BİST Endeksinde Yer Alan İmalat Şirketlerinde Sürekli Denetim Algıları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 27 Sayı: 2, 547 - 561, 29.11.2024

Bekir Korkmaz

https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.1460873

Öz

Bu çalışmanın amacı; BIST İmalat Endeksinde yer alan işletmelerin sürekli denetim konusundaki algılarını araştırmaktadır. Araştırmanın evreninde toplam 227 işletme yer almaktadır. Kolayda örnekleme yöntemine göre ve %95 güven aralığı dikkate alınarak toplam 145 işletmeden yüzyüze ve online anket teknikleri birlikte kullanılarak veriler elde edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda; BİST İmalat Endeksinde yer alan işletmelerin genel olarak sürekli denetimin işletmelerde uygulanmama nedenleri, uygulayan işletmelerin hangi amaçlarla uyguladıkları ve sürekli denetimin faydaları konusunda olumlu yönde görüş belirttikleri tespit edilmiştir. Çalışmada sürekli denetim algısının cinsiyet, medeni durum ve işletmenin faaliyet konusuna göre anlamlı farklılık göstermediği belirlenmiştir. Denetçilerin yaşları ve işletmelerin faaliyet süresi açısından sürekli denetim algısının anlamlı farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Çalışma sonuçları; sürekli denetimin yararlı olduğu ve buna rağmen sistemi uygulamayan işletmelerin uygulamama nedenleri konusunda bizlere önemli bilgiler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

BIST İmalat İndeksi, Denetim, Sürekli Denetim

Etik Beyan

Alan çalışması Karabük Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Alanı Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu’nun 14.02.2024 tarihli E.321939 sayılı kararı doğrultusunda gerçekleştirilmiştir.

A Study on Perceptions of Continuous Auditing in Manufacturing Companies Listed on the BIST Index

Öz

The purpose of this study; It investigates the perceptions of companies included in the BIST Manufacturing Index regarding continuous inspection. The population of the research includes a total of 227 businesses. Data were obtained from a total of 145 businesses using face-to-face and online survey techniques together, according to the convenience sampling method and taking into account the 95% confidence interval. As a result of the analysis; It has been determined that the businesses included in the BIST Manufacturing Index generally express positive opinions about the reasons why continuous inspection is not implemented in businesses, for what purposes the companies that do apply it, and the benefits of continuous inspection. In the study, it was determined that the perception of continuous control did not differ significantly according to gender, marital status and the field of activity of the business. It has been determined that the perception of continuous auditing varies significantly in terms of the age of the auditors and the duration of operation of the enterprises. Study results; It provides us with important information about the usefulness of continuous auditing and the reasons why businesses do not implement the system despite this.

