Genel ve Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi’nin (Komparatistik) Ulusal ve Dünya Edebiyatları Ekseninde Kuramsal Açılımı

Yıl 2018, Sayı: 39, 1 - 26, 22.06.2018

Ahmet Cuma

https://doi.org/10.21497/sefad.443172

Cited By: 9

Öz

Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi genel olarak Komparatistik ile aynı olarak kabul
edilmektedir. Ancak konuyu derinlemesine ele alan kaynaklara bakıldığında aynı
şeyler olmadığı görülmektedir. Ayrı birer disiplin olmalarına rağmen
birbirlerine bağımlı ve bundan dolayı sürekli birlikte hareket eden Genel
Edebiyat Bilimi ile Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi’nin bir
bileşkesi olan Komparatistik, edebiyat eleştirisi ve buna bağlı olarak
edebiyat tarihi yazıcılığının gelişmesine vazgeçilemeyecek katkılar sağlayarak,
ulusal edebiyatların dünya edebiyatı içindeki konumunun belirlenmesinde yadsınamayacak
imkânlar sunmaktadır. Böylelikle, Genel ve Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi
olarak da ifade edilen Komparatistik, Edebiyat Bilimi altında bağımsız
bir disiplin olmakla birlikte ulusal filolojilere önemli katkılarda bulunmaktadır.
Bu çalışmada Komparatistik’in söz konusu edilen etki gücünü açıklayabilmek için
dört kavram düzeyi ele alınmıştır; bunlar Genel ve Karşılaştırmalı Edebiyat
Bilimleri, Ulusal ve Dünya Edebiyatlarıdır. Bu bağlamda yanlış algılara sebep
olan bir başka hususa da değinilmiştir: Komparatistik’in temel unsurlarından
birini teşkil eden karşılaştırma eylemi asıl amaç değil, bilgiye ulaşmak ve
analitik düşünceyi desteklemek için bir başlangıç noktasıdır. Genetik ve
tipolojik karşılaştırmalar başka disiplinlerin yardımıyla metin odaklı
incelemeleri insan algısına daha uygun hale getirir. Komparatistik’in sağladığı
bu imkânları görmezden gelmek, ulusal edebiyat ürünü olan nitelikli eserlerin
dünya edebiyatı içinde konumlandırılmasında, olumsuz yönde etki edebilir.

Anahtar Kelimeler

Komparatistik, karşılaştırmalı edebiyat, genel edebiyat, ulusal edebiyat, dünya edebiyatı

Theoretical Explanation of General and Comparative Literature (Komparatistik) in the Context of National and World Literature

Öz

Although Literature and
Comparative Literature are two different disciplines, they are interrelated and
continuously act together. Comparative Literature (in German: Komparatistik),
the consolidation of these two disciplines providing indispensable contributions
to literary criticism along with the development of literary historiography,
provides opportunities for determining the place of national literatures in
world literature. Thus, Komparatistik has significant contributions to national
philology as an independent discipline of literature. In this study, four
concepts have been investigated to explain Komparatistik’s power of influence;
literature, comparative literature, national literatures, and world
literatures. To this end, another issue that causes frequent misperceptions has
been investigated; the act of comparison constituting one of the basic elements
of Komparatistik is not the main objective but a starting point for reaching
knowledge and supporting analytical thinking. With the help of other disciplines,
genetic and typological comparisons make the text-based studies more suitable
for human perception. The ignorance of these opportunities provided by
Komparatistik may have a negative impact on National Literatures and cultural
developments.

Anahtar Kelimeler

Komparatistik, comparative literature, general literature, national literature, world literature

Kaynakça

• Akerson, Fatma Erkman (2010). Edebiyat ve Kuramlar. İstanbul: İthaki Yay.
• Arnold, Matthew (1857). On The Modern Element In Literature. https://tr.scribd.com/doc/11554174/Matthew-Arnold-On-the-Modern-Element-in-Literature [23.03.2018].
• Aytaç, Gürsel (2003). Genel Edebiyat Bilimi. Ankara: Say Yay.
• Aytaç, Gürsel (2003). Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi. Ankara: Say Yay.
• Dyserinck, Hugo (1991). Komparatistik-Eine Einführung. Bonn: Bouvier Yay.
• Eckermann, Johann Peter. Gespräche mit Goethe in den letzten Jahren seines Lebens. Kapitel 106. http://gutenberg.spiegel.de/buch/-1912/80 [2.1.2016].
• Eckermann, Johann Peter. Gespräche mit Goethe in den letzten Jahren seines Lebens. Kapitel 106. http://gutenberg.spiegel.de/buch/-1912/106 [1.1.2016].
• Gadamer, Hans Georg-Kuhn, Helmut vd. (2002). Edebiyat Nedir?çev. Şahbender Çoraklı-Ahmet Sarı. Erzurum: Babil Yay.
• Green, Frederic Chrles (1939). Minuet-A Critical Survey of Frange And English Literary Ideas in the Eighteenth Century. Londra: J. M. Dent and Sons Yay.
• Grimm, Jacob – Wilhelm. Deutsches Wörterbuch. http://woerterbuchnetz.de/DWB/?sigle=DWB&mode=Vernetzung&lemid=GW16983#XGW16983 [2.1.2016].
• Hoffmann, Angelika Corbineau (2000). Einführung in die Komparatistik. Berlin: Erich Schmidt Yay.
• Johan, Rahman (2004). Comparative Literature- A Case Of Shaw And Bharatendu. Yeni Delhi: Sarup & Sons Yay.
• Karataş, Turan (2011). Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Yedi Gece Kitapları Yay.
• Müller, Dyes Klaus (1996). „Gattungsfragen“, Grundzüge der Literaturwissenschaft. ed. Arnold, Heinz Ludwig-Detering, Heinrich. Münih: DTV Yay.
• Özdemir, Emin (1980). Türk ve Dünya Edebiyatı. Ankara: Ankara Üniversitesi S.B.F. Yay.
• Petraraca, Francesco (2016). Canzoniere. çev. Kemal Atakay. İstanbul: Everest Yay.
• Rederek, Horst (1986). Edebiyat Estetiği. çev. Aziz Çalışlar. Ankara: Kuzey Yay.
• Remak, Henry (1961). “Comparative Literature-Its Definition and Funktion”. Comparative Literature: Method and Perspective. ed. Stallknecht, Newton P.-Frenz, Horst. Carbondale: Southern Illinois Universty Press Yay.
• Sakallı, Cemal (1998). “Karşılaştırmalı Yazınbilim Kuramları ve Yöntem Sorunu”. Karşılaştırmalı Edebiyat Araştırmaları. ed. Ali Osman Öztürk. Konya: Selçuk Üniversitesi Vakfı Yay.
• Schimmel, Annemarie (2012). Doğu-BatıYakınlaşmaları-Avrupanın İslam Dünyasıyla Karşılaşması. çev. Hüseyin Ağuiçenoğlu. İstanbul: Avesta Yay.
• Szerb, Antal (2008). Dünya Yazın Tarihi. çev. Vural Yıldırım. Ankara: Dost Yay.
• Zemanek, Evi-Nebrig, Alexander (2012). Komparatistik. Berlin: Akademie Yay.
• Zima, Peter (1992). Komparatistik. Tübingen: Francke Yay.