BİR DEVRİN GİZLİ ÇEHRESİ: M. RAZİ YALKIN ve ESERLERİ ÜZERİNE

Yıl 2007, Sayı: 17, 179 - 208, 13.02.2007

Necmi Uyanık

Öz

Bu makalede 1. Dünya Savaşı, Mütareke Devri ve Türk İstiklal Harbinin önemli, fakat pek bilinmeyen bir siması; faaliyetleri ve eserleriyle birlikte değerlendirilmiştir. Mustafa Razi Yalkın, adı geçen dönemler içerisinde, Teşkilat-ı Mahsusadan itibaren bir emniyet görevlisi olarak, vatan hizmetinde olmak üzere önemli hizmetlerde bulunmuştur. Hatıralarını ise değişik takma adlarla 1939'dan itibaren kaleme almıştır. Bu hatıralarda ele alınan konulardan; Osmanlının son dönemlerindeki kaçakçılık, Padişah Vahidettin'in (VI. Mehmet) faaliyetleri, ttihatçılar, İtilafçılar ve Mustafa Kemal Paşa ile birlikte Türk İstiklal Harbi gibi konular M. Razi Yalkın'ın verdiği bilgiler çerçevesinde değerlendirilerek, onun Türk tarihine olan katkıları ortaya konmuştur. 

Anahtar Kelimeler

M. Razi Yalkın (M. Sıfır), Padişah Vahidettin, Damat Ferit, Kaçakçılık, Teşkilat-ı Mahsusa, Mustafa Kemal Paşa

A SECRET FACE OF ONE PERIOD: M. RAZI YALKIN and HiS WORKS

Öz

Irı llıi:; :.Luface of the Turkish Indepence War has been analyzed with his works. Mustafa Razi Yalkın has performed most irnportant positions as apolice officerduring these periods after the National Security Service'sfoundation. Andhe wrote his memories in different false namesfrom the 1939's. in these memories he wrotethe smuggling at the last period of the Ottoman Empire, the activities of Sultan Vahidettin (VI Mehmet), the members of the ittihat ve Terakki, the members of the Hürriyet ve İtilaf Fırkası, Mustafa KernalPasha and the Turkish lndepence War. The topicsand its contributions have been examined through the eyes of M. Razi Yalkın. 

