Küreselleşme ve Yerelleşme Sürecinde Bölgesel Kalkınma Ajansları

Yıl 2017, Cilt: 20 Sayı: 1, 79 - 88, 30.04.2017

Mahmut Umut Ferman Akbulut Mehmet Göküş

Öz

Küreselleşmeyle beraber pek çok alanda değişim ve dönüşümler
meydana gelmiş, merkezi ve yerel yönetimlerde bu değişim dönüşümlerden nasibini
almıştır. Merkezi yönetimlerin yapılarında bir zayıflama görülürken, yerel
yönetimler de ise ortaya çıkan değişim ve dönüşümler sonucu etkinliğin arttığı
görülmektedir. Küreselleşme ve yerelleşme süreci ile birlikte yenidünya
düzeninde hız kazanan bölgeselleşme politikaları da ülkeler arasında yeni
yönetsel anlayışların ve kalkınma modellerinin gelişmesini sağlamıştır. Bu
çalışma ile küreselleşme sürecinin beraberinde getirdiği yerelleşme sürecinin
popüler aktörü haline gelen Bölgesel Kalkınma Ajansları’nın ortaya çıkış süreci
ve etkinliğinin incelenmesi amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, Yerelleşme, Küreselleşme ve Yerelleşme İlişkisi, Bölge, Bölgesel Kalkınma Ajansları

Regional Development Agencies in The Process of Globalisation and Localisation

Öz

Along with globalisation, many changes and transformations have
taken place, and central and local governments have been affected by this
change and transformation. While there is a weakening in the structures of the central
administrations, efficiency of local administrations seems to have increased as
a result of these changes and transformations. Regionalization policies that
have accelerated in the new world order along with the globalization and
localization process have also provided improvement of the new managerial
understandings and development models among the countries. In this study, it is
aimed to examine the emergence and effectiveness of Regional Development
Agencies which become the popular actor of localisation process coming together
with the globalisation process.

Anahtar Kelimeler

Globalisation, Localisation, The Relationship Between Globalisation and Localisation, Region, Regional Development Agencies

