Bazı Değişkenler Açısından Evlilik Uyumunun İncelenmesi ve Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutumunun Evlilik Uyumuna Etkisi

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 2, 736 - 746, 30.11.2020

Beraat Akpınar , Mehmet Kırlıoğlu

Öz

Bu araştırmanın amacı, bazı değişkenler açısından evlilik uyumunun incelenmesi ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumların evlilik uyumuna etkisini belirlemektir. Araştırmanın katılımcıları Konya ilinde yaşayan ve en az bir yıldan bu yana evli bulunan çiftlerden oluşmaktadır. Bu kapsamda toplamda 245 evli çifte ulaşılmıştır. Araştırmanın amacı doğrultusunda katılımcılara “Kişisel Bilgi Formu”, “Evlilikte Uyum Ölçeği” ve “Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği”den oluşan bir anket uygulanmıştır. Bazı değişkenlere göre evlilik uyumunun farklılaşıp farkılaşmadığını ortaya koyabilmek amacıyla t testi ve tek yönlü varyans analizleri yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda eğitim durumu, çocuk sayısı, evlenme biçimi, evlilik yaşı ve gelire göre evlilik uyumunun farklılaştığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte eşitlikçi cinsiyet rolünün evlilik uyumun tekil yordayıcısı olduğu tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Evlilik, Uyum, Evlilik Uyumu, Eşitlikçi Tutum

