Hellenistik Dönemdeki Güçler Dengesi Arasında Pamphylia’da Bir Liman Kenti: Side

Yıl 2014, Sayı: 4, 1 - 37, 01.01.2014

Erkan İznik

Öz

After Alexander the Great 336-323 BC defeated Persians in Asia Minor and invaded many states towards the East, a new era called Hellenistic Period began in the ancient world. Then, the sudden death of Alexander the Great in Babylon brought the decentralization of his empire. His generals started to struggle with each other in order to be the successor of Alexander. As a result of these wars, several kingdoms appeared in the Mediterranean basin. And consequently the ancient world witnessed significant developments such as the struggle of the large kingdoms because of the political and economical interests and the diplomatic and military manoeuvres of the cities, that want to survive in the Hellenistic Era, against the large political and military powers. In this context, this paper tries to discuss the political relations of Side, which is an strategic city due to the its harbour in the Pamphylian region, with the political powers of the era, Kingdoms of Macedonia, Antigonos, Ptolemaios, Seleucid and Pergamon, and its first contacts with Rome. The paper also aims at showing general historical process of Pamphylia and the ancient Side in the Hellenistic period by evaluating the ancient authors, numismatic and archaeological findings and a few published epigraphic documents

Anahtar Kelimeler

Asia Minor, Helenistic, Pamphylia, Side, economy

Hellenistik Dönemdeki Güçler Dengesi Arasında Pamphylia’da Bir Liman Kenti: Side

Öz

III. Aleksandros Büyük İskender MÖ 336-323 Küçük Asia’daki Pers tehlikesini ortadan kaldırıp, doğuya doğru birçok kültürü egemenliğine kattığında nasıl ki eskiçağ dünyasında “Hellenistik Dönem” diye adlandırılacak yeni bir süreç başlamışsa, bu büyük askerin Babil’deki erken ölümü geniş bir alanı aniden yöneticisiz bırakmıştır. Bu boşluğun doldurulması ve onun halefi olma noktasında III. Aleksandros’un komutanları birbirleriyle savaşmaya başlamış ve sonuçta Akdeniz havzasında irili ufaklı bir çok krallık ortaya çıkmıştır. Siyasal ve ekonomik nedenlerle birbirleriyle mücadele eden büyük güçler yanında bir çok kent de varlığını sürdürmek için bu devletlere karşı çeşitli diplomatik yada askeri manevralar geliştirmek zorunda kalmıştır. Bu anlayıştan yola çıkarak yazının konusunu, limanı nedeniyle Pamphylia bölgesinin öne çıkan merkezlerinden biri olan Side’nin, dönemin bölgesel anlamdaki büyük güçleriyle, yani Makedon Krallığı, Antigonos Krallığı, Ptolemaios Krallığı, Seleukos Krallığı ve Pergamon Krallığı yanında Roma ile yeni başlayan politik ilişkileri oluşturacaktır. Eskiçağ kaynakları, nümizmatik buluntu, arkeolojik ve yayınlanmış sınırlı sayıda epigrafik belgenin değerlendirileceği yazıda böylelikle, bir yandan genel olarak hem Pamphylia’nın hem de Side’nin Hellenistik dönemdeki tarihsel süreci izlenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Küçük Asia, Hellenistik, Pamphylia, Side, ekonomi