Anahtar Kelimeler

M. Razi Yalkın (M. Sıfır), SultanVahidettin, Damat Ferit, the Smuggling, Nat.ional Security Seıvice, Mustafa Kemal Paşa

Kaynakça

• Arşivler ve Resmi Yayınlar
• Emekli Sandığı Arşivi.
• —Emniyet Genel Müdürlüğü Arşivi.
• TBMM Zabıt Ceridesi, C. 5, 18.11.1336 (1920). ll. Eserler A. Kitaplar
• AKŞİ.N, Sina, Hükümetleri ve Millî Mücadele, C. l-Mutlakiyete Dönüş (1918- 1919), Türkiye İş Bankası Kültür Yay., Ankara 1993. _
• Arit Cemil, I. Dünya Savaşı'nda Teşkilât-ı Mahsusa, Arma Yay., istanbul 2006.
• —ATATÜRK, KemaLNutuk 1919-1927, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 1998.
• AYlŞiĞI, Metin, Mareşal Ahmet İzzet Paşa (Askerî ve Siyasi Hayatı), TTK., Ankara 1997. '
• BAĞIŞ, Ali İhsan, Osmanlı Ticaretinde Gayri Müslimler, Turhan Kitapevi, Ankara 1983.
• Bir Devrin Gizil” Çehresi: M. Razi Yalkın ve Eserleri Üzerine ' 207
• BALCIOĞLU, Mustafa, Teşkilât-ı Mahsusa'dan Cumhuriyet’e, Nobel Yay. Dağıtım, Ankara 2001.
• BAYUR, Yusufl-likmet, Türk İnkılâbı Tarihi, C. l—Kısım l, TTK., Ankara 1991.
• BlRINCI, Ali, Hürriyet ve ltilâf Fırkası-ll. Meşrutiyet Devrinde Ittihat ve Terakki’ye Karşı Çıkanlar, Dergâh Yay., İstanbul 1990.
• BOZKURT, Gülnihal, Alman-İngiliz Belgelerinin ve Siyasi Gelişmelerin lşığı Altında Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukuki Durumu (1839- 1914), TTK., Yay.,2. bsk., Ankara 1996.
• Bulgar Sadık Yakın Tarihin En Esrarlı Çehresi, (Anlatan: M. Sadık Poğcla, Yazan: M. Razi Yalkın), Gün Basımevi, 2. baskı, İstanbul 1944.
• CRİSŞ, Bilge, lşgal Altında İstanbul 1918-1923, İletişim Yay., 3. bsk., İstanbul 2000.
• ÇEL1KTEPE, Atilla, Teşkilât-ı Mahsusa’nın Siyasi Misyonu, 1Q Kültür Sanat Yay., İstanbul 2002.
• DİNAMO, Hasan İzzettin, Kutsal Barış-Ulusal Kurtuluş Savaşı Sonrasınm Gerçek Hikayesi, C. 2, Tekin Y.evi, Istanbul 1996.
• ERTÜRK, Hüsamettin, Iki Devrin Perde Arkası, (Haz. Samih Nafiz KANSU), Sebil Yeni, İstanbul 1996.
• ERYILMAZ, Bilal, Osmanlı Devletinde Gayrimüslim Tebaanın Yönetimi, Risale Yay., 2. bsk., Istanbul 1996.
• GÖK, Hayrullah,Mareşal Fevzi Çakmak’ın Askeri ve Siyasi Faaliyetleri (1876- 1950), Gnkur. Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yay., GnKur. B.evi, Ankara 1997.
• HİÇYILMAZ, Ergün,Teşkilât-ı Mahsusa’dan Mit’e,Var1ık Yay., İstanbul 1990.
• llk Türk Komitacısı Fuat Balkan'ın Hatıraları, (Yay. Haz. Metin Martı), Arma Yay., İstanbul 1998.
• İRTEM, Süleyman Kâni, Şark Meselesi Osmanlı Sömürgeleşme Tarihi, (Haz. Osman Selim Kocahanoğlu), Temel Yay., İstanbul 1999.
• Abdülhamid Devrinde Hafiyelik ve Sansür
• Abdülhamid’e Verilen Jurnaller, (Haz. Osman Selim Kocahanoğlu), Temel Yay., İstanbul 1999.
• KAZGAN, Haydar,Galata Bankerleri, C. [,Orion Y.evi,Ankara 2005.
• KELEŞY1LMAZ, Vahdet, Teşkilât-ı Mahsusa'nın Hindistan Misyonu (1914-1918), Atatürk Arş. Mer. Yay., Ankara 1999. _
• Lütfi Fikri, Selanikte Bir Konferans-Bizde Fırka-ı Siyasiye Hâl-i Hâzırı, lstikbâli, Matbaa—i Ahmed ihsan ve Şürekâsı,lslanbul 1326/1910.
• —Lütti Simavi, Son Osmanlı Sarayında Gördüklerim, Sultan Mehmet ve Reşad Hanın ve Halifenin Sarayında Gördüklerim, Örgün Y. evi, 2. bsk., İstanbu12004.
• PAKALlN, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C. I, MEB. B.evi, İstanbul 1993.