Kaynakça

• Acar, Tolga (2006), “Bölgesel Kalkınma Potansiyelinin Harekete Geçirilmesinde İnsan Kaynaklarının Rölü ve Balıkesir İli Örneği”, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Ağralı, Osman (2014). “Kalkınma Ajanslarının Bölge ve İl Kalkınmasındaki Rolü: Baka ve Isparta Örneği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Akan, Yusuf ve Arslan, İbrahim (2008). “Türkiye’de Sektörel Yatırım Teşvik Belgeleri İle İstihdam Analizi: Doğu Anadolu Bölgesi Üzerine Bir Uygulama (1980-2006)”, Çalışma ve Toplum Dergisi, Sayı: 16, Cilt 1,
• Akarçay, Pınar (2009). “Cumhuriyet’ten Günümüze Trakya’da Bölgesel Kalkınma Politikaları ve Bölge Kalkınma Ajansı”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Edirne.
• Akiş, Elife, (2011). “Küreselleşme Sürecinde Bölgesel Kalkınma Yaklaşımındaki Gelişmeler ve Bölgesel Kalkınma Ajansları”, Sosyoloji Konferansları Dergisi, Sayı:44, ss.238-251.
• Aktaş, Kaya Gülhan, (2007). “Küreselleşme Sürecinde Türkiye’de Gelir Dağılımı Yoksulluk ve Sosyal Politikaların Evrimi”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Akpınar, Rasim (2012). “Türkiye’de Değişen Bölgesel Kalkınma Politikaları”, Giresun Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:6, ss.36.
• Arslan, Erdal (2010a). “Kalkınma Ajansları ve Kalkınma Ajanslarının Türkiye Ekonomisine Beklenen Katkıları”, Kamu-İş Sendikası Dergisi, Cilt: 11, Sayı:3
• Aşcı, Yunus, (2008). “Hatay İlinin Sosyo- Ekonomik Yapısı ve Gelişme Potansiyeli”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Aşgın, Sait (2009). “Türkiye’nin Yerel ve Bölgesel Kalkınma Deneyimine Tarihsel Bir Bakış: Hatalar ve Kazanımlar”, Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü Ulusal Kalkınma ve Yerel Yönetimler-1, http://www.todaie.edu.tr/resimler/ekler/a2ae533c040f5d1_ek.pdf, Erişim Tarihi: 27.02.2016
• Başkılıç, Esra (2006), “Türkiye’nin Uluslararası Rekabet Gücü; Bazı AB Ülkeleri Kıyaslaması”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
• Berber Metin ve Çelepçi, Ebru (2005). “Türk Bölgesel Kalkınma Politikalarında Yeni Arayışlar: Kalkınma Ajansları ve Türkiye’de Uygulanabilirliği”, http://www.metinberber.ktu.edu.tr/linkler/kajans.pdf, Erişim Tarihi: 09.02.2015.
• Baykal, Nazan (2010). “Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Açısından Kalkınma Ajanslarının Misyonu: Kayseri Örneği”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karaman.
• Çanga, Eda (2010). “Kalkınma Ajansları”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi (Yönetimi Bilimleri) Anabilim Dalı, Kamu Yönetimi Çalışmaları Kamu Yönetimi ve Reform, Sayı: 09.
• Demiral, Mert (2012). “Kültür ve Turizm Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürlüğü Türkiye’de Kalkınma Ajansları ve Turizm Sektörüne Etkileri: İzmir Kalkınma Ajansı Örneği”, Uzmanlık Tezi, http://aregem.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/31233,mertdemirelpdf.pdf?0, Erişim Tarihi: 24.02.2016
• Deviren, Vatansever Nursen ve Yıldız, Onur (2014). “Bölgesel Kalkınma Teorileri ve Yeni Bölgeselcilik Yaklaşımının Türkiye’deki Bölgesel Kalkınma Politikalarına Etkileri”, Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 44
• Emini, T. Filiz ve Görün, Mustafa (2013). “Türkiye’de Faaliyet Gösteren Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Vizyon ve Misyon Bildirimlerinin Analizi”, (Edit. Mustafa Ökmen, Güven Şeker, Fatih Yaman, Küreselleşme),Yerelleşme Sarmalında Kalkınma Ajansları, Ankara: Orion Kitapevi.
