MODERN ARAP EDEBİYATINDA ÖNE ÇIKAN BAZI TEMALAR / SOME PROMINENT THEMES IN MODERN ARAB LITERATURE

Yıl 2016, Sayı: 35, 131 - 144, 20.06.2016

Ahmet Kazım Ürün

https://doi.org/10.21497/sefad.11501

Cited By: 1

Öz

1789’da Napolyon’un Mısır’ı işgal etmesiyle başlayan modern dönem Arap edebiyatı, çeviri ve adaptasyon süreçlerinden sonra neo-klasik şiirin öncüsü Mahmud Sami el-Barudi, Ahmet Şevki ve Hafız İbrahim tarafından kaleme alınan şiirler ve Muhammed Huseyn Heykel tarafından yazılan Arap edebiyatında ilk özgün eser niteliğindeki “Zeynep” adlı romandan itibaren birbirinden farklı birçok temada eserler verilmiştir. Bu temalar içerisinde hemen hemen bütün yazar ve şairlerin değindiği toplum ve siyaset teması öne çıkmaktadır. Buna bağlı olarak siyasi ve toplumsal bir mesele olan ve belki de Arap dünyasının en çok üzerinde ittifak ettiği bir konu olan Filistin teması, özellikle bu konuyla özdeşleşen Mahmud Derviş ve Emel Dunkul gibi şairler tarafından ele alınmıştır. Tüm dünya edebiyatlarının vazgeçilmezi olan “kadın ve aşk” teması Arap toplumunda da ilgi görmüştür. Bu konuda öne çıkan şahsiyet aynı zamanda Filistin’i de konu edinen Nizar Kabbani olmuştur. “Doğu-Batı çatışması” ile “Kuşak Değişimi ve Çatışması” temaları da Necip Mahfuz, Taha Huseyn ve Tevfik el-Hakim gibi yazarlar tarafından ele alınmıştır. Sol ve feminist bir anlayışta dinî değerlerin ötekileştirildiği, sosyalist veya Batılı değerlerin öne çıkartıldığı din karşıtı temalar da kimi zaman Selame Musa ve Neval Sa’davî gibi yazarlar tarafından işlenmiştir. Öte taraftan Seyyit Kutup, Necip el-Keylanî ve Ali Ahmed Bakasir gibi yazarlar, İslamî çizgide eserler kaleme almışlardır.

Anahtar Kelimeler

Arap edebiyatı, modern Arap edebiyatı; modern Arap şiiri; modern Arap romanı.

Kaynakça

• ALLEN, Roger (1995). The Arabic Novel. Louvain.
• CİBRÎL, Muhammed (1990). “Kırâ’a fi’l-Mükevvinati’s-Sekâfiyye li Necîb Mahfûz”. ‘Alemu’l-Kitâb. Kahire: Daru’s-Sahve. 59-72.
• DÂVÛD, Hâmid Hafnî (1969). Târîhu’l-Edebi’l-Hadîs. Kahire: Dâru’t-Tıbâ’ati’l-Muhammediyye.
• DAYF, Şevkî (1974). el-Edebu'l-‘Arabiyyu'l-Mu‘âsır. Kahire: Dâru’l-Ma’ârif. 5. bs.
• DERVİŞ, Mahmûd (2005). el-Aʿmâluʿl-Ûlâ C. I-III. Beyrut: Riyad er-Rayyes Books.
• DUNKUL, Emel (1987).“Lâ Tusâlih”, el-Aʿmâluʿş-Şiʿriyyetuʿl-Kâmile. Kahire: Mektebetu Medbûlî.
• ER, Rahmi (1997). Modern Mısır Romanı (1914-1944). Ankara: Star Ajans.
• EL-GÎTÂNÎ, Cemâl (1980). Necîb Mahfûz Yetezekker. Beyrut: Dâru’l-Mesîra.
• HEYKEL, Muhammed Huseyn (1983). Zeyneb. Kahire: Daru’l-Maarif.
• KABBANİ, Nizâr (1998). el-Aʿmâluʿş-Şiʿriyye el-Kâmil C. I. Beyrut: Menşurat Nizar Kabbani.
• KABBANİ, Nizâr (2016.04.10). “el-Kitâbetu Amelun İnkılâbiyyun”. https://www.goodreads.com/quotes/302186
• MA’LUF, Emin (2002). Ölümcül Kimlikler. çev. Aysel Bora. İstanbul: Yapı Kredi Yay. 12.bs.
• TEYMUR, Mahmûd (1970). İtticâhâtu’l-Edebi’l-‘Arabî fi’s-Sinîni’l-Mi’eti’l-Ahîra. Kahire: Mektebetu’l-Adâb.
• ÜRÜN, Ahmet Kazım (2002). “Abbâs Mahmûd el-Akkâd’ın Sara’sıyla Peyami Safa’nın Fatih-Harbiye’si Arasında Ortak Unsurlar”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (8): 372-383.
• ÜRÜN, Ahmet Kazım (2015). Modern Arap Edebiyatı. Konya: Çizgi Yay.