Modernizm ve Gelenek Arasında Bir Ütopya: Maske ve Ruh

Yıl 2017, Sayı: 38, 161 - 178, 18.12.2017

Fatma Şimşek

https://doi.org/10.21497/sefad.376989

Cited By: 2

Öz

Modernizm,
18. yüzyılda Avrupa’da başlayan zamanla bütün insanlığı düşünce, sanat ve yaşam biçimi olarak etkileyen aydınlanmadır. En belirgin özelliği din ile
geleneği reddetmesi; medeniyetin ilerlemesi için bilimi, teknolojiyi ve insanı
esas almasıdır. Modernizmin öncelikli işi tarihi ve köklü bir birikimi olan
geleneğe ve eskiye karşı çıkmak olmuştur. Bu yaşam biçimi din-dışılığı
benimsemiş ve inançları eleştiriye açmıştır. Geleneksel ve dini değerler bu
düşünce tarzına bir süre karşı koyduysa da değişime çok da direnememiştir.
Modernizmin başta bütün kutsal değerleri ve geleneği yok edip kendine özgü
nitelikler getireceği düşünülse de başarılı olamamıştır. Ve tahrip etmeye
çalıştığı kutsal değerler evrilip dönüşerek modern hayata uyum sağlamayı
başarmıştır. Bu yaşam biçiminin başarılı olamaması Batılı toplumlar gibi Doğu
toplumlarını ve aydınlarını da olumsuz yönde etkilemiştir. Ve bu durum sosyal
hayat kadar sanata da yansımış, aydınların içinde bulunduğu çelişkili, buhranlı
durumu görmek mümkün olmuştur. II. Meşrutiyet Dönemi sanatçılarından Halide
Edip Adıvar’ın yazmış olduğu Maske
ve Ruh adlı tiyatrosu modernizm ile gelenek arasında kalan toplumun
çelişkileri etrafında şekillenmektedir. Bu bağlamda çalışmada karakterlerin
bakış açısı doğrultusunda modernizm ile gelenek arasında kalan dönemin aydını
ve toplum incelenmeye gayret edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Modernizm, gelenek, Halide Edip Adıvar, Maske ve Ruh

An Utopia between Modernism and Tradition: Mask and Spirit

Öz

Modernism is the enlightenment
that influences all mankind as thought, art and life style which started at the
beginning of the 18^th century in Europe. The most prominent feature
of modernism is to refuse tradition and religion. Modernism is based on
science, technology and human. The first work of modernism was to oppose the
historically rooted tradition. This life style has adapted non religion and
opened the way for criticizing beliefs. Although traditional and religious
values have opposed to this opinion style for a while, these values could not
resist. At first, it was considered that modernism would destroy all sacred
values and tradition would bring its own qualities but it did not succeed. At
the same time, the sacred values that were expected to be destroyed have
evolved and transformed to modern harmony. The failure of this lifestyle has
affected not only the eastern societies and intellectuals but also the western
societies in a negative way. This situation was reflected in art as well as
social life. It has been possible to see the contradictory situation of the
intellectuals. The play named “Mask and Spirit”, written by Halide Edip Adıvar
who is one of the constitution period artists, is shaped around the
contradictions of society between modernism and tradition. In that context, it
will be attemped to examine the intellectuals and society of period between
modernism and tradition in terms of the viewpoint of the characters.

Anahtar Kelimeler

Modernism, tradition, Halide Edip Adıvar, Mask and Spirit

Kaynakça

• ADIVAR, Halide Edip (1968). Maske ve Ruh. Ankara: Atlas Kitabevi.
• AKALIN, Şükrü Halûk-TOPARLI Recep vd. (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: TDK Yay.
• AKTAY, Yasin (2008). “Kavramsal Açıdan Modernizm ve Postmodernizm’e Bakmak”. Hece Dergisi (138/139/140): 8-10.
• GÜNEŞ, Eyüp (2014). Rasim Özdenören’in Hikâyelerinde Gelenek-Modernizm Çatışması. Yüksek Lisans Tezi. Adıyaman: Adıyaman Üniversitesi.
• HARVEY, David (1997). Postmodernliğin Durumu. çev. Sungur Savran. İstanbul: Metis Yay.
• KIZILÇELİK, Sezgin (1994). Postmodernizm Dedikleri. İzmir: Saray Kitabevi.
• KOÇAKOĞLU, Bedia (2012). Anlamsızlığın Anlamı Postmodernizm. Ankara: Hece Yay.
• ÖZEK, Ali-KARAMAN, Hayreddin vd. (2012). Kur’ân-ı Kerim Açıklamalı Meâli. Ankara: TDV Yay.
• YILDIZ, Ecevit (2001). Türk Romanında Postmodernist Açılımlar. İstanbul: İletişim Yay.