• Erkut, Gülden ve Gönül, Dilcu (2010) “Türkiye’de ve Dünyada Bölge Planlama Politikalarının Evrimi ve İzmir Kalkınma Ajansı Deneyiminden Yansımalar”, (Edit: Birol Akgül ve Nısfet Uzay), Türkiye’de Bölgesel Kalkınmanın Yeni Örgütleri Kalkınma Ajansları, Ekin Yayınevi, Birinci Baskı, Bursa.
• Göymen, Korel (2004). “Türkiye'de bölge kavramı ve politikaların gelişimi", AB ve Türkiye'de Bölgesel Yönetişim Uluslararası Konferansı, Pendik Belediyesi Yayınları, İstanbul. Web: 13s.http://research.sabanciuniv.edu/, Erişim Tarihi: 17.10.2015
• Hasanoğlu, Mürteza ve Aliyev, Ziya (2006), “Avrupa Birliği İle Bütünleşme Sürecinde Türkiye’de Bölgesel Kalkınma Ajansları”, Sayıştay Dergisi Sayı: 60, ss.82-94. http://www.sayistay.gov.tr/yayin/dergi/icerik/der60m5.pdf, Erişim Tarihi: 26.02.2015
• Hekimoğlu, Burhan ve Altındeğer, Mustafa (2006). “Bölgesel Gelişme Politikalarında Yaşanan Değişim: Bölgesel Kalkınma Ajansları”, ss.5-31.
• http://samsun.tarim.gov.tr/Belgeler/Yayinlar/Tarimsal_strateji/bolgesel_gelisme_politikalarinda_yasanan_degisim_bolgesel_kalkinma_ajanslari.pdf , Erişim Tarihi: 09.03.2015.
• Karadeniz, Cahide ve Sağın, Aslı, (2013). Yerelleşme ve Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı, ss.6-9. http://www.drahmetozen.com/wp-content/uploads/2013/01/ yerellesme.ppt, Erişim Tarihi: 17.01.2015.
• Karasu, Koray (2009). “Yerelleşme Söylemi ve Bölgesel Kalkına Ajansları”, Memleket Siyaset Yönetim Dergisi, Cilt:4, Sayı:11, ss.3-37. http://www.msydergi.com/uploads/dergi/105.pdf, Erişim Tarihi: 26.10.2015.
• Karaca, Yakup (2013). “Yönetişim Perspektifinden Kalkınma Ajansları: Ankara Ve Güney Ege Kalkınma Ajansı Örnekleri”, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın.
• Kılıç, Benazir (2014). “Bölgesel Kalkınmada Aracı Kurumlar Olan Kalkınma Ajanslarının Türk İdari Teşkilatı İçerisindeki Konumu”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Koçberber, Seyit (2006). “Kalkınma Ajansları ve Sayıstay Denetimi”, Sayıştay Dergisi, Sayı: 61, ss.43. http://dergi.sayistay.gov.tr/icerik/der61m3.pdf, Erişim Tarihi: 09:02.2016
• Kuyaksil, Ali, (2012). “Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı ve Yerelleşme Perspektifinden İç Güvenlik Hizmetlerine Bir Bakış”, ss.440. http://iibfdergisi. ksu.edu.tr/Imagesimages/files/49.pdf, Erişim Tarihi:19.01.2015.
• Mesçioğlu, Merve (2011). “Avrupa Birliği’nde Yerellik İlkesi ve Avrupa Birliği Mali Yardımları Bağlamında Kalkınma Ajansları”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale.
• Parlak, Bekir (2011). Kamu Yönetiminde Yeni Vizyonlar, Alfa Aktüel Yayınevi, İstanbul,
• Pehlivan, Pınar (2013). “Türkiye’de Kalkınma Ajanslarının Yerel Ekonomi Üzerine Etkileri: Zafer Kalkınma Ajansı Örneği”, Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 3,
• Perktaş, Erkan (2014). “Bölgesel Kalkınma Özelinde Girişimciliğin Ekonomik Kalkınma Sürecindeki Rolü”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 2, Sayı: 7, http://www.asosjournal.com/Makaleler/1066194024_399%20ERKAN%20PERKTA%C5%9E.pdf, Erişim Tarihi: 12.07.2016.
• Ökmen, Mustafa ve Koçak, Yaman Süleyman, (2010). “Küreselleşme Çerçevesinde Yerelleşme ve Bölgeselleşme Eğilimleri”, http://www.mustafaokmen.org/ images/stories/Yayınlar/yerel-yonetımler/kuresellesme-yerel99.pdf, Erişim Tarihi: 01.12.2014.
• Özel, Mehmet (2007). “Bir Yerelleşme Biçimi Olarak Özelleştirme, Rekabetle İlişkisi ve Yerel Yönetimlerde Uygulamaları”, http://www.bjmer.net/DergiPdfDetay.aspx?ID=67, Erişim Tarihi: 03.09.2015.
