Examples of Culinary Diplomacy in Late Era Ottoman Diplomacy

Yıl 2023, Sayı: 50, 215 - 230, 27.12.2023

Emrah Çetin

https://doi.org/10.21497/sefad.1407743

Öz

Throughout history, not only have meals served people as a source of nutrition, but they also have served as both an individual and official tool of diplomatic agreement between people. In being representative of the culture and traditions of the host country, they serve to establish effective communication with the counter party, create a positive atmosphere, and strengthen relationships. Today, politicians still employ the unifying effect of meals as one of many tools of diplomacy. Since the dawn of man, many a statesman had employed this method with the intent of giving a positive impression both on friend and foe alike; Ottoman statesmen were no exception to this rule. One can observe many examples of culinary culture having been employed in diplomatic affairs towards the final years of the Ottoman Empire. When we look at banquets that Ottoman Sultans had prepared for their foreign guests, not only do we see that they had offered them the crème de la crème of delicacies highlighting Turkish culinary culture offered, we also see that had been treated to dishes from their own gastronomies as well. Ottoman Sultans had hosted many banquets because of their power to unify, both in terms of foreign and domestic politics. This study has reviewed and exemplified how culinary diplomacy had been used during the late era of Ottoman diplomacy.

Anahtar Kelimeler

Diplomacy, culinary diplomacy, Ottoman diplomacy, Turkish cuisine, culinary culture

Yakın Dönem Osmanlı Diplomasisinde Kuliner Diplomasi Örnekleri

Öz

Tarih boyunca yemek, yalnız bir beslenme aracı değil aynı zamanda bireysel ya da resmî anlamda diplomatik bir uzlaşı aracı olarak insanlar tarafından kullanılmıştır. Kültürün ve geleneklerin bir temsilcisi olan yemek, karşı tarafla daha etkili iletişim kurmak, olumlu bir hava yaratmak ve ilişkileri geliştirmek adına önemli bir araçtır. Bu amaçla bireysel olarak kullanıldığı kadar politikacılar tarafından da bir diplomasi aracı olarak yemeğin birleştirici etkisinden yararlanılmaya çalışılmaktadır. Tarihte pek çok devlet adamı bu yönteme başvurarak, dost ya da rakip devletler üzerinde olumlu bir etki bırakmayı planlamıştır. Osmanlı devlet adamları da bu yönteme başvuranlardandır. Yakın dönem Osmanlı tarihinde yemeğin diplomatik bir araç olarak kullanımına dair birçok örnek bulunmaktadır. Osmanlı Sultanları bir taraftan yabancı konukları şereflerine verdikleri ziyafetlerde Türk mutfak kültürünün en önemli lezzetlerini sunmaya çalışırken diğer yandan da onları kendi gastronomi lisanlarında ağırlamayı tercih etmiştir. Osmanlı Sultanları gerek dış politika gerekse iç politikada yemeğin birleştirici ve ilişkileri geliştirici yönünden yararlanmak için pek çok ziyafet vermişlerdir. Bu çalışmada, yakın dönem Osmanlı diplomasisinde mutfak diplomasisinin uygulanışı örnekler üzerinden incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Diplomasi, kuliner diplomasi, Osmanlı diplomasisi, Türk mutfağı, mutfak kültürü

