Şemsiyye Fi’l Hisab Adlı Eserin Cebir Konularının Matematik Öğretimi Yönünden İncelenmesi ve 2017 Ortaöğretim Matematik Dersi Öğretim Programı ile Karşılaştırılması

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 15 - 33, 12.12.2022

Kamil Arı , Ebru Ünüvar

Öz

14. yüzyıl matematik öğretiminde Şemsiyye Fi’l Hisab adlı kitap, matematik tarihi ile modern matematiğin gelişiminin ve geçirmiş olduğu safhaların görülmesi açısından önemli bir yere sahiptir. Son yıllarda matematik tarihi, ulusal ve uluslararası birçok çalışmaya konu olmakta ve matematik tarihinin matematik öğretimi ile ilişkilendirilmesi yönünde çalışmalar yapılmaktadır. Medeniyet tarihimizde önemli bir yere sahip olan Osmanlı Devleti ise zamanın önemli ilim ve kültür medeniyetlerinden birisidir. Osmanlı Devleti’ndeki ilim faaliyetlerine verilen önem göz önüne alınarak dönemin ilim merkezlerinde öğretimi okutulan Nizâmuddin Nîsaburi’nin Şemsiyye Fi’l- Hisab adlı eseri incelenmiştir. Bu eserin içeriğinde bulunan cebir hesapları ve öğretimi incelenerek 2017 MEB matematik dersi öğretim programı ile karşılaştırılması yapılmıştır. Araştırmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Şemsiyye Fi’l-Hisab adlı eserin transkripsiyonu yapılarak Arapçadan Türkçeye tercümesi yapılmıştır. Araştırmada eserin anlaşılmasını kolaylaştırmak adına modern matematik sembol ve işaretleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda eserde kullanılan cebir konularının içeriği, hesap yöntemleri ve öğretim yöntem ve teknikleri ile günümüz MEB matematik dersi öğretim programı arasında basamak kavramı ile yaklaşık olarak aynı ve cebirsel işlemlerde farklılıklar bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Şemsiyye Fi’l Hisab, Matematik Tarihi, Cebir, Matematik Öğretimi

Examination of the Algebra Topics of Book Şemsiyye Fi’l Hisab in Terms Of Teaching Mathematics and The Comparison with the 2017 MNE Mathematics Curriculum

Öz

Şemsiyye Fi’l Hisab in mathematics teaching in the 14th century, the history of mathematics has an important role in understanding the development of modern mathematics and the stages in which it has passed. Recently, the history of mathematics has been subject to many national and international studies and these studies have been made to link the history with the teaching of mathematics. Regarding the value given to scientific activities in the Ottoman Empire, which is one of the empires in our civilization history, the work of Nizâmuddin Nîsabûrî named Şemsiyye Fi'l- Hisab, which was taught in madrasah during this period, was studied based on calculations and teaching of algebra and the 2017 MNE secondary education mathematics curriculum. Document analysis method was used in the research. Transcription of the work Şemsiyye Fi'l-Hisab was made and translated from Arabic to Turkish. In the research modern mathematical symbols and signs have been used to ease understanding of the work. As a result of the research, the content of the algebra topics used in the work, calculation methods and teaching methods and techniques were found to be approximately the same as the concept of digits and differences in algebraic operations between today's MNE Mathematics Teaching Curriculum.

Anahtar Kelimeler

Şemsiyye Fi’l Hisab, History of Mathematics, Algebra, Mathematics Teaching