; Sündüz Öztürk Kasar; Anlam Bozucu Eğilimler Dizgeselliği; Oktay Rifat.

Kaynakça

• AKSAN, Akil (1966). Anthologie de la Nouvelle Poésie Turque. Monte Carlo: Editions Regain.
• BARTU, Hülya (2002). A Critical Reading Course. İstanbul: Boğaziçi University Press.
• BAŞKAN, Özcan (1978). “Dilde Çeviri İşlemi”. Türk Dili Aylık Dil ve Yazın Dergisi Çeviri Sorunları Özel Sayısı (322): 26-36.
• COQUET, Jean.-Claude (1997). La Quête du Sens. Le Langage en Question. Paris: PUF.
• GREIMAS, Algirdas Julien-COURTES Joseph (1979). Sémiotique: Dictionnaire Raisonné de la Théorie du Language C. I. Paris: Hachette.
• MARDİN, Yusuf (1990). The Pocket Book of Twentieth Century Turkish Poetry. Ankara: Ministry of Culture Publications.
• Orhan Veli (2015). GARİP Şiir Hakkında Düşünceler ve Melih Cevdet, Oktay Rifat Orhan Veli’den Seçilmiş Şiirler. “Oktay Rifat”. İstanbul: Yapı Kredi Yay. 2. bs.
• ÖZTÜRK KASAR, Sündüz (2009). “Pour une Sémiotique de la Traduction”, La Traduction et ses Métiers. ed. Colette LAPLACE-Marianne LEDERER vd. Caen: Lettres Modernes Minard. 163-175.
• ÖZTÜRK KASAR, Sündüz (2012). “Jean Claude Coquet ile Bir Dil Görüngübilimine Doğru”. 12. Dil, Yazın, Deyişbilim Sempozyumu, Trakya Üniversitesi. 18-20 Ekim 2012. Edirne: Trakya Üniversitesi Matb. 427-433.
• ÖZTÜRK KASAR, Sündüz (2013). “Traduire Les Signes en Sciences Sociales”. Traduire: Transmettre or Trahir? Reflexions sur la Traduction en Sciences Humaines. ed.Stephanie SCHWERTER-Jennifer K. Dick. Paris: Editions de la Maison des sciences de l’homme. 185-195.
• ÖZTÜRK KASAR, Sündüz-TUNA Didem (2015). “Yaşam, Yazın ve Yazın Çevirisi İçin Gösterge Okuma”. Frankofoni Fransız Dili ve Edebiyatı İnceleme ve Araştırmaları Ortak Kitabı (27). Ankara: Bizim Grup Basımevi. 457-482.
• RİCŒUR, Paul (2008). Çeviri Üzerine. çev. Sündüz Öztürk Kasar. İstanbul: Yapı Kredi Yay.
• SCHOPENHAUER, Arthur (2013). Okumaya ve Okumuşlara Dair. çev. Ahmet Aydoğan. İstanbul: Say Yayınları. 2. bs.
• TDK (2016.03.30). Güncel Türkçe Sözlük. http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&view=gts