HARMONIC PROPERTIES iN THE POEMS BY NESHATI

Yıl 2007, Sayı: 17, 221 - 230, 13.02.2007

Ömer Savran

Öz

It is known that an important effect to provide harmony in Divan poetry is the Aruz norm which provides a language discipline. The effects of Rhyme and Redif together with the Aruz norm cannot be unavoidable in organizing lines in a rhythmic m.:ınner. The verse fonns have effecls os :ıı:ıme ı:ı:ı lrcıdition in use of Rhyme ond Redif. While the use of mazmuns and shared fancy world in Divan poetry are usually subjected to criticism, use of sound and harmony features in the poetry are often caused to positive views. The language discipline and aesthetic seen in Divan poets are now alsa accepted by the contemporary poets and critics. in this study, the hannony and form features seen in the poetries of Neshati, who is a representative of Sebk-i Hindi movement, have been determined parallel to the views expressed above, and the relationships between the matters determined and the contents have been studied. 

Anahtar Kelimeler

Neshati, harmony, aruz, rhyme and redif

AHENGİ SAGLAYAN UNSURLARIN KULLANIMI YÖNÜYLE NEŞA.Ti'NİN ŞİİRLERİ

Öz

Divan şiirinde ahengin sağlanmasında, aruz ölçüsünün temin ettiği dil disiplininin önemli bir etkisi olduğu bilinmektedir. Mısraların ritmik olarak düzenlenmesinde ölçünün yanında kafiye ve redifin de etkisi inkar edilemez. Kafiye ve redifin kullanımında ise gelenekle birlikte nazım şekillerinin de rolü vard . Divan şiirinde kullanılan mazmunlar ve müşterek hayal dünyası, umumiyetle eleştiri konusu olurken, mevcut ses ve ahenk unsurlan hakkında daha çok olumlu görüş er dile getirilmiştir. Divan şairlerinde görülen dil disiplini ve estetik zevk, artık günümüz şairleri ve eleştinnenleri tarafından da kabul görmektedir. Bu çalışmada, yukarıda ifade edilen görüşler doğrultusunda edebiyat tarihimizde Sebk-i Hindt hareketine mensup Divan şairleri ar sında sayılan Neşfüi'nin şiirlerinde görülen şekil ve ahenk unsurları tespit edilmiş ve bu hususların muhteva ile olan ilişkisi üzerinde durulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Neşati, ahenk, aruz, kafiye ve redif

Kaynakça

• AKSAN, Doğan, (1999), Şiir Dili ve Türkçe Şiir Dili, İstanbul: Engin Yayınevi.
• BEYATLI, Yahya Kemal, (1962), Eski Şiirin Rüzgârıyla, İstanbul.
• .............................. , (1984), Edebiyata Dair, İstanbul.
• BİLGEGİL, M. Kaya, (1989), Edebiyat Bilgi ve Teorileri, İstanbul: Enderun Kitabevi.
• DİLÇİN, Cem, (1992) "Fuzuli'nin Şiirlerinde Söz Tekrarlarına Dayanan Bir Anlatım Özelliği", Türkoloji Dergisi, C.X., 5.1, 977-214.
• ................ , (1997), Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Ankara: TDK. Yay.
• ERCİLASUN, Ahmet, (1993), l“Ahmet Yesevi'nin Şiirlerinde Ahenk Unsurları", Türk Kültürü Araştırmaları, XXIX/L2, 5.105—109.
• HORATA, Osman, (1988) " Ses, Anlam Bütünlüğü ve Gazel—i Tecnisler, Doğu Akdeniz Universitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Dergisi, 5.1, s. 65-76.
• İPEKTEN, Haluk, (1994), Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, İstanbul: Dergâh Yay.
• .................... , (1999), Nâilî Hayatı Sanatı Eserleri, Ankara: Akçağ Yay.
• İSEN, Mustafa, (1994), "Aruzun Anadolu'daki Gelişme Çizgisi", Türk Dili Araştırmaları Yılliğı—Belleten, s.119—125.'
• KAPLAN, Mahmut, (1996), Neşâtî Divanı, İzmir: Akademi Kitabevi.
• KORTANTAMER, Tunca, (1993), Eski Türk Edebiyatı- Makaleler, Ankara: Akçağ Yay.
• KURNAZ, Cemal, (1995, Ekim), “Divan Şiirinde Belge Redîfler”, Yedi İklim, s. 65- 68.
• .................... , (2001, Ocak), “Divan Şiirinde Ritm Arayışları”, Türk Dili, S. 589,5.87-92 230 _ Ömer SAVRAN
• MACİT, Muhsin, (1996), Divan Şiirinde Ahenk Unsurları, Ankara: Akçağ Yay.
• ................... , (2001, Mayıs-Haziran-Temuz), "Divan Şirinin Cumhuriyet Sonrası Türk Şiirine Etkileri", Hece. Dergisi Türk Şiiri Özel Sayısı, 5. 295-304.
• Nedîm Divanı, (1997), (Hzl: Muhsin Macit ), Ankara: Akçağ Yay.
• SAVRAN, Ömer, (2003), Neşatî Divanı'nın Tahlili, Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Basılmamış Doktora Tezi).
• SILAY, Kemal,__(1999: 445) “ Müzik- Edebiyat Eleştirisi ve Divan Şiiri”, Osmanlı Divan Şiiri Uzerine Metinler, (Hzl. Mehmet Kalpaklı), lstanbul:Yapı Kredi Yay.
• ŞAFAK, Yakup,(1996, Ocak), "Fars ve Türk Edebiyatlarındaki Aruz Vezinlerinin Ritmik Yapıları Uzerine Düşünceler”, Yedi Iklim, X; 70, s. 31-34.
• Tâhirü'l-Mevlevî, (1994), Edebiyat Lugati, (Hzl: Kemal Edib Kürkçüolu), İstanbul: Enderun Kitabevi.
• TANPINAR, Ahmet Hamdi, (1977), “Eski Şiir”, Edebiyat Üzerine Makaleler, (Hzl: Zeynep Kerman), Istanbul.
• ............................ , (1985), XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, lstanbul: Çağlayan Kitabevi.
• ÜNVER, ismail, (1988, Haziran), "lkilemelerle Yazılmış Dört Gazel”, Türk Dili, CıLV, 5.438, 5.191-297.
• YETİŞ, Kâzım, "AhenkJEdebiyat", TDV. islâm Ansiklopedisi, İstanbul, 5. l, 5. 516- I7.