“Women At The Tomb” Scene in Byzantine Churches of Cappadocia

Yıl 2023, Sayı: 50, 115 - 128, 27.12.2023

Gizem Öncelen

https://doi.org/10.21497/sefad.1407723

Öz

In Christian theology, the first scene of The Resurrection has “Women at the Tomb”. Chronologically, this scene took place after the Entombment and before the Chairete. Four elements appear in this scene’s iconography; Myrrh-bearing women (Myrophoroi) who came to the tomb of Jesus, an angel who greets the Myrophoroi, the holy tomb and soldiers standing by the tomb. In Cappadocia, Myrophoroi are represented by two or three women who are Mary Magdalene, Mary - the mother of Jacob - and Salome. Although some Byzantine sources refer to the fact that the Virgin Mary was among them, this was not reflected in the Cappadocia wall painting. There is an angel in the center of the scene and a depiction of the holy tomb on the right. In early Christian art, the holy tomb is usually rotond-shaped. However, in Cappadocia samples, it is seen that the aedicule form is predominant. In the early Byzantine examples, the voluminous depiction of the tomb of Jesus indicates its emptiness. In Cappadocia, a smaller tomb takes its place and the angel pointing to the grave is depicted quite voluminously in the central position.

Anahtar Kelimeler

Byzantine, Cappadocia, Wall Painting, Myrophoroi, Empty Tomb

Kapadokya Bizans Kiliselerinde “Boş Mezar Başında Kadınlar” Sahnesi

Öz

Hristiyan teolojiside İsa’nın Dirilişi’ne işaret eden ilk sahne “Boş Mezar Başında Kadınlar” sahnesidir. Kronolojik olarak İsa’nın Gömülmesi’nden sonra ve Chairete’den önce gerçekleşmiş olan bu sahnenin ikonografisinde dört temel unsur karşımıza çıkar. Bunlar, taşıdıkları mür kaplarıyla İsa’nın mezarına gelen Mürlü Kadınlar (Myrophoroi), Mürlü Kadınları karşılayan bir melek, meleğin işaret ettiği kutsal mezar ve mezarın yanında duran askerlerdir. Kapadokya’da Mürlü Kadınlar iki veya üç kadınla temsil edilir. Teolojide adları Mecdelli Meryem, Yakup’un annesi Meryem ve Salome olarak geçer. Bazı Bizans kaynakları boş mezardaki kadınlar arasında Meryem Ana’nın da bulunduğuna dair atıfta bulunsa da bu durum Kapadokya resmine yansımamıştır. Sahnenin merkezinde bir melek, sağında ise kutsal mezar tasviri yer alır. Erken Hıristiyan sanatında İsa’nın mezarı genellikle rotond biçimlidir. Ancak Kapadokya örneklerinde edikül formun ağırlıklı olduğu görülür. Bununla birlikte erken Bizans örneklerinde İsa’nın mezarının boş olduğu vurgusu hacimli tasvir edilen mezar yapısıyla verilir. Kapadokya’da ise bunun yerini daha küçük bir mezar alır. Mezarı işaret eden melek ise merkezi konumda oldukça hacimli şekilde tasvir edilir.

