FERRÎ’NİN FARSÇA BİR TERCÎ-İ BENDİNİN TÜRKÇE’YE ÇEVİRİSİ VE AÇIKLANMASI

Yıl 2010, Sayı: 23, 55 - 67, 13.02.2015

İbrahim Kunt

Öz

Divan şairlerinden Ferrî mahlaslı Mehmet Efendi XVIII. yy. da Osmanlı Devleti’nde yaşamıştır. Onun tek eseri Dîvân’ıdır. Çoğunluğu Türkçe şiirlerden oluşan Dîvân’ında bazı Farsça şiirler de bulunmaktadır. Bu makalede Ferrî’nin Farsça bir tercî-i bendi incelenmiş, şairin kullandığı tasavvufî terimler açıklanmaya çalışılmıştır. Böylece Ferrî’nin tasavvufî bilgi birikimi ortaya çıkarılıp ilim âlemine sunulmuştur. Ayrıca, Osmanlı döneminde yaşamış bir şairin Farsça şiir söylemedeki yeteneği de belirlenmeye çalışılmıştır. Netice itibariyle Ferrî’nin kullandığı tasavvufi terimlerinden geniş bir tasavvufî birikimi olduğu söylenebilir. 

Anahtar Kelimeler

Ferrî, Fars Şiiri, Tasavvuf, Ferrî Divanı, Tasavvuf şiiri

EXPLANATION AND TRANSLATION OF A FERRÎ’S PERSIAN POETRY

Öz

One of the Diwan poets of the XVIIIth century Mehmet Efendi, whose pseudonym was Ferî, lived in the Otoman State. The Diwan of Ferrî is a single work of him. There are aslo Persian poems in his Diwan, most of which are composed of Turkish poems. In this article a Persian poem of Ferrî has been handled. We tried to explain the mystic words used by the poet. Thus, the mystic knowledge and capability of Ferri has been revealed. Besides, the writing skill of poet, who lived during the Otoman Empire, was attempted to be explained. As a result, we can say that Ferri was so talented and succesfull in using the terms of the mysticism. 

Anahtar Kelimeler

Ferrî, Persian Poetry, Mysticism, The Diwan of Ferrî, Mystic poem

Kaynakça

• İSMAİL Paşa el-Bağdadî, Hediyyetü’l-ârifîn Esmâ’u’l-müellifîn ve Âsârü’l- musannifîn, II, Beyrut 1990.
• İSMAİL Paşa el-Bağdadî, Îzâhu’l-meknûn fi’z-zeyli alâ Keşfi’z-zunûn, II, Beyrut 1990.
• EBÛ Abdullah Muhammed b. İsmâil el-Buhârî, Sahîh-i Buhârî, Çev: Abdullah Feyzi Kocaer, Hüner Yay., Konya 2004.
• İSMAİL Hakkı Bursevî, Rûhu’l-Beyân, Osmanlı Yay., Terc: Ömer Faruk Hilmi, I- XII, İst. trsz.
• CEBECİOĞLU, Ethem, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, Anka Yay., İst. 2005.
• DEĞİRMENÇAY, Veyis, Nazım Şekilleri, Erzurum 2006.
• FERRÎ, Dîvân-ı Ferrî, Mevlana Müzesi Ktp., No:2426.
• KIRBIYIK, Mehmet, Ferrî Mehmed Hayatı, Eserleri ve Dîvânının Tenkitli Metni, (Selçuk Üniv. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya 1994, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• KÖKSAL, M. Asım, Peygamberler Tarihi, I, Türkiye Diyanet Vakfı Yay., Ankara 2004.
• PALA, İskender, Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Ankara 1990.
• SÜREYYÂ, Mehmed, Sicill-i Osmânî, Matbaa-i Âmire, IV, İst. 1308.
• TARLAN, Ali Nihad, Şeyhî Divanı’nı Tedkik, İst. Üniv. Edebiyat Fak. Yay., İst. 1964.
• TUMAN, Mehmet Nâil, Tuhfe-i Nâilî, Haz.: Cemal Kurnaz, Mustafa Tatcı, I-II, Bizim Büro Yay., Ank. 2001.
• UZUN, Mustafa, “Lokman” maddesi, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedesi, XXVII, Ankara 2003.
• YILDIRIM, Nimet, Fars Mitolojisi Sözlüğü, Kabalcı Yay., İst. 2008.