Şeytan, Dünya ve İnsan Doğası Tarafından Cezbedilmek: Ortaçağ İngiliz Tiyatrosunda Baştan Çıkarılma Tasvirleri

Yıl 2019, Sayı: 42, 149 - 162, 25.12.2019

Pınar Taşdelen

https://doi.org/10.21497/sefad.675134

Öz

Ortaçağ Hıristiyanlık inancına göre insanların ilahi kurtuluşa ulaşabilmesi için üç engeli veya düşmanı vardır: Şeytan, dünya ve insan doğası. Baba, Oğul ve Kutsal Ruh kapsamında şekillenen Kutsal Üçlü; şeytan, dünya ve insan doğasına tezat oluşturmaktadır. Baştan çıkarılmadan sakınmayla bağlantılı olarak, baştan çıkarılmanın uzak durulabilir olduğu vurgusuyla cennet ve cehennem kavramları ortaya çıkmıştır. Ortaçağ oyun yazarları, baştan çıkarılmayı izleyicileri uyarmak, kutsal metinlerde şeytanın kışkırtmalarıyla başlayıp bireyin kendisinin şeytana uymasıyla baştan çıkarılmadan uzak durulması gerekliliğini çeşitli ibret oyunları ve ahlak oyunlarında sunarak sahneye koymuşlardır. Bu bağlamda, bu makale Ortaçağ oyun yazarlarınca, belirli ibret oyunları ve ahlak oyunlarından hareketle, dini ve dünyevi bağlamda baştan çıkarılma tasvirlerinin ele alınış yöntemlerini incelemeyi amaçlamaktadır. Dolayısıyla, oyunlarda bireyin kurtuluşa erme/erememe ihtimaliyle birlikte kendi doğası gereği baştan çıkması ihtimali sorgulanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ortaçağ tiyatrosu, baştan çıkarma/çıkarılma, İncil, ibret oyunları, ahlak oyunları

Allured by Satan, the World and the Flesh: Representations of Temptation in Medieval English Drama

Öz

According to medieval Christian understanding, human beings have three obstacles or adversaries that mankind must overcome to achieve salvation: Satan, the world and the flesh. The Holy Trinity embodied in the Father, the Son and the Holy Ghost is in contrast to Satan, the world and the flesh. The ideas of heaven and hell are developed with regard to the avoidance of temptation, putting emphasis on the possibility of being abstained from temptation. Medieval dramatists represent the temptations in several mystery and morality plays so as to warn their audience against temptation, present temptation as something to be abstained from through biblical accounts, beginning with Satan’s temptation, followed with an individual’s falling into temptation oneself. Accordingly, this article aims to analyse the dramatic representations of the temptations by medieval playwrights with references to specific mystery and morality plays in order to reveal how spiritual and earthly temptation is handled in the plays. Thereby, an individual’s own temptation with/without the possibility of salvation is questioned.

Anahtar Kelimeler

Medieval drama, temptation, the Bible, mystery plays, morality plays

Kaynakça

• Bonhoeffer, D. (1997). Creation and fall temptation: Two biblical studies. New York: Touchstone.
• Cooper, H. (2004). The English romance in time: Transforming motifs from Geoffrey of Monmouth to the death of Shakespeare. Oxford: Oxford University Press.
• Cushman, L. W. (1900). The devil and the vice in the English dramatic literature before Shakespeare. Halle: Niemeyer.
• Davenport, W. A. (1984). Fifteenth century English drama: The early moral plays and their literary relations. Cambridge: D. S. Brewer.
• Gilkey, L. (1985). The christian understanding of suffering. Buddhist-Christian Studies, 5, 49-65.
• Gray, D. (Ed.). (1985). The Oxford book of late medieval verse and prose. Oxford: Clarendon.
• Happé, P. (Ed.). (1985). English mystery plays. London: Penguin.
• Helterman, J. (1981). Symbolic action in the plays of the Wakefield master. Athens: The UP of Georgia.
• Howard, D. R. (1966). The three temptations: Medieval man in search of the world. Princeton: Princeton UP.
• Jobling, L. (1989). The Plate of the York mystery plays. In G. Barnes and et all (Ed.s), Words and wordhsmiths: A volume for H. L. Rogers. (pp. 50-62) Sydney: University of Sydney.
• Kolve, V. A. (1966). The play called corpus christi. Stanford: Stanford UP.
• Mackenzie, W. R. (1914). The English moralities from the point view of allegory. New York: Haskell House.
• Potter, R. (1975). The English morality play: Origin, history and influence. London: Routledge.
• Stevens, M. (1987). Four middle English mystery cycles: Textual, contextual, and critical interpretations. New Jersey: Princeton University Press.
• Wilcox, J. (Ed.). (2000). Introduction. In J. Wilcox (Ed.), Humour in Anglo-Saxon literature (pp. 1-10). Cambridge: D. S. Brewer.