ERICH KÄSTNER’DE BÜYÜKŞEHİR

Yıl 2016, , 41 - 58, 23.12.2016

Bülent Kırmızı

https://doi.org/10.21497/sefad.284937

Öz

Büyükşehir
teması, Avrupa’da sanayi inkılabının gerçekleşmesinden sonra 19. Yüzyılda
edebiyatta hızla yer bulmaya başlar. İnsanlarda büyük şehir algısı iki farklı
şekilde ortaya çıkar. Bunlardan birincisi büyük şehrin kirli, yorucu, hızlı ve
dönüştürücü olduğu, diğeri de içerisinde sinema, tiyatro, alışveriş, sosyal
ilişkiler ve daha bir çok imkanı barındıran bir mekan olduğu yönündedir. Büyük
şehir teması en çok da 20. Yüzyıl romanlarında ve şiirlerinde işlenmiştir.
Alman edebiyatında en ünlü büyük şehir romanı olarak Alfred Döblin’in “Berlin
Alexanderplatz” (1929) gösterilmektedir. Burada dikkat çeken nokta ise I. Dünya
Savaşı’ndan sonra ve II. Dünya Savaşı’ndan önce yazılan büyük şehir temalı
eserlerin çoğunun, büyük şehir olarak Berlin’i konu almalarıdır. Bunlardan
birisi de çalışmaya konu olan Erich Kastner’in eserleridir. Kastner’in en ünlü
romanı olan “Fabian” da Berlin’de geçmektedir. Diğer eserlerinden “Emil” romanı
ile “Besuch vom Lande” şiiri de yine Berlin şehrinde geçer. 20. yüzyıl
edebiyatı konularını çoğu kez büyükşehirden almıştır, çünkü büyükşehir insan
üzerinde derin izler bırakır. Sanayii inkılabı ile birlikte köyden kente göçün
başlaması ve bunun neticesinde şehirlerde gecekondulaşmanın artması bu tür
yerlerde gettolaşmaya neden olur. Sınıflar arası mücadele daha fazla çalışmayı,
işe yetişme kaygısını da beraberinde getirir. Bunun yanında çalışma saatlerinin
uzunluğu, aile bireylerinin birbirinden uzaklaşması, mutluluğun aile dışında
aranması da yabancılaşmayı doğurmuştur. Tüm bu olumsuzluklar büyükşehrin,
köyden kente göç eden insana hazırladığı tuzaklar olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Alman edebiyatı, roman inceleme, büyükşehir, Yeni Nesnelcilik

THE METROPOLITAN CONCEPT IN ERICH KÄSTNER’S BOOKS

Öz

Metropolitan concept started to
take part in literature quickly after the industrial revolution in 19. century
in Europe. Metropolitan concept appears in people in two different ways. One of
them is that, the big city is dirty, burdensome, fast, transformative and the
other is that in a metropolitan city there are cinema, theater, shopping,
social relationships and lots of other various opportunities. Metropolitan
concept is proccessed majorly in 20. century novel and poetry. In German literature
, “Berlin Alexanderplatz (1929)” of Alferd Döblin is shown as the most famous
metropolitan novel. The conspicuous point here is that most of the literary
works written about metropolitan after the First World War and before Second
World War talk over Berlin as a metropolitan city. One of them is Eric
Kastner’s works which have been the subject of this study. “Fabian”, the most
famous work of Kastner, also takes place in Berlin. Among his other works, the
novel “Emil” and the poem “Besuch vom Lande” also take place in Berlin, too.
20th century literature takes its topic from metropolitan cities most of the
time, because metropolitans leave profound impression on the person. The
startup of migration from the village to the city with the industrial revolution
and as a result of this, the increase of squatter settlement in the cities
cause to the ghettoization. The struggle between social classes leads to the
anxiety of getting to work on time and working harder. Besides, the longness of
working hours, becoming distanced with the family members, the pursuit of
happiness apart from family lead to alienation. All of these unfavorableness
becomes a springe which the metropolitan cities prepare for  the people who migrate from village to city.