Anahtar Kelimeler

BIST Manufacturing Index, Audit, Continuous Audit

Kaynakça

• Acar, D., Gal, G., Öztürk, M. S., & Usul, H. (2021). A case study in the implementation of a continuous monitoring system. Journal of Emerging Technologies in Accounting, 18(1), 17-25.
• Acar, D., Öztürk, M., & Usul, H. (2016). Dijital ortamda denetim: Sürekli denetim. Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(5), 1561-1571.
• Ağca, A. (2006). Sürekli denetim: Denetimde bir devrim mi yoksa bir hayal mi? Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 8(1), 63-78.
• Akdoğan, N., & Akdoğan, M. U. (2018). Büyük veri - Bilişim teknolojisindeki gelişmelerin muhasebe uygulamalarına ve muhasebe mesleğine etkisi. Muhasebe ve Denetime Bakış, 18(55), 1-14.
• Akgül, A., & Çevik, O. (2003). İstatistiksel analiz teknikleri, SPSS’te işletme yönetimi uygulamaları. Ankara: Emek Ofset Ltd. Şti.
• Avunduk, H., & Kızgın, M. (2020). Büyük veri ve sürekli denetimde veri analizi. Journal of Business in The Digital Age, 3(1), 76-83.
• Bozkuş-Kahyaoğlu, S., Sarıkaya, R., & Topal, B. (2020). Continuous auditing as a strategic tool in public sector internal audit: The Turkish case. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 23(1), 208-225.
• Brown, C. E., Wong, J. A., & Baldwin, A. A. (2007). A review and analysis of the existing research streams in continuous auditing. Journal of Emerging Technologies in Accounting, 4(1), 1-28.
• Canadian Institute of Chartered Accountants (CICA). (1999). Continuous auditing.
• Cankar, İ. (2006). Denetimin yeni paradigması: Sürekli denetim. Sayıştay Dergisi, 61, 69-81.
• Cardoni, A., Kiseleva, E., & De Luca, F. (2020). Continuous auditing and data mining for strategic risk control and anticorruption: Creating “fair” value in the digital age. Business Strategy and the Environment, 29(8), 3072-3085.
• Coderre, D. (2005). Continuous auditing: Implications for assurance, monitoring, and risk assessment. The Institute of Internal Auditors, Global Technology Audit Guide (pp. 1-33). Florida.
• Çatıkkaş, Ö., & Çalış, E. (2010). Hile denetiminde proaktif yaklaşımlar. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (45), 146-156.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Durmuş, C., & Taş, O. (2008). SKP düzenlemeleri ve 3568 sayılı mevzuat kapsamında denetim. İstanbul: Alfa Yayınları.
• El-Masry, E.-H. A. (2008). Continuous online auditing as a response to the Sarbanes-Oxley Act. Managerial Auditing Journal, 23(8), 779-802.
• Erdemir, N. K. (2015). Muhasebede sürekli denetim anlayışı ve yeni Türk Ticaret Kanununda muhasebe meslek mensuplarının rolü. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Gonzalez, G. C., & Hoffman, V. B. (2018). Continuous auditing’s effectiveness as a fraud deterrent. Auditing: A Journal of Practice & Theory, 37(2), 225-247.
• Güredin, E. (2000). Denetim. İstanbul: Beta Yayınevi.
• Hussain, A., Manickam, R., Selvam, M., & Sudha, M. (2023). A study on accounting and auditing. Recent Trends in Management and Commerce, 2(1), 136-143.
• Kaban, İ., & Gül, M. (2019). Bankalarda hile denetimi: Merkezden sürekli denetimin şube faaliyetlerine etkisi üzerine nitel bir araştırma. Istanbul Business Research, 48(1), 113-143.
• Karahan, M., & Çolak, M. (2019). Hile önleyici olarak sürekli denetim verimliliği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(2), 561-572.
• Kell, W. G., Boyton, C., & Ziegler, R. (1989). Modern auditing (4th ed.). New York: John Wiley and Sons.
• Kurnaz, N., & Çetinoğlu, T. (2010). İç denetim güncel yaklaşımlar. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Lins, S., Schneider, S., & Sunyaev, A. (2018). Trust is good, control is better: Creating secure clouds by continuous auditing. IEEE Transactions on Cloud Computing, 6(3), 890-903.
• Marşap, B., Kurt, G., & Uçma, T. (2012). Sürekli denetimin gerektirdiği iç denetim faaliyetleri açısından stratejik yönetim muhasebesinin gerekliliği. World of Accounting Science, 14(4), 1-17.
• Memiş, M. Ü., & Tüm, K. (2011). Sürekli denetim süreci ve iç denetim ile ilişkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (37), 145-162.
• Mucuk, İ. (2005). Modern işletmecilik. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• O’Reilly, A. (2006). Continuous auditing: Wave of the future? Corporate Board, 24(6), 1-4.
• Omoteso, K., Patel, A., & Scott, P. (2008). An investigation into the application of continuous online auditing in the U.K. The International Journal of Digital Accounting Research, 8(14), 23-44.
• Ömürbek, V., & Durgunböcü, Ö. (2018). Muhasebe meslek mensuplarının muhasebe hata ve hileleri ile ilgili algılarının incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(4), 1251-1265.
• Özdamar, K. (2001). SPSS ile biyoistatistik. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Öztürk, A. G., & Acar, D. (2015). Sürekli kontrol ve risk değerlendirmesi kapsamında bir sürekli denetim uygulaması. Süleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics & Administrative Sciences, 20(4), 67-85.
• Polizzi, S., & Scannella, E. (2023). Continuous auditing in public sector and central banks: A framework to tackle implementation challenges. Journal of Financial Regulation and Compliance, 31(1), 40-59.
• Prakoso, B., & Khudri, Y. (2022). Adoption of continuous auditing in the internal audit unit of SKK Migas using TOE framework. Proceedings of the 7th Sriwijaya Economics, Accounting, and Business Conference (SEABC 2021), Atlantis Press, 57-62.
• Rezaee, Z., Elam, R., & Sharbatoghlie, A. (2001). Continuous auditing: The audit of the future. Managerial Auditing Journal, 16(3), 150-158.
• Rezaee, Z., Sharbatoghlie, A., Elam, R., & McMickle, P. (2002). Continuous auditing: Building automated auditing capability. Auditing: A Journal of Practice and Theory, 21, 147-163.
• Scherer, R. F., Wiebe, F. A., Luther, D. C., & Adams, J. S. (1988). Dimensionality of coping: Factor stability using the ways of coping questionnaire. Psychological Reports, 62(3), 763-770.
• Serçemeli, M. (2015). İç denetim stratejisinde sürekli denetim yaklaşımı BIST-100 şirketlerinde bir araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Serçemeli, M. (2015). İç denetim stratejisinde sürekli denetimin uygulanabilirliğine ilişkin bir araştırma. Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 1(2), 83-110.
• Serçemeli, M., & Orhan, S. (2016). Sürekli denetim ve denetimin geleceğine bakış üzerine BIST-100 şirketlerinde bir araştırma. Sayıştay Dergisi, (101), 31-50.
• Tekin, F., & Çelikkaya, A. (2018). Vergi denetimi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Turğay, İ., Doğan, S., & Tarhan Mengi, B. (2020). İç denetim faaliyetlerinde sürekli denetim: Analitik inceleme prosedürlerinin kullanımı. Denetişim, (21), 5-26.
• Usul, H. (2013). Türkiye finansal raporlama standartları uygulamalı bağımsız denetim. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Vasarhelyi, M. A., Alles, M., Kuenkaikaew, S., & Littley, J. (2012). The acceptance and adoption of continuous auditing by internal auditors: A micro analysis. Working Paper, 267-281.
• Warren, J. D., & Smith, M. (2006). Continuous auditing: An effective tool for internal auditors. Internal Auditing, 21(2), 27-35.
• Yaylalı, İ. (2024). Sürekli denetim, bağımsız denetim ve hile denetimi: Denetçi görüşüne etkisi. Denetişim Dergisi, 15(29), 80-96.
• Yüksel, F. (2019). Sürekli denetim, entegre raporlamanın sürekli denetimi. Uluslararası Muhasebe ve Finans Araştırmaları Dergisi, 1(2), 141-155.
• Zhao, N., Yen, C. D., & Chang, I. (2004). Auditing in the e-commerce era. Information Management & Computer Security, 12(5), 389-400.