Vertical Distribution of Some Selected Major, Minor and Rare Earth Elements of The Soils Developed on Limestone in Semi Arid Region

Yıl 2007, Cilt: 21 Sayı: 42, 72 - 83, 25.08.2007

Cihan Uzun Hasan Hüseyin Özaytekin

Öz

In this research the concentrations and vertical distribution of 42 elements in five soil profiles developed on lime stone in semiarid region were investigated. Some physical, chemical and morphological properties were also determined Most of the elements were determined to be very little or trace amount in parent material and the most of elements have shown little enrichment and depletion, indicating a low degree of weathering. It was found that decalcification in profiles 1. 2., 3. and 5. is moderate while decalcification in profile 4 is low. Although mobile elements of Na, Sr, Ca, Mg were enriched in surface hori-zons because of biocycling and leaching at the weathering processes, some monovalant (Rb, K), divalant (Zn, Pb, Co ) and trivalent, tetravalent, pentavalant cations such as Ga, V, Zr, U, Th, Ti, Nb and rare earth elements ( La, Ce, Pe, Nd, Sr, Eu, Gd, Tb, Dy, Ho, Er, Tm, Yb, Lu ) were accumulated in subsurface horizons and enriched especially in clay fraction because of their relations with clay and Fe-oxide minerals.

Anahtar Kelimeler

Major, Minor, Rare Earth Elements, Vertical Distribution, Soil Evolution

Yarı Kurak İklimde Kireçtaşı Üzerinde Oluşan Topraklarda Bazı Majör, Minör ve Nadir Toprak Elementlerinin Düşey Dağılımı

Öz

Bu araştırmada yarı kurak iklim şartlarında kireçtaşı üzerinde gelişen 5 toprak profilinde 42 elementin dikey dağı-lımları ve konsantrasyonları araştırılmıştır. Ayrıca toprakların fiziksel, kimyasal ve morfolojik özellikleri belirlenmiştir Çalışı-lan elementlerin çoğu anamateryalde çok az veya eseri miktarda bulunmaktadır. Çoğu element solumda düşük zenginleşme-fakirleşme göstermiştir. Bu durum profillerin düşük ayrışmaya uğradığını göstermektedir. Profillerden 1, 2, 3 ve 5 numaralı profiller orta, 4 numaralı profil ise zayıf dekalsifiye olmuştur. Na, Sr, Ca, Mg gibi mobil elementler ayrışma sürecinde yıkanma ve biyolojik döngü nedeni ile yüzeyde zenginleşirken Rb ve K gibi tek değerlikli, Zn, Pb, Co gibi divalant, Ga, Va gibi üç değer-likli ve Zr, U, Th, Ti ile Nb gibi dört değerlikli ve beş değerlikli katyonlar ile nadir toprak elementleri ( La, Ce, Pe, Nd, Sr, Eu, Gd, Tb, Dy, Ho, Er, Tm, Yb, Lu ), kil ve Fe oksit mineralleri ile olan ilişkileri nedeni ile akümüle olarak yüzey altı horizonlarda, özellikle kil fraksiyonunda zenginleşmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Majör, Minör, Nadir Toprak Elementleri, Dikey Dağılım, Toprak Oluşumu