Anahtar Kelimeler

German literature, analysis of the novel, big city, New Objectivity

Kaynakça

• AYTAÇ, Gürsel (1990). Çağdaş Alman Edebiyatı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
• BECKER, Sabina (1995). Neue Sachlichkeit im Roman. Neue Interpretationen zum Roman der Weimarer Republik. Stuttgart – Weimar: Verlag J. B. Metzler.
• BEMMAN, Helga (1983). Humor auf Taille. Erich Kästner – Leben und Werk. Berlin: Verlag der Nation.
• FLOTHOW, Matthias - STIEBERT, Klaus (1996). Erich Kästner – Ein Moralist aus Dresden: Zu Leben und Werk. Leipzig: Evangelische Verlagsanstalt GmbH.
• GRETZSCHEL, Matthias - BABOVIC, Toma (2007). Auf den Spuren von Erich Kästner. Hamburg: Ellert & Richter Verlag GmbH.
• HOFFMANN, Dieter (2001). Arbeitsbuch Deutschsprachige Lyrik. 1916-1945. Vom Dadaismus bis zum Ende des Zweiten Weltkriegs. Tübingen – Basel: A. Francke Verlag.
• HOFKO, Monika - SOLLINGER, Klaus (2005). Romanwerkstatt. Das Handwerk des kreativen Schreibens. München: Scripta Literatur – Studio.
• JÜRGS, Britta (2000). Leider hab ich’s Fliegen ganz verlernt. Portraits von Künstlerinnen und Schriftstellerinnen der Neuen Sachlichkeit. Grambin – Berlin: AvivA Verlag.
• KÄSTNER, Erich (1983). Kästner für Erwachsene – Ausgewählte Schriften Band drei. Zürich: Atrium Verlag.
• KÄSTNER, Erich (1990). Die Konferenz der Tiere. Zürich: Atrium Verlag.
• KÄSTNER, Erich (2009). Fabian. Die Geschichte eines Moralisten. 25. Aufl. München: Deutscher Taschenbuch Verlag.
• KÄSTNER, Erich (2011). Emil und die Detektive. Ein Roman für Kinder. 161. Auflage. Hamburg: Trier.
• KORDON, Klaus (1998). Die Zeit ist kaputt. Die Lebensgeschichte des Erich Kästner. 2. Aufl. Weinheim-Basel: Beltz & Gelberg.
• KRUG, Hans-Jürgen (1992). Ohne Arbeit. Ein Lesebuch über Arbeitslosigkeit. Frankfurt am Main: Lang (Marburger germanistische Studien; Band 13).
• PANKAU, Johannes G. (2010). Einführung in die Literatur der Neuen Sachlichkeit. Hrsg. V. Grimm, Gunter E. U. Klaus – Michael Bogdal. Darmstadt: WBG Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
• ROHRWASSER, Michael (2007). Kommentar. In: Glaser, Georg K: Werke 1. Schluckebier und andere Arbeiten aus den Jahren 1931-1936. Hrsg. V. Rohrwasser, Michael. Frankfurt am Main: Stroemfeld.
• SCHIKORSKY, Isa (1998). Erich Kästner. Hrsg. V. Sulzer-Reichel, Martin. München: Deutscher Taschenbuch Verlag.
• SCHWEIKLE, Irmgard - JUTTA, Heinz (2007). Zeitroman. Metzler Lexikon Literatur. Begriffe und Definitionen. 3. Aufl. Stuttgart – Weimar: Verlag J. B. Metzler.
• STEPHAN, Inge (2001). Literatur in der Weimarer Republik. In: Beutin, Wolfgang, Klaus Ehlert u.a.: Deutsche Literaturgeschichte. Von den Anfängen bis zur Gegenwart. 6. Aufl. Stuttgart-Weimar: J. B. Metzler Verlag.
• ŞAHİN, Veysel (2010). “Peyami Safa’nın ‘Fatih Harbiye’ Adlı Romanında Simgesel Değerler”. Bilig (55): 147-164.
• ŞAHİN, Veysel (2011). “Kimliksel Değerlerin Çatıştığı Mekan: Sinekli Bakkal Romanında Yapı ve İzlek”. Turkish Studies – International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 6 (3): 1549-1580.
• ŞAHİN, Veysel (2013). “Halide Edip Adıvar’ın ‘Yeni Turan’ Romanını Yeniden Anlamlandırma”. Erdem Dergisi (64): 103-122.