POEMS REGISTERED IN ÂŞIK OMER’S NAME IN THE CONKS AT THE FRENCH NATIONAL LIBRARY

Yıl 2017, Sayı: 37, 387 - 406, 22.06.2017

Yıldıray Çavdar

https://doi.org/10.21497/sefad.328626

Öz

The 17th
century is regarded as a turning point with respect to the developmental
process of the Turkish Folk Literature. That century was a period when especially
minstrels were in the ascendant.  Minstrels, or poet singers, who are
known to have come from among various military classes, travelled together with
the army to various places and gatherings far from Istanbul, addressed people
and read poems. Three prominent poets from that period whose names spring to
mind when it comes to folk poetry in the style of minstrels are Karacaoğlan,
Gevherî and Âşık Ömer. All these three poets found favor with the public and
their poems won recognition. We can say that Aşık Ömer comes into prominence
compared to the other two poets especially due to the fact that he collected
his poems in a divan, wrote poems in various kinds of verse and wrote amply.
The divan of Aşık Ömer, who is regarded as one of the greatest of Turkish
poet-singers, was published in the year 2010. The work in question contains
1455 poems of the poet. However, the poet is estimated to have more than 2000
poems. In this article, poetry journals and cönks at the Turkish Manuscripts
Department of the French National Library (Bibliothèque Nationale de France)
were investigated and in these cönks, fifteen poems of the poet which had not
been included in his divan were found. These poems were transcribed in the
Latin alphabet, thereby making a small contribution to Âşık Ömer’s divan.

Anahtar Kelimeler

Ashiq Ömer’s Divan, Ashiq Ömer, cönk, Turkish poet-singers

FRANSA MİLLÎ KÜTÜPHANESİNDEKİ CÖNKLERDE ÂŞIK ÖMER ADINA KAYITLI ŞİİRLER

Öz

17. yüzyıl,
Türk Halk Edebiyatı’nın gelişme seyri açısından bir dönüm noktası olarak kabul
edilmektedir. Bu yüzyıl özellikle adeta saz şairlerinin yıldızlarının parladığı
bir dönem olmuştur.  Genelde çeşitli
askerî sınıflar arasından yetiştiklerini bildiğimiz saz şairleri, orduyla
birlikte İstanbul’a uzak serhat boylarında çeşitli mekânlarda ve meclislerde
bulunmuşlar, halka hitap eden şiirler söylemişlerdir. Söz konusu yüzyılda âşık
tarzı halk şiir denilince akla gelen üç büyük şair Karacaoğlan, Gevherî ve Âşık
Ömer’dir. Her üç şair de halk arasında rağbet görmüş şiirleri beğeni toplamıştır.
Özellikle bir divan tertip etmesi ve birçok nazım türünde şiir yazmasının yanı
sıra şiirlerinin miktarı bakımından da mukayese edildiğinde Âşık Ömer’in diğer
iki şaire göre ön plana çıktığını söyleyebiliriz. Türk saz şiirinin en büyük
şairlerinden sayılan Âşık Ömer’in divanı 2010 yılında yayımlanmıştır. Söz
konusu eserde şairin 1455 şiiri yer almaktadır. Ancak şairin 2000’den fazla
şiirinin olduğu tahmin edilmektedir. Bu makalede Fransa Millî Kütüphanesinin
Türkçe Yazmalar Bölümündeki mecmualar ve cönkler taranmış, cönklerde şairin
yayımlanmış divanında bulunmayan on beş şiiri tespit edilerek Latin harflerine
aktarılmıştır. Böylece Âşık Ömer’in divanına küçük de olsa bir katkı
yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Âşık Ömer Divanı, Âşık Ömer, cönk, Türk saz şiiri

Kaynakça

• Bibliotheque Nationale De France (Fransa Millî Kütüphanesi). Türkçe Yazma Eserler Bölümü. N845 1623, N845 1624, N845 1627, N845 1630 No.lu cönkler.
• ÇAĞBAYIR, Yaşar (2007). Ötüken Türkçe Sözlük. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• DEVELLİOĞLU, Ferit (2009). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat. Ankara: Aydın Kitabevi.
• ERGUN, Sadettin Nüzhet (1935). Âşık Ömer Hayatı ve Şiirleri. İstanbul: Semih Lütfi Matbaa ve Kitabevi.
• KARAHAN, Abdülkadir (1991). “Âşık Ömer”. İslam Ansiklopedisi C. 4. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. 1.
• KARASOY, Yakup-YAVUZ, Orhan (2010). Âşık Ömer Divanı. Konya: Ocak Grafik Tasarım.
• KÖPRÜLÜ, Fuad (1962). Türk Saz Şairleri. Ankara. Milli Kültür Yayınları.
• Şemseddin Sami (1899). Kâmûs-ı Türkî. İstanbul. İkdam Matbaası.
• Türk Dil Kurumu (2012). Yazım Kılavuzu. Ankara: TDK Yay.
• YAVUZ, Orhan (1988). “Türk Edebiyatında Cönkler, Hususiyetleri ve Dili”. Türk Dünyası Araştırmaları (54): 117-131.