Literatürde anlatılan çenelerdeki ilaçlarla ilişkili osteonekroz vakalarının analizi

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 4, 125 - 129, 11.11.2019

Mehmet Egemen Aydemir Esin Bozdemir

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı son beş yıl içerisinde
literatürde anlatılan çenelerin ilaca bağlı osteonekroz (MRONJ) vakalarında;
osteonekroz nedeni olarak belirlenen ilaç ya da ilaçtan farklı etkenler,
osteonekroz gelişimine katkıda bulunan sistemik ya da lokal faktörler, bu
vakalarda kullanılan görüntüleme yöntemleri, tedavi seçenekleri gibi faktörleri
analiz etmektir.

Gereç ve Yöntem: 2013-2018 yılları arasında MRONJ ile ilgili literatürde bildirilen 113
olgu sunumu incelendi. Literatür araştırması PubMed üzerinden yapıldı. Hastanın
yaşı, cinsiyeti, sistemik hastalığı, geçmişte uygulanan dental işlemlere ait
veriler, osteonekroz lezyonunun lokalizasyonu, hastada gözlenen semptomlar,
teşhiste kullanılan görüntüleme yöntemleri, tercih edilen tedavi seçenekleri,
tedavi sonrası nüks olup olmaması açısından olgu sunumları incelendi.

Bulgular: İncelenen olgu sunumlarında hastaların yaş ortalaması 66.7 ± 12.28 idi.
Vakalarda MRONJ çoğunlukla (% 62.8) kadınlarda görüldüğü belirlendi.
Osteonekroz oluşumunda en sık rol oynayan risk faktörü ilaçlardı (%55, en fazla
metotreksat). Osteonekroza neden olan ilacın kullanım nedeni olarak en çok (%
67.1) kanser tespit edildi. MRONJ nedeni olarak bifosfanat dışı ilaçlardan en
sık (% 18.3) belirlenen ilaç denosumabdı. Hastaların % 63.5’inde osteonekroz
öncesi dental tedavi hikayesi vardı. Vakalarda osteonekrozun % 68.9’nun
mandibulada ortaya çıktığı gözlendi. Hastalarda en sık belirlenen semptom
ağrıydı (% 65.7). İncelenen olguların hepsinde konservatif tedavi
kullanılırken, 69 hastada buna ek olarak (% 62.7 ) cerrahi tedavi ve 9 hastada
lazer tedavisi uygulandığı belirlendi.

Sonuç: MRONJ sıklıkla bifosfonat kullanımına bağlı ortaya çıksa da kanser
nedeniyle kullanılan antianeoplastik ilaçlar ve romatoid artrit gibi sistemik
hastalıklar nedeniyle kullanılan bazı ilaçlar nedeniyle de
oluşabilmektedir.  Osteonekroza neden olan ilaçların çeşitliliğinin fazla
olması nedeniyle hastaların sistemik durumlarında kullanılan ya da kullanılacak
ilaçların sorgulanması osteonekrozun önlenmesi ve tanısında önemlidir.

ANAHTAR KELİMELER

Osteonekroz, Bifosfonat, Metotreksat.

Anahtar Kelimeler

Osteonekroz, Bifosfonat, Metotreksat

Kaynakça

• 1. Khan AA, Morrison A, Hanley DA, Felsenberg D, McCauley LK, O’Ryan F. Diagnosis and management of osteonecrosis of the jaw: A systematic review and international consensus. Journal of Bone and Mineral Research, 30, 3–23. 2. Ruggiero SL, Dodson TB, Fantasia J, Goodday R, Aghaloo T, Mehrotra B. American Association of Oral and Maxillofacial Surgeons position paper on medication-related osteonecrosis of the jaw–2014 update. Journal of Oral and Maxillofacial Surgery, 72, 1938–1956. 3. Takashi H, Yoshihiro S, Jun-ichi Y, et al. A case of intraoral methotrexate-associated lymphoproliferative disorder. Jpn J Oral Maxillofac Surg 57:104, 2011 4. Furudate K, Satake A, Narita N, Kobayashi W. Methotrexate-Related Lymphoproliferative Disorder in Patients With Osteonecrosis of the Jaw: A 3-Case Report and Literature Review American Association of Oral and Maxillofacial Surgeons J Oral Maxillofac Surg 76:97-111, 2018. 5. Ashrafi F, Derakhshandeh A, Movahedian B, Moghaddas A. Osteonecrosis of the jaws in patient received bisphosphonates and sunitinib separately: A case report. J Res Pharm Pract 2017;6:182-5. 6. Subramanian G, Kalyoussef E, Blitz-Goldstein M, Guerrero J, Ghesani N et. al Identifying MRONJ-affected bone with digital fusion of functional imaging (FI) and cone-beam computed tomography (CBCT): case reports and hypothesis. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol 2017;123:e106-e116 7. Markose G, Graham RM. Cast-cap splint in the management of medication-related osteonecrosis of the jaw. British Journal of Oral and Maxillofacial Surgery 55 (2017) 416–417 8. Huh S, Lee C, Ohe J, Lee J, Choi B et al. Chronic maxillary sinusitis and diabetes related maxillary osteonecrosis: a case report Korean Assoc Oral Maxillofac Surg 2015;41:332-337 9. Khamaisi M, Regev E, Yarom N et al. Possible association between diabetes and bisphosphonate-related jaw osteonecrosis. J Clin Endocrinol Metab 2007;92:1172–1175. 10. Henien M, Carey B, Hullah E, Sproat C, Patel V. Methotrexate-associated osteonecrosis of the jaw: Areport of two cases Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol 2017;124:e283–e287.