XV. Yüzyılda Muhammed Tarafından Yazılan Manzum Sîret’ten Bahseden Çalışmalar ve Sîret’in Nüsha Kayıtları-II

Yıl 2019, Sayı: 42, 107 - 130, 25.12.2019

Hasan Esir

https://doi.org/10.21497/sefad.675106

Öz

Sîret, XV. yüzyılda Muhammed adlı bir müellif tarafından yazılmıştır. İncelenen kaynaklarda Muhammed hakkında bilgi bulunmamaktadır. Sîret’in yurt içinde ve yurt dışında çok sayıda yazma nüshası bulunmaktadır. Ayrıca 19. yüzyılın sonları ile 20. yüzyılın başlarında taş baskıları da yapılmıştır. Nüshaların pek çoğu, müellifi tespit edilemeyecek kadar eksiktir. Müellifi bilinenlerin de bir kısmı dikkatsizlik nedeniyle kayıtlara farklı adlarla geçirilmiştir. Bunun sonucunda eserin adı yirmi iki, müellifinin adı da yirmi farklı şekilde kayıtlara geçirilmiştir. Bu karışıklık nedeniyle eser üzerinde yapılan kimi çalışmalarda yanlışlar göze çarpmaktadır. Sîret’in zaman içinde istinsahı ve taş baskıları yapılırken esere ekleme ve çıkarmalar yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu durum ortaya sağlam bir metnin konulmasını güçleştirmektedir. Makalede Sîret’ten bahseden çalışmalar hakkında bilgi verilecek ve tespit edilen nüshaların kayıtları değerlendirilecektir. Ayrıca kayıtlardaki eksikler ve yanlışlar araştırılarak yanlış kayıtların sebepleri anlatılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sîret, siyer, Muhammed, nüsha kayıtları, değerlendirme

Studies on the Poem Sîret Written by Muhammad in the 15th Century and Written Copies of Sîret-II

Öz

Sîret was written by an author named Muhammed in the 15th century. There is not any information about Muhammad in the sources examined. Sîret has many copies in Turkey and abroad. In addition, stone prints were made in the late 19th and early 20th centuries. Many of the copies have missing parts to detect its writer. Some of the copies whose writer is known have been recorded in different names due to carelessness. As a result, the name of the work and the writer's name have been recorded in twenty-one and nineteen different ways, respectively. Because of this confusion, some studies conducted on the work are inaccurate. It is understood that while copies and stone prints were being created, some additions and subtractions were made to the work. This situation makes it difficult to put forward a solid text. In the article, information will be given about the studies on Sîret and the records of the identified copies will be evaluated. In addition, the deficiencies in the records will be investigated and the reasons for the wrong records will be explained.

Anahtar Kelimeler

Sîret, siyer, Muhammad, written copies, evaluation

Kaynakça

• Can, A. (2014). Muhammed’in Sîretü’n-Nebî’si (1-3422. beyit) (inceleme-metin) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Diyarbakır: Dicle Üniversitesi. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Can, A. (2015). Muhammed’in Siret’ün-Nebî’sindeki mi’râç mucizesi bölümü üzerine. Turkish StudiesInternational Periodical For The Languages Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 10/4 Winter, s. 257-318. DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7955
• Çelebioğlu, Â. (1996). Muhammediye. Cilt 1. İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları. el-Shaman, Massad Süveylim Ali (1982). Türk edebiyatında siyerler ve İbn Hişam’ın Siyer’inin Türkçe tercümesi (yayımlanmamış doktora tezi). Cilt 1. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Esir, H. A. (2019). XV. yüzyılda Muhammed tarafından yazılan manzum Sîret’in nüshaları-I. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergis, 1, 63-88. Erişim adresi: http://sefad.selcuk.edu.tr/sefad/issue/view/45/showToc
• Fayda, M. (2009). Siyer ve megâzî. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt 37. s. 319-324. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Kaplan, Y. (2006). Erzurumlu Kadı Mustafa Darîr’in Kitâb-ı Siyer-i Nebî’si (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi. Ereşim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Kavruk, H. ve Kadıoğlu, İ. (2017). Manzum siyer-i nebî. Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınları.
• Kocatürk, V. M. (1970). Türk edebiyatı tarihi. Ankara: Edebiyat Yayınevi.
• Köksal, F. (2011). Mevlid-nâme. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Köse, F. (2017). Yazarı bilinmeyen bir Hz. Hatice hikâyesi (tenkitli metin-inceleme) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Özfırat, B. (2014). Türk edebiyatının manzum ilk siyeri: Velî’nin Sîretü’n-Nebî’si. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 12, 93-134. Erişim adresi: https://docplayer.biz.tr/35625765-Turk-edebiyatinin-manzum-ilk-siyeri-veli-nin-siretu-n-nebi-si.html
• Özfırat, B. (2016). 15. yüzyıl şairlerinden Muhammed’in Sîretü’n-Nebî’si (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Özmen, M. (2011-2012). Za’ifî’nin manzum Siyer-i Nebî’sinin transkripsiyonlu çevirisi ve incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ordu: Ordu Üniversitesi. Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Öztoprak, N. (2010). Türk edebiyatında manzum siyerler. B. Kemikli, O. Çetin (Yay. haz.). Yazılışının 600. yılında bir kutlu doğum şaheseri uluslar arası mevlid sempozyumu. 16-17 Nisan 2009 (s. 51-70). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Pekolcay, N. (1997). Süleyman Çelebi Mevlid (Vesîletü’n-Necât). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Sohrweide, H. (1981). Türkische handschriftenteil V. Wiesbaden: Franz Steiner Verlag Gmbh. Erişim adresi: https://rep.adw-goe.de/handle/11858/00-001S-0000-0023-9B23-D
• Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (1992). Cilt 5. Bekrî, Ebü’l-Hasan el-Kasasî. (s. 366). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Uzun, M. (2009). Türkçe siyer kitapları. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Cilt 37. s. 324-326. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Yılmaz, E. (1995). Gazavâtnâmeler ve Niyâzî’nin Gazavât-ı Nebî’si (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi. Yök erişim izni bulunmamaktadır.