ALTAYCA KELİME SONU –N SESİ ÜZERİNE / ON THE ALTAIC ENDING SOUND -N

Yıl 2016, Sayı: 35, 457 - 462, 20.06.2016

Hakan Yaman

https://doi.org/10.21497/sefad.99853

Öz

Bu çalışma W. Bang’ın T’ong Pao dergisinde 1895 yılında yayımladığı “Zum auslautenden N im Altaischen” isimli makalesinin tercümesidir. W. Bang, incelemesinde kısaca şu sonuçlara varmıştır: Grunzel’in, Altay Dillerinin Karşılaştırmalı Grameri Taslağı isimli eserinde değindiği Altaycada kelime sonundaki n sesinin yapısal olmayarak sonradan eklendiği tezinden, bu nazal sesin analoji yoluyla geliştiği sonucuna ulaşılır. Ancak sözcüklerdeki analojiye dayalı değişimin fonetik olarak açıklanması gerekirken, -n sesi için Altay dillerinde bu mümkün değildir. Bang, çalışmasında Mançuca baktambi, dabambi ve toktombi fiillerini incelemiş, Buryatça, Moğolca ve Mançucada aynı olan matan eyleminin geniş zaman çekimlerini karşılaştırmış ve geniş zaman karakterini veren ögenin n olduğunu tespit etmiştir. Bu fikri desteklemek için Altayca +nar, +ner, +lar, +ler çoğul eklerinin kullanımlarından örnekler verilmiştir. Mançucadaki çoğullar ere ve tere incelenince r’nin düşmesiyle ese ve tese haline geldikleri ve biçimsel olarak mi-n, si-n’e karşılık oldukları görülür. Bu yazıda Altayca sözcük sonu n sesinin inorganik değil yapısal bir ek olduğu tezi savunulmuş ve ispat edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Altayistik, Altayca; Grunzel; “n” sesi; fonetik.