Kaynakça

• Aktaş, S. (2009). Eşlerden Birinin Kaygı Düzeyi ile Evlilik Uyumu Arasındaki Ilişkinin Belirlenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Anderson, S.,A., Russell, C.,S., Schumm, W.,R. (1983). Perceived marital quality and family life-cycle categories: A further analysis. Journal of Marriage and Family, 45, 127-139.
• Bakırcıoğlu, R. (2006). Ansiklopedik Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Bir Aktürk, E. (2006). Marital Satisfaction In Turkish Remarried Families: Comparison Among Marital Status, Effect Of stepchildren And Contributing Factors (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Blum, J. S. Mehrabian, A. (1999). Personality And Temperament Correlates Of Marital Satisfaction. Journal Of Personality, 67(1), 93-125.
• Bowen, G. L., & Orthner, D. K. (1983). Sex-role congruency and marital quality. Journal of Marriage and the Family, 223-230.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi
• Çakır, S. (2008). Evli Bireylerin Evlilik Uyumlarının Ana-Babalarına Bağlanma Düzeyleri ve Demografik Değişkenler Açısından Incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çakmak-Tolan, Ö. (2015). Evlilik Uyumunun Kişilik Özellikleri İlişkiye Dair İnançlar Ve Çatışma Çözüm Stilleri Bağlamında Yordanması (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Çaplı, O. (1992). Evlenmeye hazır mısınız?, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Çelik, M. (2006). Evlilik Doyum Ölçeği Geliştirme Çabası (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Çelik, M., Tümkaya, S. (2012). Öğretim Elemanlarının Evlilik Uyumu Ve Yaşam Doyumlarının Iş Değişkenleri İle Ilişkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 223-238.
• Çınar, L. (2008). Evlilik Doyumu: Cinsiyet Rolleri Ve Yardım Arama Tutumu (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bİlimleri Enstitüsü, Ankara.
• Cohen, J., Cohen, P., West, S.,G., Aiken L., S. (2003). Applied Multiple Regression/Correlation Analysis for The Behavioral Sciences, Routledge.
• Crossman, R., K., Stith, S., M., Bender, M., M. (1990). Sex role egalitarianism and marital violence. Sex Roles, 22, 293-304.
• Demiray, Ö. (2006). Evlilikte Uyumun Demografik Özelliklere Göre İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır.
• Denga, D., I. (1982). Childlessness And Marital Adjusment In Northern Nigeria. Journal of Marriage and Family, 44, 799-802.
• Erişti, A, (2010). Bağlanma Stilleri, Kişilik Özellikleri Ve Evlilik Uyumu Arasındaki İlişki (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Esin, N. (2014). Örnekleme,. Erdoğan S, Nahcivan N, Esin N, (Ed.) içinde, Hemşirelikte Araştırma (s. 166-192) İstanbul: Nobel Tıp Kitapevi.
• Fışıloğlu, H. (1992). Lisansüstü Öğrencilerin Evlilik Uyumlarının Karşılaştırılması. Türk Psikoloji Dergisi, 7, 16-23.
• Goel, S., Narang, D.,K., Koradia, K. (2013). Marital Adjusment And Mental Health Among Bank Employees And Doctors During Middle Age In Delhi. International Journal of Scientific and Research Publications, 3, 1-8.
• Güçlü Ergin, N., (2008). Evli Ve Boşanmış Kişilerin Evlilik Uyumu Ve Cinsiyetçilik Açısından Karşılaştırılması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Güngörmüş Özkardeş, O. (2015). Evlilik ve Çocuk. Yavuzer, H. (Ed) içinde, Evlilik Okulu (s. 125-148) İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hortaçsu, N. (2003). İnsan İlişkileri. Ankara: İmge Kitabevi.
• Howard, M., C. (1989). Contemporary Cultural Anthropology. USA: Harper Collins Publisher.
• Kahveci, G.,A., (2016). Evli Çiftlerde Evlilik Uyumu, Evlilik Çatışma Biçimi ve Depresyon Düzeylerinin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kalmijn, M., De, Graaf, P.,M., Poortman, A.,R., (2004). Interactions Between Cultural And Economic Determinants Of Divorce In The Netherlands. Journal of Marriage and Family, 66, 75-89.
• Kaplan, K., (2016). Evli Bireylerde Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumların, Evlilik doyumuna Ve Psikolojik İyi Oluş Durumuna Etkisinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Karney, B.,R., Bradbury, T.,N., (1995). The Longitudinal Course Of Marital Quality And Stability: A Review Of Theory, Methods And Research. Psychological Bulletin, 118, 3-34.
• Kublay, D. (2013). Evlilik Uyumu: Değer Tercihleri ve Öznel Mutluluk Açısından İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Karadaniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Locke, H. J., & Wallace, K. M. (1959). Short marital-adjustment and prediction tests: Their reliability and validity. Marriage and family living, 21(3), 251-255
• Mavili, A. (2015). Ben ve Ailem. Konya: Atlas Akademi.
