The Proportional Relationship in The Three-Aisle Basilicas in Constantinople, Cilicia, Lycian, Lidia and Caria Regions (4th-6th Centuries)

Yıl 2022, Sayı: 48, 165 - 198, 25.12.2022

Sinan Yılmaz , Cahit Karakök

https://doi.org/10.21497/sefad.1218416

Öz

With the emergence and spread of Christianity, many basilicas were built in Anatolia. The early period basilicas were generally designed in the same form by the masters of the period. There are no pastophorium cells in these basilicas. They usually appear as structures with a simple rectangular narthex. Our main problem is to evaluate these basilicas from a mathematical point of view. At the beginning of the questions to be asked about these basilicas, did every master apply the mathematical operation exactly? Did the masters build these structures by continuing the traditional method or did they do it with a good knowledge of mathematics? What kind of differences do basilicas built from region to region? This study, which we have discussed, asks the question of the effectiveness of traditional methods as well as mathematical methods when building basilicas. The question of whether architects adhere to mathematical methods and how important traditional methods can be for them is emphasized. Moreover, our study deals with how the early period basilicas are proportionally related. At this point, the churches were determined and the results were obtained.

Anahtar Kelimeler

Basilica, church, ratio, √2, modulargrid

Konstantinopolis, Kilikya, Likya, Lidya ve Karia Bölgelerindeki Üç Nefli Bazilikalarda Oransal İlişki

Öz

Hıristiyanlığın ortaya çıkması ve yayılmasıyla birlikte Anadolu’da birçok bazilika inşa edilmiştir. Yapılan erken dönem bazilikaları dönemin ustaları tarafından genel itibariyle aynı formda tasarlanmıştır. Bu baziliklarda pastaforyum hücreleri bulunmamaktadır. Genellikle basit formda dikdörtgene yakın bir narteksi bulunan yapılar olarak karşımıza çıkmaktadırlar. Bizim temel problemimiz bu bazilikaları matematiksel yönden değerlendirmektir. Bu bazilikalar ile ilgili olarak sorulacak soruların başında her usta matematiksel işlemi tam anlamıyla uygulamış mıdır? Ustalar geleneksel yöntemi devam ettirerek mi bu yapıları inşa etmiş yoksa iyi bir matematik bilgisiyle mi yapmışlardır? Bölgeden bölgeye yapılan bazilikalar ne tür bir farklılık göstermektedir? Ele aldığımız bu çalışma da bazilikalar inşa edilirken matematiksel yöntemlerin yanı sıra geleneksel yöntemlerin de etkinliği sorusunu sormaktadır. Ustaların matematiksel yöntemlere bağlı kalıp kalmadıkları, geleneksel yöntemlerin onlar için ne kadar önemli olabileceği sorusu üzerinde durulmuştur. Ayrıca ortaya koyduğumuz bu çalışma erken dönem bazilikalarının oransal olarak nasıl bir ilişki içerisinde olduğu üzerinedir. Bu noktada tespit edilen kiliseler değerlendirilmiş ve bunun üzerine sonuçlar çıkarılmış ve yapılan ölçümler üzerinden değerlendirmeler açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Bazilika, kilise, oran, √2, modülergrid