• Özen, Pelin Aslı ve Özmen, Yılmaz (2010). “Öğrenen Bölgeler Perspektifinde AB Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Gelişimi, Mevcut Durumu ve Türkiye’nin Alacağı Dersler”, (Edit: Birol Akgül ve Nısfet Uzay), Türkiye’de Bölgesel Kalkınmanın Yeni Örgütleri Kalkınma Ajansları, Ekin Yayınevi, Birinci Baskı, Bursa.
• Öztürk, Ayşegül (2011). “Yerel Kalkınmanın Yeni Aktörü Bölgesel Kalkınma Ajansları Ve Doğu Marmara Kalkınma Ajansı Örneği”, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• Öztürk, Benazir ve Çolakoğlu, Elif (2015). “Bölgesel Kalkınma Yönünden Kalkınma Ajanslarının Türk İdari Teşkilatı’ndaki Konumu”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 29, Sayı: 2,
• Özyücel, Mustafa (2008). “Avrupa Birliği Uyum Sürecinde Türkiye’de Uygulanan Bölgesel Kalkınma Politikaları”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• Övgün, Barış, (2009). “Bir Politika Transferi Örneği: Bölge Kalkınma Ajansları” Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt: 62, Sayı:3 dergiler.ankara.edu.tr/42/931/11618.pdf, Erişim Tarihi: 25.06:2015 Resmi Gazete, 5449 Sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun, http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/02/20060208-1.htm, Erişim Tarihi: 22.08.2015.
• Tüsiad, (2008). “Türkiye’de Bölgesel Farklar ve Politikalar” Özet Bulgular http://www.tusiad.org.tr/__rsc/shared/file/2008-09-03 TurkiyedeBolgeselFarklarve PolitikalarRaporuOzetBulgular1.pdf, Erişim Tarihi:24.02.2014
• Turan, Şuayip, (2011). “Küreselleşme Sürecinde Örgütsel Değişimi Etkileyen Bir Unsur Olarak Örgütsel Sinizm ve Karaman İli Kamu Kurumlarında Bir Çalışma”, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karaman.
• Tutar, Filiz ve Demirel, Mehmet (2007). “Yerel Ekonomilerin Yerel Aktörleri: Bölgesel Kalkınma Ajansları”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, İİBF Dergisi, Cilt: 2, Sayı:1, http://www.acarindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423880385.pdf, Erişim Tarihi: 04.01.2016
• Şahin, Ali, Sevinç, İsmail ve Taşpınar, Yasin, (2013). ‘’Bölgesel Kalkınmada Ajans Modeli: Shannon ve İzmir Kalkınma Ajansları’’ (Edit., M. Ökmen, G. Şeker ve F. Yaman), Küreselleşme ve Yerelleşme Sarmalında Kalkınma Ajansları, Orion Kitabevi, Ankara, ss.141-147.
• Şen, Hüseyin ve Kaya, Ayşe (2014). “Dünden Bugüne AB ve Türkiye’de Bölgesel Politikalar: Karşılaştırmalı Bir Analiz”, ss.189-205. http://www.academia.edu/Bölgesel_Politikalar_Kar%C5%9F%C4%B1la%C5%9Ft%C4%B1rmal%C4%B1_Bir_Analiz, Erişim Tarihi, 08.11.2015
• Uçar, Ahmet, Arslan, Recep, Çağatay, Uluç (2013). “Yerel Bölgesel Kalkınmada Yerinden Yönetim Kuruluşlarının Rolü: Salihli Ticaret ve Sanayi Odası Örneği”, (Edit: Mustafa Ökmen, Uluç Çağatay, Ayça Berna Görmez), Küreselleşme-Yerelleşme Dikotomisinde Yerel ve Bölgesel Kalkınma-Kamu Yönetimi Perspektifi, Orion Kitabevi, Ankara.
• Uysal, Kerman (2009). "Avrupa Birliği Yerel ve Bölgesel Yönetimler", Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:14, Sayı:1,
• Vurucu, Aslı Nazlı (2013). “Bölgesel Kalkınma Ajansları ve Bölgesel Eşitsizlik Üzerine Etkisi”, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Yüksel, Halit Gökhan (2015). “Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Uygulanabilirliği Ve Türkiye Ekonomisi Üzerindeki Etkileri”, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı İktisat Politikası Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Yıldız, Habib (2005). Küreselleşmenin Vergilendirme Üzerine Etkileri ve Türkiye Açısından Bir Değerlendirme, 1. Basım, Seçkin Kitapevi, Ankara,