• Mickelson, K. D., Claffey ST, Williams S. L. (2006). The moderating role of gender and gender role attitudes on the link between spousal support and marital quality. Sex Roles, (55), 73-82.
• Ödemiş H, 2008. İlköğretim öğretmenlerinin iş tatminleri ile evlilik uyumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Öngen, B., Aytaç, S. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumlari Ve Yaşam Değerleri İlişkisi. Sosyoloji Konferansları Dergisi, 48, 1-18.
• Özaydınlık, Ş. (2014). Evli Çiftlerin Evlilik Uyumu İle Kişilik Özellikleri Ve Romantik İlişkilerindeki Sosyal İlginin İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özmen Süataç, A. (2010). Evlilik Uyumunun Kişilerarası Tarz ve Öfke Açısından İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Öztekin, Ö, E. (2012). Eş Seçiminde Ve Evlilik Uyumunda Bağlanmanın Rolü. Solmuş T (Ed.), Bağlanma, Evlilik Ve Aile Psikolojisi. (ss. 319-326) içinde. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Özuğurlu, K. (1999). Karı Koca İlişkilerinden Doğan Sorunlar, İstanbul, Remzi Kitabevi.
• Rogers, S.,J., DeBoer, D.,D. (2001). Changes In Wives' Income: Effects On Marital Happiness, Psychological Well-Being, And The Risk Of Divorce. Journal of Marriage and Family, 63, pp. 458-72.
• Rollins, B,C, Feldman, H (1970). Marital Satisfaction Over The Family Life Cycle. Journal of Marriage and Family, 32, pp. 20-28.
• Santrock, J,W, (2014). Yaşam Boyu Gelişim. Yüksel, G. (Ed.) Yaşamboyu Gelişim (ss. 444-471) içinde,. Ankara: Nobel Akademi.
• Şendil, G, Korkut, Y. (2008). Evli Çiftlerdeki Çift Uyumu Ve Evlilik Çatışmasının Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi, Psikoloji Çalışmaları, 28, 15-34.
• Şener, A., Terzioğlu, R. G. (2002). Ailede eşler arasında uyuma etki eden faktörlerin araştırılması, Ankara, T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu.
• Taştan, N. (1996). Interpersonal Communication In A Problem Solving Situation (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tucker, M.W., O'Grady, K.,E. (1991). Effects Of Physical Attractiveness, Intelligence, Age At Marriage, And Cohabitation On The Perception Of Marital Satisfaction. The Journal of Social Psychology, 131, 253-269.
• Tüfekçi Hoşgör, E. (2013). Evli Çiftlerin Öfke İfade Tarzları İle Evlilik Uyumunun İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Tutarel Kışlak, Ş, Çabukça, F. (2002). Empati Ve Demografik Değişkenlerin Evlilik Uyumu İle İlişkisi. Aile ve Toplum Dergisi, 2, 30-45.
• Tutarel Kışlak, Ş. (1999). Evlilikte Uyum Ölçeğinin Güvenirlik Ve Geçerlilik Çalışması. 3P Degisi, 7, 50-57.
• Twenge, J.,M., Campbell, W., K., Foster, C.,A. (2003). Parenthood And Marital Satisfaction: A Meta Analytic Review. Journal of Marriage And Family, 65(3),574-83.
• Uşaklı, N. (2010). Evli Bireylerin Evliliğe Uyumunda Karşılaştığı Sorunlar Ve Eğitim İhtiyaçları (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Wilson, G,D. (1982). Feminism And Marital Dissatisfaction. Personality and Individual Differences, 3, 345-347.
• Wilson, G.,D., McLaughin, C. (2002). Aşk Bilimi. İstanbul: Çitlembik Yayınevi.
• Yalçın, H. (2014). Evlilik Uyumu İle Sosyodemografik Özellikler Arasındaki İlişki. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3, 250-261.
• Yaşın, Dökmen, Z., Tokgöz, Ö. (2002) Cinsiyet, Eğitim, Cinsiyet Rolü ile Evlilik Doyumu, Eşle Algılanan Benzerlik Arasındaki Ilişkiler. XII. Ulusal Psikoloji Kongresi, Ankara.
• Yeşiltepe, S.S. (2011). Öğretmenlerin Evlilik Uyumlarının Psikolojik İyi Oluş ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Yeşilyaprak, B. (2005). Çalışan Anne Ve Çocuk. İstanbul, Morpa Kültür Yayınları.
• Yıldırım, İ. (1992). Evli Bireylerin Evlilik Uyum Düzeylerini Etkileyen Bazı Etmenler (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yıldız, Y. (2012). İlişkiye İlişkin İnançların Evlilik Uyumunu Yordaması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Yılmazçoban, M. (2011). Evlilikte Çiftleri Etkileyen Unsurlar ve Arkadaşlık İlkeleri. Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 178-195.
• Yüksel, Ö., Dağ, İ. (2013). Kadınlarda Evlilik Uyumu ve Psikolojik Belirtiler Arasındaki İlişki: Stresle Baş Etme Biçimleri Ve Toplumsal Cinsiyet Rolü Tutumlarının Aracı Rolleri. Türk Psikiyatri Dergisi, 26, ss. 181-188.
• Zammichieli, M.,E, Gilroy, F.,D., Sherman, M.,F. (1988). Relation Between Sex-Role Orientation And Marital Satisfaction. Personality and Social Psychology Bulletin, 14, 747-754.
• Zastrow, C, Ashman, K,K, (2014). İnsan Davranışı ve Sosyal Çevre. Ankara: Nika Yayınevi.
• Zeyneloğlu, S., Terzioğlu, F. (2011). Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi Ve Psikometrik Özellikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, 409-420.