Mandibular trabeküler kemiğin fraktal boyutu: Yaş, cinsiyet ve ilgi alani seçiminin önemi nedir?

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 4, 15 - 19, 11.11.2019

Melike Güleç Melek Taşsöker Sevgi Özcan

Öz

Amaç: Mandibular trabeküler kemiğin fraktal boyut (FB) değerlerinin yaş,
cinsiyet ve ilgi alanı (ROI, Region of Interest) seçimi ile ilişkisinin
araştırılmasıdır.

Gereç ve Yöntemler: Kliniğimize ilk muayene amacı ile başvuran sistemik yönden sağlıklı 106
birey (53 kadın ve 53 erkek) çalışmaya dahil edilmiştir. Bireyler 21-25, 26-30,
31-35, 36-40 olmak üzere dört yaş grubuna ayrılmıştır. Mandibulada kondil,
angulus ve dişli alveolar kemik bölgelerinden belirlenen sağ-sol toplam altışar
ROI üzerinde White ve Rudolph’un yöntemine göre fraktal analiz uygulanmıştır.
İstatistiksel analizler SPSS v21.0 (IBM Corp, Armonk, NY, USA) programı
kullanılarak yapılmıştır. Normal dağılıma uymadığı test edilen veriler için
non-parametrik testler uygulanmış ve p<0.05 düzeyinde anlamlı kabul
edilmiştir.

Bulgular: Cinsiyete göre sağ angulus (p=0.024) ve sol kondil (p=0.009) FB
değerleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmaktadır. Bireylerin
yaş gruplarına göre sadece sol kondil FB değerleri istatistiksel olarak anlamlı
fark göstermektedir (p=0.000). Çenenin aynı tarafından seçilen kondil, angulus
ve dişli bölgelerin FB değerleri birbirlerinden anlamlı farklılık gösterirken
(p<0.05), sağ-sol FB ölçümlerinde istatistiksel anlamlı fark saptanmamıştır
(p>0.05). 

Sonuç: Alt çenede kondil ve angulus bölgesinden seçilen bölgelerde FB
ölçümleri yaş ve cinsiyete göre değişiklik göstermektedir. Yapılacak
çalışmalarda ROI seçerken sağ-sol ayırt etmeksizin mümkün olduğunca dişli
alveolar kemik bölgesi tercih edilmelidir.

ANAHTAR KELİMELER

Fraktal boyut, Yaş, Cinsiyet, ROI

Anahtar Kelimeler

Fraktal boyut, Yaş, Cinsiyet, ROI

Kaynakça

• 1. Geraets WGM, van der Stelt PF. Fractal properties of bone. Dentomaxillofac Radiol 2000;29:144-53. 2. Sánchez I, Uzcátegui G. Fractals in dentistry. J Dent 2011;39:273-92. 3. Demirbas AK, Ergün S, Güneri P, Aktener BO, Boyacioglu H. Mandibular bone changes in sickle cell anemia: fractal analysis. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2008;106:41-8. 4. Bollen AM, Taguchi A, Hujoel PP, Hollender LG. Fractal dimension on dental radiographs. Dentomaxillofac Radiol 2001;30:270-5. 5. White SC, Rudolph DJ. Alterations of the trabecular pattern of the jaws in patients with osteoporosis. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 1999;88:628-35. 6. Oliveira ML, Nascimento EF, Cruz AD, Haiter-Neto F, Paula FJA, Watanabe PCA. Relationship between bone mineral density and trabecular bone pattern in postmenopausal osteoporotic Brazilian women. Clin Oral Investig 2012;17:1847-53. 7. Ergun S, Saracoğlu A, Guneri P, Ozpınar B. Application of fractal analysis in hyperparathyroidism. Dentomaxillofac Radiol 2009;38:281-8. 8. Soğur E, Baksı BG. Imaging systems used for diagnosis of periodontal pathology Part 2: Alternative Imaging Systems and Image Processing Methods. EÜ Dişhek Fak Derg 2014;35:10-8. 9. Arsan B, Kose TE, Cene E, Ozcan I. Assessment of the trabecular structure of mandibular condyles in patients with temporomandibular disorders using fractal analysis. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol 2017;123:382-91. 10. Sanchez-Molina D, Velazquez-Ameijide J, Quintana V, Arregui-Dalmases C, Crandall JR, Subit D ve ark. Fractal dimension and mechanical properties of human cortical bone. Med Eng Phys 2013;35:576-82. 11. Smith TG, Lange GD, Marks WB. Fractal methods and results in cellular morphology — dimensions, lacunarity and multifractals. J Neurosci Methods 1996;69:123-36. 12. Zeytinoglu M, İlhan B, Dundar N, Boyacioglu H. Fractal analysis for the assessment of trabecular peri-implant alveolar bone using panoramic radiographs. Clin Oral Investig 2014;19:519-24. 13. Southard TE, Southard KA, Jakobsen JR, Hillis SL, Najim CA. Fractal dimension in radiographic analysis of alveolar process bone. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 1996;82:569-76. 14. Jolley L, Majumdar S, Kapila S. Technical factors in fractal analysis of periapical radiographs. Dentomaxillofac Radiol 2006;35:393-7. 15. Baksı BG, Fidler A. Fractal Analysis of Periapical Bone from Lossy Compressed Radiographs: A Comparison of Two Lossy Compression Methods. J Digit Imaging 2011;24:993-8. 16. Shrout MK, Farley BA, Patt SM, Potter BJ, Hildebolt CF, Pilgram TK ve ark. The effect of region of interest variations on morphologic operations data and gray-level values extracted from digitized dental radiographs. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 1999;88:636-9. 17. Shrout MK, Hildebolt CF, Potter BJ. The effect of varying the region of interest on calculations of fractal index. Dentomaxillofac Radiol 1997;26:295-8. 18. Amer ME, Heo M-S, Brooks SL, Benavides E. Anatomical variations of trabecular bone structure in intraoral radiographs using fractal and particles count analyses. Imaging Sci Dent 2012;42:5-12.