Örgütsel Dışlanmanın İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2020, , 479 - 496, 30.11.2020

Adnan Yoldaş , Burhan Kılıç , Mesut Karaman

https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.683115

Cited By: 8

Öz

Bu çalışmada örgütsel dışlanmanın iş performansı ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkisinin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada kullanılan ölçekler ile demografik değişkenler arasında anlamlı bir fark olup olmadığının belirlenmesi ise çalışmanın ikincil amacıdır. Bu amaçla çalışmaya katılım gösteren katılımcı sayısı 377’dir. Verilerin toplanmasında kişisel bilgi formu, örgütsel dışlanma ölçeği, iş performansı ölçeği ve işten ayrılma niyeti ölçeklerinden yararlanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde SPSS 21 ve AMOS 22 paket programlarından yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; katılımcıların örgütsel dışlanma algısının düşük düzeyde olduğu, işten ayrılma niyetinin orta düzeyde olduğu ve iş performansının yüksek düzeyde olduğu belirlenmiştir. Demografik değişkenler ile yapılan inceleme sonuçlarına çalışma içerisinde detaylı bir şekilde yer verilmiştir. Örgütsel dışlanmanın işten yarılma niyeti üzerinde istatiksel açıdan anlamlı ve pozitif yönlü bir etkisinin olduğu belirlenmiştir. Örgütsel dışlanmanın ise iş performansı üzerinde istatiksel olarak negatif yönlü ve anlamlı bir etkisinin olduğu görülmüştür. Örgütsel dışlanma algısını azaltmaya yönelik yapılacak çalışmaların iş performansını arttıracağı ve işten ayrılma niyetini ise azaltacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel Dışlanma, İş Performansı, İşten Ayrılma Niyeti

