MEHMET AKİF ERSOY'S EVALUATION ON HIS TIME AND THE WEST IN THE LIGHT OF SAFAHAT

Yıl 2012, Sayı: 27, 131 - 152, 13.02.2015

Muharrem Dayanç

Öz

Mehmet Akif Ersoy, testifying the last years of the Ottoman Empire and the Emergence of new Turkish Republic, personally experienced numerous challenges arising through the transition from empire to national state. The experiences dwelled during this troubled times deeply affected our view and removed the curtain in the eyes of Turkish nation, there by debunking the mask of the Western. Akif was one of the pioneers lighting such illumination era. The poet, well acquainted with the West, East, his geography and nation, was well aware of the scientific development sand accumulations of the West. He did not take a hostile stand against the reservoirs of the western and considered to make use of them to stand and survive. In the present manuscript, we aimed to reveal not only the affirmative and attractant aspects of the West but also its noxious sides using the Safahat, a well-known study of Akif. 

Anahtar Kelimeler

Mehmet Akif Ersoy, twentieth century, European civilization, mask, Safahat

SAFAHAT’TAN HAREKETLE MEHMET AKİF’İN ZAMANINI VE BATI’YI DEĞERLENDİRİŞİ

Öz

Osmanlı Devleti’nin son yıllarına ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ortaya çıkışına tanıklık eden Mehmet Akif Ersoy, imparatorluktan millî devlete geçişte ortaya çıkan birçok zorluğu bire bir yaşar. Bu sıkıntılı dönemde yaşananlar, Avrupa’ya bakışı derinden etkiler ve zamanla, Türk milletinin gözündeki perdeyi kaldırarak Batı’nın maskesini düşürür. Kendi döneminde Akif, işte böylesine bir aydınlanma ateşini yakan insanlardandır. Doğu’yu, Batı’yı, yaşadığı coğrafyayı ve mensubu bulunduğu milleti çok iyi tanıyan yazar; Batı’nın ilmî değerlerinin ve birikiminin de farkındadır. O, Batı’nın birikimine düşmanca tavır takınmaz ve ayakta durabilmek, varlığımızı sürdürebilmek için ondan istifade edilmesi gerektiğini düşünür. Bu makalede, olumlu ve cezbedici taraflarının yanında Batı’nın bizim için tehlike arz eden yönleri, Akif’in Safahat’ından hareketle ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Akif Ersoy, yirminci asır, Avrupa medeniyeti, maske, Safahat

Kaynakça

• BAYDAR, M. Ç., (2008), “Mehmet Akif’te İlm-i Fen Telakkisi; Teknik Buluşlara İnanmak, İnanmanın Bir Cüzü müdür?”, Vefatının 71. Yılında Mehmet Akif Ersoy Bilgi Şöleni Mehmet Akif Dönemi ve Çevresi, Ankara.
• BİRİNCİ, A. (2008), “Mehmet Akif’in Tahsil Hayatından Bir İsim: Hoca Mehmet Kadri Efendi”, Vefatının 71. Yılında Mehmet Akif Ersoy Bilgi Şöleni Mehmet Akif Dönemi ve Çevresi, Ankara.
• ÇETİN, N. (2007), “Günümüze Işık Tutan ‘Münevver Aydın’ Mehmet Akif Ersoy”, II.Meşrutiyet Dönemi Türk Edebiyatı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• DÜZDAĞ, E. (1989), Mehmet Akif Hakkında Araştırmalar 1, İstanbul: Mehmet Akif Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• DÜZDAĞ, M. E. (1989), “İslâmcılığı”, Mehmet Akif Hakkında Araştırmalar 2, İstanbul: Mehmet Akif Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• ENGİNÜN, İ. (1986), “Mehmet Akif’in Şiirinde Irony”, Ölümünün 50. Yılında Mehmet Akif Ersoy, İstanbul: Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• ENGİNÜN, İ. (1991), “Mehmet Akif’in Şiiri”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• ERİŞİRGİL, M. E. (2006), Bir İslâmcı Şairin Romanı Mehmet Akif, Ankara: Nobel Yayınları.
• ERSOY, M. A. (1988), Safahat, Yayına Hazırlayan: M. Ertuğrul Düzdağ, İstanbul: Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Yayınları.
• ERSOY, M. A. “Mevize Nasrullah Kürsüsünde”, Sebîlürreşâd, Cilt: XVIII, Nr. 464, 25 Teşrin-i sânî 1336/1920.
• GÖKÇEK, F. (2005), Mehmet Akif’in Şiir Dünyası, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• GÜR, A. (2007), “II. Meşrutiyet Döneminde İslâmcılık ve Bu Düşüncenin Edebiyata Yansıması”, II.Meşrutiyet Dönemi Türk Edebiyatı, Ankara: Akçağ Yayınları.
• KAPLAN, M. (1988), Şiir Tahlilleri 1 Tanzimat’tan Cumhuriyet’e, İstanbul: Dergâh Yayınları.
• MEYDAN LAROUSSE Büyük Lügat ve Ansiklopedi, (1992). İstanbul: Sabah Gazetesi Yayınları, C.13.
• OKAY, M. O. (1989), Mehmet Akif Bir Karakter Heykelinin Anatomisi, Ankara: Akçağ Yayınları.
• OKAY, M. O.-Düzdağ, E. (2003), “Mehmet Akif Ersoy”, İslâm Ansiklopedisi, C.28, İstanbul: TDV Yayınları.
• OKAY, M. O. - Düzdağ, M. E. (1991), “Mehmet Akif’in Düşünce ve Sanatı”, Konuşan: H. Rıdvan Çongur, Kültür ve Edebiyatımızdan Seçmeler, Ankara: Akçağ Yayınları.
• SAİT HALİM PAŞA, (tarihsiz), Buhranlarımız, (hzl. M. Ertuğrul Düzdağ), İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser.
• TDK Türkçe Sözlük, (1988), Cilt: 2, Ankara: TDK Yayınları.
• UĞURCAN, S. (1997), “Mehmet Akif’te Zaman”, Vefatının 60. Yılında Mehmet Akif Sempozyumu Bildirileri 30 Aralık 1996, Yayına Hazırlayan: İnci Enginün, İstanbul: İsar Vakfı Yayınları.
• YETİŞ, K. (1992), Mehmet Akif’in Sanat Edebiyat ve Fikir Dünyasından Çizgiler, Ankara: AKM Yayınları.