Anahtar Kelimeler

Bizans, Kapadokya, Duvar Resmi, Mürlü Kadınlar, Boş Mezar

Kaynakça

• Altun, F. İ. (2020). Kapadokya kaya kiliselerinde buhurdan tasvirleri. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 37 (1), 116-135.
• Chatzidakis, M. (1997). Hosios Loukas: Byzantine art in Greece. Yunanistan: Melissa Publishing House.
• Cutter, W. (1992). The Jewish mourner’s handbook. New Jersey: Behrman House.
• Çorağan Karakaya, N. (2012). Dünya mirasında Türkiye: Göreme milli parkı ve Kapadokya kayalık sitleri. C. Parla (Ed.), Türkiye’nin kültürel mirası I (46-75). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yay.
• Çorağan Karakaya, N. (2014). Tatlarin I ve II No’lu kiliselerin duvar resimleri. Pencüse Digital.
• Demir, H. (2021). Kitab-ı Mukaddes’te ve liturjide mür ve Bizans tasvir sanatında Myrophoroi/Mür taşıyan kadınlar. SDÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (52), 141-162.
• Dresken-Weiland, J. (2016). Die frühchristlichen mosaiken von Ravenna. Regensburg: Schnell&Steiner.
• Epstein, A. W. (1986). Tokalı kilise: tenth-century metropolitan art in Byzantine Cappadocia. Washington: Dumbarton Oaks Research Library and Collection.
• Gardin N., Olorenshaw, R., Gardin, J. & Klein, O. (2019). Larousse semboller sözlüğü. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yay.
• Jerphanion, G. (1925). Une nouvelle province de l’art Byzantin les eglises rupestres de Cappadoce I. Paris: Libraire Orienraliste Paul Geuthner.
• Karras, V. A. (2005). The liturgical functions of consecrated women in the Byzantine church. Theological Studies, 66 (1), 96-116.
• Kartsonis, A. D. (1992). Anastasis: The making of an image. New Jersey: Princeton University Press.
• Curcic, S. (1991). Aedicula. The oxford dictionary of Byzantium Vol 1. New York: Oxford University Press.
• Kirschbaum, E. (1994). Frauen am grab. Lexikon der Christlichen ikonographie, 2. Herder.
• Kontakia Of Romanos Byzantine melodist. (1970). (M. Carpenter, Çev.). Columbia: University of Missouri Press.
• Mccarthy, C. (1993). Saint Ephrem’s commentart on Tatian’s diatessaron. Oxford: Oxford University Press.
• Millet, G. (1916). Recherches sur l’iconographie de l’evangile. Paris: Fontemoing.
• Oxford University Press. (1935). An ancient tomb chamber at Wa’r Abu Es Safa near Jerusalem. Quarterly of the department of antiquities in Palestine vol. 4. Londra: Oxford University Press.
• Öncelen, G. (2023). Kapadokya Bizans Kiliselerinde İsa’nın Çektikleri Sahneleri. Ankara: Dorlion Yayınları.
• Ötüken, Y. (1984). Kappadokya bölgesi kapalı Yunan haçı kiliselerde resim programı. Sanat Tarihi Dergisi, 3 (3), 143-173.
• Özalan, I. (2010), Bizans sanatında melek tasvirleri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Pehlivan, G. (2014). Tanrı’nın kanatları: Bizans Kapadokyasında Hıristiyan ikonografisi. Ankara: İmge Kitabevi.
• Peppard, M. (2016). The world’s oldest church: bible, art and ritual at Dura-Europos, Syria. Londra: Yale University Press.
• Sarıkçıoğlu, E. (2009). Diğer inciller (Apokrif inciller). Isparta: Fakülte Kitabevi Yay.
• Shagrir, I. (2017). The ‘holy women’ in the liturgy and art of the church of the holy sepulchre in twelfth-century Jerusalem. E. Lapina ve N. Morton (Ed.), The Uses of the Bible in Crusader Sources (455-476). Boston: Brill.
• Taylor, B. (2004). Outrageous Women: A comparison of five passages within the Canonical Passion and Empty Tomb narratives emphasizing the role of women.(Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Cape Town Üniversitesi / Din Araştırmaları Bölümü.
• Volbach, W.F. (1976). Elfenbeinarbeiten der spatantike und des frühen mittelalters. Mainz: Verlag PhilippVon Zabern.
• Matta İncili. Erişim adresi: https://incil.info/kitap/Matta/1
• Markos İncili. Erişim adresi: https://incil.info/kitap/Markos/1
• Luka İncili. Erişim adresi: https://incil.info/kitap/Luka/1
• Yuhanna İncili. Erişim adresi: https://incil.info/arama/Yuhanna+1