Kaynakça

• Alioğlu, E. F. and Köroğlu, N. (2011). Mimar Sinan camilerinde modüler sistem. Sigma, 3, 331-340.
• Bayliss, R. (1997). The Alacami in Kadirli: transformations of a sacred monument. Anatolian Studies 47, 57-87. Doi: https://doi.org/10.2307/3642900
• Buchwald, H. (1999). Notes on the design of aisled basilicas in asia minor. Form, Style And Meaning in Byzantine Church Architecture (pp. 19-30). United Kingdom: Routledge.
• Buchwald, H. (2015). Churches ea and e at Sardis archaelogical exploration of Sardis report 6. London: Harvard University Press.
• Ceylan, B. (2000). Batı Anadolu Bölgesinde bulunan antik dönem anıtsal yapılarından dönüştürülmüş bazilika planlı kiliseler. (Unpublished Ph.D dissertation). Hacettepe University, Ankara.
• Courtils, J. (2003). Dünya kültür mirası kentlerinden Ksanthos ve Letoon rehberi. İstanbul: Ege Press.
• Demargne, P. (1958). Mission de Xanthos rapport sur les resultats de la huitieme campagne (1957). Türkiye Arkeoloji Dergisi, 8(1), 8-11.
• Fıratlı, N. (1972). Uşak Selçikler kazısı ve çevre araştırmaları 1966-1970. Türk Arkeoloji Dergisi, 19(2), 109-160.
• Gough, M. (1952). Anazarbus. Anatolian Studies, 2, 85-150. Doi: https://doi.org/10.2307/3642367
• Grossmann, P. & Severin, H. G. (1981). Forschungen ım südöstlichen Lykien, 1977. Türk Arkeoloji Dergisi, 25(2), 101-110.
• Grossmann, P. (1993). Eine survey aufnahme der kirche von Alakilise.” T.C. Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü X. Araştırma Sonuçları Toplantısı (pp. 1-6). Ankara: Ankara University Printing House.
• Harrison, M. (2001). Mountain and plain: from theLycian coast to the Phrygian plateau in the in the Late Roman and Early Byzantine period, W. Young (Ed.), USA: The University of Michigan Press.
• Harrison, M. R. (1963). Churches and chapels of central Lycia Anatolian Studies, 13, 117-152. Doi: https://doi.org/10.2307/3642492
• Hellenkemper, H. & Hild, F. (1986). Neue forschungen in Kilikien. (Veröffentlichungen der kommission für die Tabula Imperii Byzantini 4). Wien: Österreichische Akademie der Wissenschaften.
• Herzfeld, E. & Guyer, S. (1930). Monumenta Asiae Minoris antiqua: Meriamlik und Korykos: Zwei Christliche ruinenstatten des rauhen Kilikiens.2. Manchester: Manchester University Press.
• Hill, S. (1995). The first season of rescue excavations at Çiftlik. Anatolian Studies, 45, 219-231. Doi: https://doi.org/10.2307/3642920
• Ivision, E. A. (2003). Polychromy in the lower city church: An overview. C. S. Lightfoot (Ed.), in Amorium Reports II: Research Papers and Technical Reports (pp. 119-127). England: Basingstoke Press.
• Keil, J. & Wilhelm, A. (Ed.). (1931). Monumenta Asiae Minoris antiqua: Denkmäler aus dem rauhen Kilikien. 3. Manchester: Manchester University Press.
• Love, I. C. (1974a). Excavations at Knidos 1971. Türk Arkeoloji Dergisi, 20(2), 97-142.
• Love, I. C. (1974b). Excavations at Knidos 1972. Türk Arkeoloji Dergisi, 21(2), 85-129.
• McClanan, A. (2015). Appendix: graves associated with churches EA and E. in Churches EA and E at Sardis archaelogical exploration of Sardis report 6 (pp. 153-168). London: Harvard University Press.
• Metzger, H. (1977). Campagne de 1975 au Letoon et a Xanthos. Türk Arkeoloji Dergisi, 24(2), 61-68.
• Mitchell, S., Aydal, S., Robinson, T. & Vandeput, L. (1997). The Pisidian survey 1995: Panemoteichos and Ören Tepe. Anatolian Studies, 47, 141-172. Doi: https://doi.org/10.2307/3642904
• Oikonomou, A. (2012). Design and tracing of Post-Byzantine churches in the Florina area, Northwestern Greece. in Network Journal Architecture and Mathematics, 14(3), 407-582. Doi: https://doi.org/10.1007/s00004-012-0121-9
• Ousterhout, R. (2016). Bizans’ın yapı ustaları (F. Yavuz, Trans.). İstanbul: Koç University Press.
• Özgümüş, F. (1992). Knidos’taki Bizans eserleri. Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi, 11, 2-17.
• Ruggieri, V. (1995). L’architettura religiosa nell’Impero Bizantino (Fine VI-IX Secolo). Messina: Rubbetino.
• Russel, J. (1980). Excavations at Anemurium (Eski Anamur) 1976. Türk Arkeoloji Dergisi, 25(1), 263-290.
• Russell, J. (1987). The Mosaic inscriptions of Anemurium with 22 figures and 27 plates. Vienna: Werlag Der Österreichischen Akademie Der Wissenschaften.
• Schilbach, E. (1970). Byzantinische metrologie. Münih: C. H. Beck.
• Serdaroğlu, Ü. (1995). Behramkale, Assos. İstanbul: Arkeoloji Sanat Press.
• Tekinalp, V. M. (2000). Geç Antik Dönem sonrasında ve Ortaçağ’da (M.S. 4.-14. yy.) Andriake kenti (Unpublished Ph.D dissertation). Ankara: Hacettepe University.
• Vandeput, L. & Köse, V. (2002). Pisidia survey project: Melli 2000. Anatolian Studies, 52, 145-152. Doi: https://doi.org/10.2307/3643080.
• Wiener, W. M. (1982). Die grabungskampagne in Milet im Herbst 1977. Türk Arkeoloji Dergisi, 25(2), 135-140.