Avrupa’da Âşıklık Geleneğinin İcrası ve Bu Geleneği ‘Geleceğe’ Taşımanın Yolları

Yıl 2017, Sayı: 38, 341 - 352, 18.12.2017

Onur Aykaç

https://doi.org/10.21497/sefad.377389

Öz

Türklerin 1960’larda başlayan ve bilhassa Batı Avrupa üzerinde yoğunlaşan
göç süreçleri, Avrupa’nın pek çok kentine dağılmış onlarca halk âşığının
doğuşuna zemin hazırlamıştır. Avrupa’daki âşıkların bir kısmı saz çalmayıp
sadece şiir yazarken, büyük çoğunluğu söz ile sazı birleştirmiş ve gurbetin
yükünü âşık havalarıyla hafifletmeye çalışmıştır. Ancak Avrupa’da yaşayan genç
neslin geleneğe yeterince ilgi duymamaya başlaması ve değişen müzik algısı,
zamanla Avrupa’daki âşıkların işini hayli zorlaştırmıştır. Her şeye rağmen
günümüz Avrupa’sında “yaşadıkları güçlükleri, uyum sorunlarını, aile ve vatan
hasretini” vs. dile getiren halk âşıklarına rastlamak mümkündür. Bu makalede,
Avrupa’daki âşıkların bugünkü icra ortamları, belli başlı sorunları ve bu
sorunlar için çözüm önerileri ele alınmıştır. Veriler toplanırken, daha önce
yayımlanan az sayıdaki kitap ve makalenin yanında, Avrupa’da yaşayan kişilere
de müracaat edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Avrupa, göç, âşıklık geleneği, icra ortamı, sürdürülebilirlik

Performance of the Minstrel Tradition in Europe and Ways to Carry This Tradition to ‘Future’

Öz

The migration periods of Turks
dating from 1960’s and especially centering upon Western Europe, have formed a
basis for tenses of minstrels to emerge. Some of the minstrels just wrote poems
and did not play saz, but most of them unified words with saz and tried to ease
heavy burden of homesickness via minstrel compositions. However, changing music
taste and beginning of young generation’s indifference have made it difficult
for the minstrels in Europe in time. Altogether, it is possible to encounter
the minstrels verbalizing “the facts of life they experienced, compliance
problems and homesickness” in today’s Europe. In this article, current
performance stages, major problems and solution suggestions for these problems
of minstrels living in Europe are handled. During the data collection process,
in addition referring to few books and articles published before, several
interviews were made with people living in Europe.

Anahtar Kelimeler

Europe, migration, tradition of minstrels, performance stage, sustainability.

Kaynakça

• ABADAN-UNAT, Nermin (2006). Bitmeyen Göç (Konuk İşçilikten Ulus-ötesi Yurttaşlığa). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay.
• ACAR, Mustafa (2017). “Almanya’daki Türk Kahvehanelerinin Uyum Sürecine Etkileri”. http://docplayer.biz.tr/19093128-Almanya-daki-turk-kahvehanelerinin-uyum-surecine-etkileri.html [30.05.2017].
• ARTUN, Erman (2008). Âşık Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: Kitabevi Yay.
• CAN, Hüseyin (2007). İsviçre’de Türkiyeli Göçmenler. İstanbul: Ceylan Yay.
• CANATAN, Kadir (1990). Göçmenlerin Kimlik Arayışı (Konuk İşçilikten Yerleşik Göçmenliğe). İstanbul: Endülüs Yay.
• CANKAYA, Özden-GÜNEY, H. Serhat vd. (2006). “Hollanda’da Türkçe Yerel Radyolar: Topluluk İletişimi mi, Etnik Pazar mı?”. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi (5): 9-46.
• ÇOBANOĞLU, Özkul (2000). Âşık Tarzı Kültür Geleneği ve Destan Türü. Ankara: Akçağ Yay.
• EKİCİ, Metin (2004). “Halk Bilimi Araştırmalarında Üçüncü Boyut”. Türklük Bilimi Araştırmaları (TÜBAR) (16): 13-20.
• GENEL, M. Gökhan (2011). “Almanya’da Yaşayan Türklerin Türk Medyasını Takip Etme Eğilimleri”. Atatürk İletişim Dergisi (1): 45-62.
• GÖZAYDIN, Nevzat (1996). “Federal Almanya’da Türk Şiiri”. Türk Dili Türk Şiiri Özel Sayısı V (Türkiye Dışı Çağdaş Türk Şiiri) (531): 700-726.
• GREVE, Martin (2006). Almanya’da Hayali Türkiye’nin Müziği. çev. Selin Dingiloğlu. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay.
• IRMAK, Yılmaz (2015). “Batı Avrupa’da Yaşayan Göçmen Türk Toplumunda Kültür Aktarımı Bakımından Âşıkların Rolü ve Şiirlerinde İşlediği Konular”. Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi (5): 11-26.
• KAFKASYALI, Ali (2005). “Batı Avrupa’ya Giden Türklerin Sosyal ve Kültürel Meselelerinin Anadolu Âşık Edebiyatına Yansıması”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (28): 241-255.
• KARATAY, Merve (2011). Belçika’da Âşıklık Geleneğinin Bir Temsilcisi Kamil Sayın’ın Hayatı Sanatı ve Şiirleri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• KAYA, Ayhan (2000). Sicher In Kreuzberg: Berlin’deki Küçük İstanbul (Diyasporada Kimliğin Oluşumu). İstanbul: Büke Yay.
• KAYA, İlhan (2008). “Avrupalı Türkler: Misafir İşçilikten Avrupa Vatandaşlığına”. Doğu Coğrafya Dergisi (19): 149-166.
• NASRATTINOĞLU, İrfan Ünver (1997). “Batı Avrupa’da Yaşayan Türk Âşıklık Geleneği”, V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Halk Edebiyatı Seksiyon Bildirileri II, 24-28 Haziran 1996. Ankara: Kültür Bakanlığı Yay. 151-171.
• ÖZARSLAN, Metin (2001). Erzurum Âşıklık Geleneği. Ankara: Akçağ Yay.
• ÖZDEMİR, Nebi (2012). Medya Kültür ve Edebiyat. Ankara: Grafiker Yay.
• TOKSÖZ, Gülay (2006). Uluslararası Emek Göçü. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yay.
• TURAN, Fatma Ahsen (2015). “Avrupa’da Yaşayan Halk Şairlerimizin Dilinden Gurbet ve Sonuçları”. International Journal of Eurasia Social Sciences (21): 1-28.
• TURAN, Fatma Ahsen-BOLÇAY, Ezgi (2010). Sazın ve Sözün Sultanları (Belçika’da Yaşayan Halk Şairleri). Ankara: Gazi Kitabevi.
• YANIK, Celalettin (2013). Dünyada ve Türkiye’de Çokkültürlülük. Ankara: Sentez Yay.
• YAVUZ, Sefer (2013). “Göç, Entegrasyon ve Din: Avrupa’da Yaşayan Türkler Bağlamında Bir Değerlendirme”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (26): 610-623.
• YÜCEL, Alev (2015). “Batı Avrupa’da Türkçe Medya: Almanya, Fransa ve Hollanda”. Selçuk İletişim Dergisi (4): 244-265.