HATIRALARI VE MEKTUPLARINDAN HAREKETLE ABDÜLHAK HÂMİD’İN TABİATA BAKIŞI

Yıl 2011, Sayı: 25, 83 - 90, 13.02.2015

Fatih Dinçer

Öz

Tanzimat döneminin ikinci kuşağı ile birlikte şiire yeni temalar girer. Temadaki yeniliğin öncülerinden biri de Abdülhak Hâmid Tarhan’dır. Görevi gereği pek çok ülkede bulunmuş olan şair, tabiatı Poti, Rize, Hindistan gibi mekânlarda tanımıştır. Bu tanışma Hâmid’in hem kendi şiir anlayışı bakımından hem de Türk edebiyatı açısından önemlidir. Çünkü Hâmid’in şiirleri dönemine göre yeni bir tabiat algısına sahiptir. Şairin İngiltere, Lahey, Paris gibi mekânlara gidişiyle tabiat özlemi ortaya çıkar. Beledi-bedevi tezadı şiirlerinde tezahür etmeye başlar. Hâmid tabiatı sadece şiirin malzemesi olarak görmez. Tabiatın, Hâmid’teki duygu ve fikirlere şekil verdiği; onun hatıraları ve mektupları dikkate alındığında açıkça görülmektedir. Şair, şiirlerinde tahlil ve tespitlerle ortaya konulabilecek tabiat görüşünü, hatıra ve mektuplarında samimiyetle kendi ağzından ifade eder. Bu makalede Hâmid’in eserlerinde görülen tabiat anlayışı, hatıra ve mektuplarındaki duygu ve düşüncelerinden yola çıkılarak ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tanzimat, şiir, tabiat, tema, Abdülhak Hâmid Tarhan, hatıra, mektup

ABDULHAK HÂMID’S VIEW ON NATURE IN MEMORY AND LETTERS

Öz

With the second generation of the Tanzimat period, new themes appeared in poetry. One of the pioneers of the change in theme is Abdülhak Hâmid Tarhan. The poet who visited many countries thanks to his profession, recognizes nature to places like Poti, Rize, India. This acquaintance is significant both on account of Hâmid’s poem comprehension and the Turkish literature. Because Hâmid’s poems have new nature sense. When the poet went countries such as England, Lahey, Paris, longing nature appears his poems. Townsman-villager contrast
appears in Hâmid’s poems. Hâmid doesn’t regard nature only as a poem material. It is obvious that nature shape Hâmid’s feeling and idea as far as his memory and letters are considerd. The poet sincerely expresses self nature idea to be presented with analysis and detection in memory and letters. This study aims to execute Hâmid’s view on nature along with his emotions and ideas in his memories and letters. 

Anahtar Kelimeler

Tanzimat, poem, nature, theme, Abdülhak Hâmid Tarhan, memory, letter

Kaynakça

• ENGİNÜN, İnci, (1994), Abdülhak Hâmid’in Hatıraları, İstanbul: Dergâh Yay.
• ENGİNÜN, İnci, (1995), Abdülhak Hâmid’in Mektupları I, İstanbul: Dergâh Yay.
• KAPLAN, Mehmet, Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar I, “Tabiat Karşısında Abdülhak Hâmid I”, İstanbul: Dergâh Yay.
• KAPLAN, Mehmet, (2004), “Tabiat Karşısında Abdülhak Hâmid II”, Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar I, İstanbul: Dergâh Yay.
• TANPINAR, A. Hamdi, (2003), 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Çağlayan Kitabevi.
• TARHAN, Abdülhak Hâmid, (1995), Bütün Şiirleri 1/Sahra-Divaneliklerim-Bunlar O'dur, (Hzl. İnci Enginün), İstanbul: Dergâh Yay.