Kaynakça

• Akçakanat, T., Uzunbacak, H. (2018). Algılanan Örgütsel Etik İklim İle Örgütsel Dışlanma Arasındaki İlişki ve Demografik Değişkenlere Göre Farklılıkların İncelenmesi. VI. International Multidisciplinary Congress Of Eurasia Semtemper.
• Akova, O., Çetin, G. and Çifçi, İ. (2015). The Relation Between Demographic Factors And The Turnover Intention In Pre-Opening Hotel Businesses. Procedia Social And Behavioral, 207, 377-384.
• Artar, M., Adıgüzel, Z. ve Erdil, O. (2019). Örgütlerde Yöneticiye Duyulan Güvenin, Psikolojik Sözleşme İhlali, Örgütsel Dışlanma ve İş Tatmini Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(3), 1417-1432.
• Bayarcelik, E. B. ve Fındıklı, M.A. (2016). The Mediating Effect Of Job Satisfaction On The Relation Between Organizational Justice Perception And İntention To Leave. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 235, 403-411.
• Begenirbaş, M. ve Çalışkan, A. (2014). Duygusal Emeğin İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisinde Kişilerarası Çarpıklığın Aracılık Rolü. Business And Economics Research Journal, 5(2), 109-127.
• Berthelsen, M., Skogstad, A., Lau, B. and Einarsen, S. (2011). Do They Stay Or Do They Go? A Longitudinal Study Of İntentions To Leave And Exclusion From Working Life Among Targets Of Workplace Bullying. International Journal of Manpower, 32(2), 178-193.
• Cammann, C., Fichman, M., Jenkins, D. And Klesh. J. (1979). Michigan Organizational Assessment Questionnaire, University of Michigan, Ann Arbor, Michigan. Çelik, C. ve Koşar, A. (2015). Örgüt Kültürü Ve İşyerinde Dışlanma Arasındaki İlişki: Mersin Üniversitesi Çalışanları Üzerinde Bir Uygulama. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(2), 47-62.
• Çelik, M. ve Çıra, A. (2013). Örgütsel Vatandaşlık Davranışının İş Performansı Ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkisinde Aşırı İş Yükünün Aracılık Rolü. Ege Akademik Bakış Dergisi, 13(1), 11-20.
• Çetin, F. ve Varoğlu, A.K. (2015). Psikolojik Sermaye, Performans, Ayrılma Niyeti ve İş Tatmini Etkileşimi: Cinsiyetin Düzenleyici Rolü. İş ve İnsan Dergisi, 2(2), 105-113.
• Çınar, O., Karcıoğlu, F. ve Akdaş, K. (2016). İş Yaşamında İş Tatmini, Örgütsel Özdeşleme ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: Erzurum’da Bir Kamu Kurumu Örneği. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(3), 121-136.
• Çöl, G. (2008). Algılanan Güçlendirmenin İşgören Performansı Üzerine Etkileri. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(1), 35-46.
• Dönmez, H. ve Mete, A.Y. (2019). Öğretmenlerin Örgütsel Dışlanma Düzeyi. Trakya Eğitim Dergisi, 9(2), 350-365.
• Erdirençelebi, M. ve Ertürk, E. (2018). Çalışanların Örgütsel Yalnızlık Algısının İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerine Etkileri. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 17(2), 603-617.
• Ferris D. L. Brown D. J. Berry J. W. and Lian H. (2008). The Development And Validation Of The Workplace Ostrasicm Scale. The Journal of Applied Psychology, 93, 1348-1366.
• Fox, S. and Stallworth, L. E. (2005). Racial/Ethnic Bullying: Exploring Links Between Bullying And Racism In The U.S. Workplace. Journal of Vocational Behavior, 66, 438-456.
• Gerçek, M., Atay, S. E. ve Dündar, G. (2015). Çalışanların İş-Yaşam Dengesi İle Kariyer Tatmininin, İşten Ayrılma Niyetine Etkisi. KAÜ İİBF Dergisi, 6(11), 67-86.
• Güler, H.N. ve Marşap, A. (2019). Günümüz Organizasyonlarında Duygusal Emeğin Tükenmişlik ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Akademisyenler Üzerinde Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 53, 285-308.
• Gülertekin, S. (2013). Duygu İklimi ve Liderlik Tarzının İşten Ayrılma Niyetine Etkileri: Alanya’daki Turizm İşletmelerine Yönelik Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Gürsel, Ö. (2018). Örgütsel Sessizlik ve Sinizm İlişkisinde Örgütsel Dışlanmanın Aracılık Rolü: Belediye Çalışanları Üzerine Bir İnceleme, Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü, Sakarya.
• Halis, M. ve Demirel, Y. (2016). Sosyal Desteğin Örgütsel Soyutlama (Dışlanma) Üzerine Etkisi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 318-335.
