XVIII. YÜZVILDA 1LM1YYBLI BİR. ŞAİR.: ATAULLAH EFENDİ (1759-1811)

Yıl 2006, Sayı: 16, 259 - 280, 13.02.2006

Yusuf Çetindağ

Öz

XV/11 yüzyıl Osmanlı Devletinin içte ve dışta büyük problemler yaşadığı bir yüzyıldır. içte yaşanan problemler daha çok sarayda yaşanan entrikalardan ve devlet adamlarının kamplaşmalarından kaynaklanmaktadır. Ataullah Efendi böyle bir dönemde İlmiyye sınıfının en üst mertebesi olan şeyhülislamlığa kadar yükselıniş ve devrin padişahı olan lll Selim 'in idam sehpasına kadar uzanan serüveninde etkin bir rol oynamıştır. Bu makalede hcnı Ataullaiı Ekndi'nin şahsında dönemiıı hadiselerine ışık tutulmakta, hem de tenkitli basımını hazırlamış olduğumuz Divançesi'ndeki şiirleri inceleıımektediı: 

Anahtar Kelimeler

XVIII. yüzyıl, Siyasi Olaylar, Ataullah Efendi, Hayatı, Divançesi

A Poet From Jlmiyye in 18th Century: ATAULLAH Efendi (1759-1811)

Öz

18th centuıy is an cra in which thc Ottoman Statc suffcrcd !rom batlı intcmal and cxtcmal gigantic problems. lntemal prob!cms arired main!y due to court intrigucs and state oflicials cncampation. in such an atmosphcre, ATAULLAH Efendi acquircd the utmost grade, Sheikhufiı;f am post of the llmiyye c/ass and played an effective role in driving thc cmpreror of the time to exccution stool. in t/ıis article, both the events of his era are illunıinated regarding ATAULLAH Etcndi's personality and his poems are analyzed in Divançe that we prepared as a critica! imprint. 

Anahtar Kelimeler

18th centuıy, Political events, ATAULLAH Efendi, His Life, His Divançe

Kaynakça

• AHMED CEVDET PAŞA, (1303), Târih-i Cevdet, İstanbul: M atbaa-i Osmaniye, VIII.
• AKUN, Ömer Faruk, (1996), “Fıtnat Hanım”, İstanbul: mVİsIam Ansiklopedisi, _ XIII: 46.
• ALİ EMİRİ, (133 4), İln'ıiyye Salnamesi, İstanbul: Matbaa—i Amire.
• ALTUNSU, Abdülkadir (1971), Osmanlı Şeyhülislâmları, Ankara: Ayyıldız Math.
• AŞIK ÇELEBİ, (1994), Meşâ’irü’ş—Şu'arâ, (haz: Filiz Kılıç), Ankara: Gazi Üniv. SBE (Basılmamış Doktora Tezi).
• BURSALI MEHMED TAHİR, (2000), Osmanlı Müellifleri, Ankara: Bizim Büro.
• DOĞAN, Muhammed Nur, (1997), Şeyhülislâm Es'ad Efendi Hayatı, Eserleri ve Divanının Edisyon Kritiği, İstanbul: M.EB.
• DOĞAN, Muhammed Nur, (1997), Şeyhülislâm İshak Efendi Hayatı, Eserleri ve Divamnm Edisyon Kritiği, İstanbul: MEB.
• FAİK REŞAT, (1914), Eslâf, Tercüman Yay., İstanbul.
• İNAL, İbnül-Kemal Mahmut, (1937), Son Asır Türk Şairleri, İstanbulzDevlet Basımevi.
• İPŞİRLİ, Mehmed, (1991), “Ataullah Mehmed Efendi ’; Istanbul: TDV İslam ANsiklopedisi, IV: 47.
• MEHMED SÜREYYA, (1996), Sicili-i Osmanî, (çev: Seyit Ali Kahraman), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
• MÜ STAKİM—ZADE SÜLEYMAN SADEDDİN, (1978), Devhatü’I-Meşâyıh ve Zeylleri, İstanbul: Çağrı Yay.
• NAİL TUMAN, (1949), Tuhfe-i Nâilî.
• OĞULUKYAN , George, (1972), III. Selim, IV. Mustafa, II. Mahmud ve Alemdar Mustafa Paşa, (çev: Hrand-D. Andreasyan), İstanbulzist. Edebiyat Fak. Yay.
• ÖZTUNA, Yılmaz, (1994), Büyük Osmanlı Tarihi, İstanbul: Ötüken Yay.
• PAKALIN, Mehmed Zeki, (1971), Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Ankara: M.E.B.
• ŞEFKAT, Şefkat Tezkiresi, (2005), (haz: Filiz Kılıç), Ankara: Bizim Büro.
• ŞEMSEDDİN SAMİ (1995), Kâmusu'l-A'lâm, Ankara: Kaşgar Neşriyat, IV: 3159. e'. :2: 'n