• PEHLİVANLİ, Hamit, Kurtuluş Savaşı lstihbaratında Askeri Polis Teşkilatı, Gnkur. Bşk. Yay., Ankara 1992.
• SOYKAN, T. Tankut, Osmanlı İmparatorluğu’nda Gayrimüslimler, Ütopya Yay., İstanbul 1999.
• —STODDARD, Philip H., Teşkilât-ı Mahsusa, (Çev. Tansel Demirel), 3. bsk., Arma Yay.,lstanbul 2003.
• Tahsin Paşa’nın Yıldız Hatıraları Sultan Abdülhamid, Boğaziçi Yay., 4. bsk., İstanbul 1996.
• TANSEL, Selahattin, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, C. [II, MEB. Yay.. İstanbul 1991.
• TEVEİTOĞLU, Fethi,Milli Mücadele Yıllarındaki Kuruluşlar, TTK., Ankara 1991.
• JOKER, Hülya, Mütareke Döneminde İstanbul Rumları, Gn.Kurmay Atase ve Denetleme Başkanlığı Yay., Ankara 2006.
• TUNAYA, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasi Partiler 1859-1952, Tıpkı Basım, Arba Yay., İstanbul 1995.
• TURKMEN, Zekeriya,“Efsaneden Gerçeğe” İngiliz Kemal, Berikan Bas. Yay., Ankara 2004.
• Zürcher, Erik Jan,Milli Mücadelede İttihatçılık, Bağlam Yay., İstanbul 1987.
• B. Makale ve Tefrikalar
• AKANDERE, Osman- ATA, Feridun, "(Nemrut) Mutata Paşa Divan-ı Harbi’nde
• Yargılanarak İdam Edilen Bir Kuna-yı Milliyeci: Dramalı Rıza Bey ve Millî Mücadele’deki
• Hizmetleri", SÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8. 10, Konya 2003, s. 17—82.
• AYiŞlGl,Metin, “Millî Mücadele’de_ İstanbul’dan Anadolu’ya Yapılan Silâh Sevkiyatı ve İstihbarat Meselesi”, Selçuk Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve Inkılâp Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi ATA Dergisi, S. 2, Konya 1992, 5. 83-104.
• M. Razi, “Hanedan Nasıl Çıkarıldı” , Yeni Sabah, No. 2964—3045, 2 Aralık 1946/20 şubat 1947.
• M. Sıfır, "Korsan Kara Mehmed'in Hatıra ve İtirafları”, Yeni Sabah, N0. 280, 282, 285, 289,290, 294, 298, 300-304, 305, 307, 310, 313—320, 323-325, 328-331, 333, 14 Şubat 1939—19 Nisan 1939.
• , “Vahidettin", Yeni Sabah, No. 448,—450, 454-465, 467, 468, 470, 472, 474—
• , 486-488, 493, 555, 557, 574, 1 Ağustos 1939— 7 ]. Kanun 1939.
• , “Mili Mücadele Sıralarıncla Konya İsyanının İç Yüzü”, Yeni Sabah, No. 61, 17 İ. Kanun 1940.
• “Meçhul Kalmış Bir Hakikatin İfşası; Sait Molla'nın Gizli Vesikaları Milli
• Hükümetin Eline Nasıl Geçmişti”, Millet, Sayı. 218/222, 13 Nisan 1950/11 Mayıs 1950.
• , "lfşaat-S: Kızıl Casus Zümreleri Ayrı Ayrı Çalışıyorclu”, Millet, Sayı. 128,22 Temmuz 1948.
• , “Komitacılar Peşinde”, Yeni Sabah, No. 388-447, 2 Haziran 1939/31 Ağustos 1939.
• JURAN, Ömer, "ll. Meşrutiyet ve Ba$kan Savaşları Döneminde Osmanlı Diplomasisi”, Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç, Ankara, Türk Tarih Kurumu 15— 17 Ekim 1997 Sempozyuma Sunulan Tebliğler, TTK. B.evi,Ankara 1999, s. 242- 253.
• —YAI_.KİN, Razi,“Muhterem Casuslar”, Tarih Dünyası, C. 2, S. 12—13, İstanbul 1950.
• , “Son Halife Abdülmecit ve Hânedânı Ali-Osman İstanbul'dan Nasıl
• Çıkarıldı?”, (Yeni) Tarih Dünyası, C. 1-2, 5. 1-8, lstanbul1950.
• , “Milli Mücadele’de İzmir", Yeni Sabah, No. 509—573, 1 İ.Teşrin 1939/6 1. Kanun 1939.
• , “İstiklâl Savaşında İsmet İnönü" , Yeni Sabah, No. 619-621, 24 İ. Kanun
• /26 [. Kanun 1940.
• , “Karagözof Hâdisesinde Perde Arkası/Karagözof Hadisesinin içyüzü”,
• Millet, Sayı: 139-147, ?' Ekim-2 Aralık 1948.
• (İmzasız), “İngiliz Generali Yarın Şehrimize Geliyor", Yeni Sabah, No. 288, 22 Şubat 1939.