BibTex RIS Kaynak Göster

Nâbî Divanı’nda Tabiat Ve Mimari Unsurlardan Hareketle Hikemî Değerlendirmeler

Yıl 2014, Sayı: 32, 111 - 126, 23.01.2015

Öz

Türk edebiyatının hikemî şiirde üstat şairi Nâbî (ö. 1712) yaradılışından gelen dikkatle baktığı her nesnede, görünenin ardındakini yani maddede manayı arar gibidir. Dünyayı rahmet hazinesi, gökyüzünü kader sergisi, yıldızları da kudret meş’alesi olarak nitelendiren Nâbî için kâinat bütünüyle bir hikmet kitabıdır. Zaten ona göre şiir de bu mana ve hikmeti anlatmak için bir vasıtadır. Bu sebeple yaradılış hikmeti üzerinde kafa yoran şair varlığın her unsurunu şiirin malzemesi yaparak şairane söylemlerine dayanak oluşturmuştur. Kâinat kitabının hikmet sırlarını şiirine taşırken; mevsimlerin değişimi, tohumun toprakta yarılarak yeşermesi, asmanın budanması, kabağın çınara tırmanması, gök cisimlerinin şekil, konum ve hareketleri, bina-zemin oturması, su dolabı, değirmen, kümbet, kapı halkası, pencere-kafes, mezar taşı-mühür gibi etrafında gördüğü her şeye dair tecrübe ve gözlemlerini şairane incelik ve hayaller vasıtasıyla İlâhî hikmetlerin izhar ve ispatı için kullanmıştır. Makalede Nâbî Divanı’nda tabii ve mimari unsurların yaradılış hakikatinin algılanmasındaki rolü ve benzetmelik olarak kullanılışı örnek beyitlerle değerlendirilmiştir.

Kaynakça

  • ARSEVEN, Celal Esad, (1943-1952), Sanat Ansiklopedisi I-V C. İstanbul: MEB.
  • BİLKAN, Ali Fuat, (1997), Nâbî Divanı I-II. İstanbul: MEB.
  • BÜNGÜL, N. Rüştü, (ty.), “Katıa”, Eski Eserler Ansiklopedisi, İstanbul: I/154-155.
  • CANAN, İbrahim, 1992), Hadis Ansiklopedisi Kütüb-i Sitte. İstanbul: Akçağ. 14/366.
  • DOĞAN, Sema, (2002), “Kümbet”, TDVİA. İstanbul: 26/ 547–49.
  • ERAYDIN, Seçuk, (1990), Tasavvuf ve Tarîkatler, İstanbul: Marifet Yayınları.
  • ONAY, Ahmet Talat, (1992), Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve Îzâhı, haz. Cemal KURNAZ, Ankara: TDV.
  • ÖDEKAN, A., (1997), “Kümbet”. ECZACIBAŞI Sanat Ansiklopedisi. İstanbul: II/1079.
  • PAKALIN, Mehmet Zeki, (1993), Osmanlı Tarih Deyimleri ve Sözlüğü. 3 C. İstanbul: MEB.
  • YILMAZ, Kâmil-GÜNDÜZ, İrfan, (1990), Sühreverdî- Tasavvufun Esasları, İstanbul: Vefa Yayıncılık.
Toplam 10 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil İngilizce
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Semra Tunç

Yayımlanma Tarihi 23 Ocak 2015
Gönderilme Tarihi 13 Şubat 2016
Yayımlandığı Sayı Yıl 2014 Sayı: 32

Kaynak Göster

APA Tunç, S. (2015). Nâbî Divanı’nda Tabiat Ve Mimari Unsurlardan Hareketle Hikemî Değerlendirmeler. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi(32), 111-126. https://doi.org/10.21497/sefad.35593

Selcuk University Journal of Faculty of Letters will start accepting articles for 2025 issues on Dergipark as of September 15, 2024.