• Haq, İ. U. (2014). Workplace Ostracism And Job Outcomes: Moderating Effects Of Psychological Capital. Management, Knowledge and Learning İnternational Conference, Slovenya, 1309-1323.
• Kanbur, E. (2018). Havacılık Sektöründe Psikolojik Güçlendirme, İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Int. Journal of Management Economics and Business, 14(1), 147-162.
• Karacaoğlu, K. ve Yumuk, Y. (2014). İşgören Yalnızlığının Bir Öncülü Olarak Örgütlerde Dışlanma: Beş Yıldızlı Otel İşletmeleri Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Sözel Bildiri, 15. Ulusal Turizm Kongresi, Ankara. Karaman, M., Macit, M. ve Kuşcu Karatepe, H. (2020). Psikolojik Sermayenin İş Performansına Etkisi: Sağlık Çalışanlarında Bir Uygulama. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(1), 127-146.
• Karatepe Kuşcu, H., Kuşcu, N.F. ve Karaman, M. (2019). Psikolojik Sermayenin Bireysel Performansa Etkisi: Hemşireler Üzerinde Bir Araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7, Eğitim ve Psikoloji Özel Sayısı, 105-114 .
• Kılınç, E. ve Paksoy, H. (2017). Sağlık Çalışanlarında Performans Algı Düzeyinin Bazı Sosyo-Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 20(2), 151-159.
• Koçak, R.D. (2019). Öncülleri ve Ardılları İle Psikolojik Sermaye: Sivil Havacılık Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(4), 1621-1642.
• Köksal, K., Gürsoy, A. ve Tuta, Y. (2019). Aile Desteğinin Örgütsel Dışlanma İşten Ayrılma Niyeti İlişkisindeki Rolü. 7. Örgütsel Davranış Kongresi Bildiriler Kitabı.
• Köse, S., Çakan, S. ve Terzi, D. (2018). Örgütsel Adaletsizliğin Örgütsel Dışlanmaya Etkisinde Psikolojik Dayanıklılığın Aracı Rolü. İşletme Bilimi Dergisi, 6(1), 245-262.
• Leung, A.S.M., Wu, L. Z., Chen, Y. Y. and Young, M. N. (2011). The Impact of Workplace Ostracism In Service Organizations. International Journal of Hospitality Management, 30, 836-844.
• Lustenberger, D.E. and Jagacinski, C. M. (2010). Exploring The Effects Of Ostracism On Performance And Intrinsic Motivation. Human Performance, 23(4), 283-304.
• Mlika, M., Khelil, M. B. and Salem, N. H. (2017). Organizational Ostracism: A Potential Framework In Order To Deal With It. Safety And Health At Work, 8(4), 398-401.
• Ng, T.W.H. (2017). Can Idiosyncratic Deals Promote Perceptions of Competitive Climate, Felt Ostracism, and Turnover? Journal of Vocational Behaivor, 99, 118-131.
• Omar, K., Anuar, Mm., Ahmad, A., Ismaıl, R. ve Dın, B. (2015). Nurses’ Intention To Leave: Do Demographic Factors Matter? Journal of Human Resources Management and Labor Studies, 3, 53–63.
• Onursal, M. (2019). Örgütsel Dışlanma İle İş Yaşam Dengesi, Özkontrol, Zaman Yönelimi, Saldırgan Davranış Ve Olumlu Sosyal Davranış İlişkisinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Oparanma, A.O. (2010). Impact of Culture on Employee Job Performance in Nigeria. International Journal of African Studies, 3, 26-33.
• Örücü, E. ve Özafşarlıoğlu, S. (2013). Örgütsel Adaletin Çalışanların İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Güney Afrika Cumhuriyetinde Bir Uygulama. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(23), 335-358.
• Pelit, O. (2018). Örgütsel Dışlanmanın İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Afyonkarahisar’daki Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Ramsey, A. T. and Jones, E. E. (2016). Minding the Interpersonal Gap: Mindfulness-Based Interventions In The Prevention of Ostracism. National Institues Healty Public Access, 31, 24-34.
• Renn R., Allen D. and Huning, T. (2013). The Relationship of Social Exclusion at Work With Self-Defeating Behavior and Turnover, The Journal Social Psychology, 153(2), 229–249.
• Robinson, S. L., O’Reilly, J. and Wang, W. (2013). Invisible At Work: An Integrated Model of Workplace Ostracism. Journal of Management, 39(1), 203-231.
• Rokonuzzaman, M., Ali, M.B., Sadique, M. Z. and Haque, M.E. (2015). The Effects of Workplace Harassment on Job Performance.
• Saygılı, M., Erigüç, G. ve Özer, Ö. (2016). Sağlık Çalışanlarının Örgütsel Sessizlik Ve Çalışan Performansı Düzeylerinin Belirlenmesi. International Journal Of Social Science, 49, 485-500.