Kaynakça

• Alanyalı 2011 Alanyalı, H.S., “Side 2010”, 33. Kazı Sonuçları Toplantısı 2. Cilt, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Malatya.
• Alanyalı 2012 Alanyalı, H.S., “Side 2011 Yılı Çalışmaları”, 34. Kazı Sonuçları Toplantısı 3. Cilt, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Çorum. App.
• Appianus, Punika, (The Punic Wars), (Trans. H. White), LOEB., London. Arr. anab.
• Arrian, Anabasis Alexandrii (Anabasis of Alexander), (ed. T.E. Page-E. Capps-W.H.D. Rouse), LOEB, London.
• Atlan 1967 Atlan, S., Side’nin Milattan Önce V. ve IV. yüzyıl sikkeleri üzerinde araştırmalar Untersuchungen über die Sidetischen münzen des V. und IV. jahrhundert v. Chr., TTK Yay., Ankara.
• Bean 1965 Bean, G.E., Side Kitabeleri (Inscriptions of Side), TTK Yay., Ankara.
• Bean 1999 Bean, G.E., Eskiçağda Güney Kıyıları, (çev. İ. Delemen - S. Çokay), Arion Yay., İstanbul.
• Bosch 1957 Bosch, C.E., Pamphlyia Tarihine Dair Tetkikler, (çev. S. Atlan), TTK Yay., Ankara.
• Brewster 1993 Brewster, H., Classical Anatolia: The Glory of Hellenism, I.B. Tauris & Co. Ltd., London.
• Calder - Bean 1958 Calder, W.M. - Bean, G.E., A Classical Map of Asia Minor, London. Curt.
• Q. Curtius Rufus, Historiae Alexandri Magni, (Trans. J.C. Rolfe), LOEB., London. Diod.
• Diodorus Siculus, Bibliotheke Historike, (tr. C.H. Oldfather), LOEB., London.
• Euseb. Chron. Eusebios, Chronicon, (Chronicle), (Ed. A. Schoene), Berolini.
• Grainger 2009 Grainger, J.D., The Cities of Pamphylia, Oxbow Books, Oxford.
• Howgego 1995 Howgego, C., Ancient History from the Coins, Routledge, London.
• Jones 1998 Jones, A.H.M., The Eastern Roman Provinces, Oxford Univ. Press., Oxford.
• Lanckoronski 1890 Lanckoronski, K.G., Stadte Pamphyliens und Pisidiens, II, F. Tempsky., Wien.
• Levick 2004 Levick, B. “’How Different From Us!’: Inscriptions from Pamphylian
• Cities under Roman Empire”, L’Hellénisme d’époque romaine. Nouveaux documents, nouvelles approches lier s. a.C. - ille s. p.C.). Actes du Colloque international à la mémoire de Louis Robert, Paris, 7-9 juillet 2000, De Boccard, vol. I, Paris.
• Liv. Livius, Ab urbe condita, (From the Founding of the City), (Trans. B.O. Foster), LOEB., London.
• Ma 2002 Ma, J., Antiochos III and The Cities of Western Asia Minor, Oxford Univ. Press., Oxford.
• Magie 1950 Magie, D., Roman Rule in Asia Minor, Princeton University Press., Princeton.
• Mansel 1963 Mansel, Arif M., Die Ruinen von Side, de Gruyter, Berlin.
• Mansel 1967 Mansel, Arif M., Side Kılavuzu, Milli Eğitim Bakanlığı Yay., Ankara.
• Mansel 1978 Mansel, Arif M., Side: 1947-1966 Yılları Kazıları ve Araştırmalarının Sonuçları, TTK Yay., Ankara.
• Morkholm 2000 Morkholm, O., Erken Hellenistik Çağ Sikkeleri, (çev. Oğuz Tekin), Homer Kitabevi, İstanbul.
• Nolle 1983 Nolle, J. “Die Charaktere im 3. Epidemienbuch des Hippokrates und Mnemon von Side”, Epigraphica Anatolica, 2, Bonn.
• Nolle 1993 Nolle, J., Side im Altertum, I - II, (Inschriften Griechischer Stadte aus Kleinasien) Band 43, Rudolf Habelt GMBH, Bonn. OGIS 1903
• Dittenberger, W. Orientis Graeci Inscriptiones Selectae (OGIS), Leipzig. Polyb. Polybius, Historiai (Histories), (tr. W.R. Paton), LOEB., London.
• Price 1991 Price, M.J, The Coinage in the Name of Alexander the Great and Philip Arrhidaeus, British Museum Press, London. SNG http://www.sylloge-nummorum-graecorum.org (Erişim Tarihi: 20.11.2013).
• Sui. Lex. 1854 Bekkeri, I., Suidae Lexicon, Berolini.
• Will 2006 Will, E., “The Succession to Alexander”, The Cambridge Ancient History, vol. VII - 1, Cambridge Univ., Press, Cambridge.