Kaynakça

• Archival Documents
• BOA (Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi). Hatt-ı Hümayun (487/23873).
• BOA (Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi). Hatt-ı Hümayun (487/23865).
• BOA (Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi). Hazine-i Hassa Defterleri (11642).
• BOA (Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi). Topkapı Sarayı Müze Arşivi Defterleri (7665).
• BOA (Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi). Yıldız Perakende Posta ve Telgraf (5/114).
• BOA (Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi). Yıldız Perakende Posta ve Telgraf (18/30).
• BOA (Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi). Yıldız Perakende Teşrifât-ı Umumiye Dairesi (2/96).
• Newspapaers
• Tercüman-ı Hakikat, No. 4474, 18 Zilkade 1310.
• References
• Ahmed Cevdet Paşa (1980). Ma’rûzât. published by. Yusuf Halaçoğlu. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Belviranlı, S. and P. K. Nuran (2018). İngiltere Veliahtı Prens Edward (Kral VII. Edward)’ın 1862 ve 1867 yıllarındaki İstanbul ziyaretleri ve gezdiği yapılar çerçevesinde Osmanlı teşrifatındaki değişimler. MEGARON, 13 (4), 608-622.
• Brillat-Savarin, J. A. (1854). The Physiology of taste or meditations on transcendental Gastronomy. Philadelphia: Lindsay&Blakiston.
• Chapple-Sokol, S. (2013). Culinary Diplomacy: Breaking bread to win hearts and minds. The Hague Journal of Diplomacy, 8, 161-183.
• Danişmend, İ. H. (1961). İzahlı Osmanlı tarihi kronolojisi. V. 4, İstanbul: Türkiye Yayınevi.
• Demirel, F. (2007). Dolmabahçe ve Yıldız Saraylarında son ziyaretler son ziyafetler. İstanbul: Doğan Kitabevi.
• Gök, N. (2012). Mütercim Halîmî Efendi’nin notları çerçevesinde Sultan Abdülaziz’in Avrupa seyahati ve sonuçları (21 Haziran 1867-7 Ağustos 1867). Tarihin Peşinde, 7, 165-188.
• Karaca, K. (3 February 2015). Dönem ‘Gastro-diplomasi dönemi’. Deutsche Welle Turkish, https://www.dw.com/tr/d%C3%B6nem-gastro-diplomasi-d%C3%B6nemi/a-18232503. (Date of Access: 12.02.2019).
• Karaer, N. (2003). Paris, Londra, Viyana; Abdülaziz’in Avrupa seyahati. İstanbul: Phoenix Yayınları.
• Koloğlu, O. (2010). Abdülhamit gerçeği. İstanbul: Pozitif Yayınları.
• Kutay, C. (2012). 47 gün Sultan Abdülaziz’in Avrupa günlüğü. İstanbul: Abm Yayınları.
• Küçük, E. (2018). İsveç’te bir Osmanlı elçisi: Mehmed Said Efendi. Bilgi Strateji, 10 (19), 67-84.
• Luša, Đ. and Jakešević, R. (2017). The Role of food in Diplomcy: Communication and ‘Winning Hearts and Minds’ through food. Medijske Studije, 8, 99-119.
• Moltke, H. V. (2017). Moltke’nin Türkiye mektupları. trans. Hayrullah Örs. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Müller, M. (2010). İstanbul’dan mektuplar. trans. Afife Buğra. İstanbul: Şehir Yayınları.
• Nutku, Ö. (1994). Türkler’de düğün. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, V. 10, 16-18.
• Ortaylı, İ. (1981). İkinci Abdülhamit döneminde Osmanlı İmparatorluğunda Alman nüfuzu. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Osmanoğlu, A. (2008). Babam Sultan Abdülhamid. İstanbul: Selis Yayınları.
• Özcan, N. (2006). Muzıka-yı Hümâyun. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, V. 31, 422-423.
• Purtaş, F. (2013). Türk dış politikasının yükselen değeri: Kültürel diplomasi. Gazi Akademik Bakış Dergisi, 7 (13), 1-14.
• Rockower, P. (25 March 2010). “Korean Tacos and Kimchi diplomacy”, USC Center on Public Diplomacy, https://www.uscpublicdiplomacy.org/blog/korean-tacos-and-kimchi-diplomacy. (Date of Access: 13.02.2019).
• Rockower, P. (2014). The State of gastrodiplomacy. Public Diplomacy Magazine, 11, 13-17.
• Russell, W. H. (1869). A Diary in the East during the tour of the prince and princess of Wales. London: G. Routledge and Sons.
• Samancı, Ö. (2008). İmparatorluğun son döneminde İstanbul ve Osmanlı saray mutfak kültürü. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Samancı, Ö. and Bilgin, A. (2010). II. Mahmud Dönemi İstanbul ve Saray Mutfağı. II. Mahmud Yeniden Yapılanma Sürecinde İstanbul, ed. Coşkun Yılmaz, İstanbul.
• Sertoğlu, M. (2011). Mufassal Osmanlı tarihi resimli-haritalı. V. 5, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Spence, C. (2016). Gastrodiplomacy: Assessing the role of food in decision-making. Spence Flavour, 5 (4), 1-16.
• Türker, N. (2018). Gastrodiplomasi Türk mutfağının tanıtımında bir araç olabilir mi?. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 14-29.
• Şeref, A. (1985). Tarih musahabeleri. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Wallin, M. (10 April 2013). Gastrodiplomacy-reaching hearts and minds through Stomachs, American Security Project, https://www.americansecurityproject.org/gastrodiplomacy-reaching-hearts-and-minds-through-stomachs/. (Date of Access: 12.02.2019).
• Yalçınkaya, M. A., (2017). Social and Cultural Activities of the Foreign Embassies in Istanbul During the Mid-Nineteenth Century According to Traveller’s Accounts . 7th IBAC Conference “The Role of Diplomacy in the History of the Balkans” (9-11 November 2017-Prishtina Kosova) (pp.117-130). Priştine, Kosovo.