• Sigler, T. H. and Pearson, C. M. (2000). Creating An Empowering Culture: Examining The Relationship Between Organizational Culture And Perceptions Of Empowerment. Journal of Quality Management, 5, 27-52.
• Soybalı, H. H. ve Pelit, O. (2018). Örgütsel Dışlanmanın İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Afyonkarahisar'daki Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Afyon Kocatepe University Journal of Social Sciences, 20(3), 225-249.
• Sökmen, A. ve Mete, E.S. (2015). Bezdirinin İş Performansı, İş Tatmini ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisi: Ankara’da Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3), 271-295.
• Şantaş, F., Uğurluoğlu, Ö., Kandemir, A. ve Çelik, Y. (2017). Sağlık Çalışanlarında Örgütsel Sinizm, İş Performansı ve Örgütsel Özdeşleşme Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 867-886.
• Şenerkal, R. ve Çorbacıoğlu, S. (2015). Akademik Personelin Algıladığı Psikolojik Taciz Davranışları İle İş Performansı, Psikolojik ve Fizyolojik Sağlık İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 107-135.
• Tabachnick, L.S. and Fidell, B.G. (2013). Using Multivariate Statistics (Sixth Ed.) Pearson, Boston.
• Tekingündüz, S., Top, M. ve Seçkin, M. (2015). İş Tatmini, Performans, İş Stresi ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi: Hastane örneği. Verimlilik Dergisi, 4, 39-64.
• Tercan, S. (2017). Otantik Liderliğin Çalışan Motivasyonu ve İş Performansına Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Tutar, H. & Oruç, E. ve Gürsel, Ö. (2018). Örgütsel Dışlanmanın Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 78, 178-194.
• Türkoğlu, T. ve Yurdakul, Ü. (2017). Mobilya Endüstrisinde Çalışanların İş Doyumu İle İş Performansı Arasındaki İlişkinin Araştırılması. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 18(1), 88-97.
• Uğurlu Kara, A. (2014). Pozitif psikolojik sermaye ile bireysel performans ilişkisi: Tarım Kredi Koperatifleri Merkez Birliği Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Uysal, T.H. (2019). Örgütsel Dışlanmanın Çalışanlarda Sinizm Gelişimine Etkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1) 319–326.
• Williams, K. D. (1997). Social Ostracism. R. M. Kowalski (Ed.), Aversive Interpersonal Behaviors içinde (133–170). New York: Plenum Press.
• Williams, K. D. (2007). Ostracism: The Kiss of Social Death. Social And Personality Psychology Compass, 1(1), 236–247.
• Williams, K. D. and Nida, S. A. (2011). Ostracism: Consequences and Coping. Current Directions in Psychological Science, 20(2), 71-75.
• Williams, K. D., Cheung, C. K. T. and Choi, W. (2000). Cyber Ostracism: Effects Of Being Ignored Over The Internet. Journal of Personality and Social Psychology, 79, 748-762.
• Wu, L. Z., Wei, L. Q. and Hui, C. (2011). Dispositional Antecedents and Consequences of Workplace Ostracism: An Empirical Examination. Frontiers of Business Research in China, 5(1), 23-44.
• Yang, J. T. (2008). Effect Of Newcomer Socialisation On Organisational Commitment, Job Satisfaction, And Turnover İntention İn The Hotel İndustry. The Service Industries Journal, 28(4), 429-443.
• Yener, S. (2016). İşten Ayrılma Niyetinin Belirleyeni olarak Psikolojik Rahatlık. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(3), 169-192.
• Yıldırım, E. ve Akın, M. (2018). Örgütlerde Dışlanma, Sinizm ve Pozitif-Negatif Duygusallık Arasındaki İlişkiler: Pozitif ve Negatif Duygusallığın Aracılık Rolü. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(2), 427-449.
• Yıldız, H. ve Develi, A. (2018). Çalışanların Yalan Söyleme Eğiliminin Bir Öncülü Olarak Örgütsel Dışlanma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(ICEESS’18), 141-148.
• Yıldız, S., Savcı, G. ve Kapu, H. (2014). Motive Edici Faktörlerin Çalışanların İş Performansına ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi. Yönetim ve Ekonomi Celal Bayar Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 233-249.
• Zhao, H., Peng, Z. and Sheard, G. (2013). Workplace Ostracism And Hospitality Employees’ Counterproductive Work Behaviors: The Joint Moderating Effects Of Proactive Personality And Political Skill. International Journal of Hospitality Management, 33, 219-227.