Roma İmparatoru Claudius ve Oğlu Britannicus’un Ölümünün Arkasındaki Kadın: Locusta

Yıl 2015, Sayı: 5, 111 - 140, 01.01.2015

Meral Hakman

Öz

History often depicts murders of emperors, governors or aristocrats for throne fights and power struggles. Such instances are frequent in Rome, especially during empire. The people to assassinate an emperor were mostly his successor or next of kin. Daggers and swords take lead in these assassinations to dethrone. Rarely seen are poisons and poisoners to bring a silent and slow death to the victim. Martina, Narcissus, Canidia, and Locusta are the main names known in written sources of antiquity as related to poisoning. This study deals with Locusta knows as the first professional poisoner in history and what is her contribution to shift empire’s fate with her hand-crafted poisons. Statements by ancient authors such as Tacitus, Cassius Dio, and Suetonius are used to define her employers, her victims, the poisons she utilized, and how she directed Roman Empire’s fate with her poisons

Anahtar Kelimeler

Locusta, poison, Agrippina, Nero

Roma İmparatoru Claudius ve Oğlu Britannicus’un Ölümünün Arkasındaki Kadın: Locusta

Öz

Tarihte kralların, imparatorların, devlet adamlarının ya da aristokratların taht kavgası, iktidar hırsı gibi nedenlerle öldürülmeleri sıklıkla görülmektedir. Bu, Roma’da özellikle İmparatorluk Dönemi’nde sıkça karşılaşılan bir durumdur. İmparatorlara suikast düzenleyenlerden başı çekenler, çoğunlukla o imparatorun yerine geçecek olan kişi ya da en yakınlarıdır. Tahtı devirmek için yapılan bu suikastlarda hançer ve kılıçların başrol oynadığı görülür. Kurbanının sonunu sessiz sedasız getiren zehir yoluyla düzenlenen zehirlemeler ve o zehri hazırlayan kişiler ise daha nadir olarak karşımıza çıkar. Roma’da Martina, Narcissus, Canidia ve Locusta Eski Çağ’ın yazınsal verilerinde zehirlemeleriyle bilinen başlıca isimler arasında yer alır. Bu çalışmada ise tarihe adı bilinen ilk profesyonel zehirci olarak geçmiş olan Locusta ve onun kendi elleriyle hazırladığı zehirlerle imparatorluğun kaderinin değişmesinde payının ne olduğu ele alınmıştır. Locusta’nın kimler için çalıştığı, kurbanları, kullandığı zehirler ve Roma İmparatorluğu’nun geleceğine zehri ile nasıl yön verdiği Tacitus, Cassius Dio ve Suetonius gibi Eski Çağ yazarlarının aktarımlarına dayanarak ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Locusta, zehir, Agrippina, Nero

Kaynakça

• Eski Çağ Kaynakları
• Cassiodorus Cassiodorus, Chronicle, Eng. Tr. Bouke Procee, 2014. Şurada: http:// www.roger-pearse.com/weblog/wp-content/uploads/2014/12/Cassiodo rus_Chronicle_Procee_2014.pdf
• Cassius Dio Cassius Dio, Historiae Romanae, Tr.: Earnest Cary, Herbert Baldwin
• Foster, Harvard University Press, London/New York, 1914. Şurada: http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Cassius_Dio/ home.html
• Eusebius Eusebius, Life of Constantine, Tr.: Averil Cameron, Stuart G. Hall, Clarendon Press, Oxford, 1999.
• Herodianus Herodianus, History of the Roman Empire: From the Death of Marcus Aurelius to the Accession of Gordian III, University of California Press
• Berkeley/Los Angeles, Cambridge University Press, London, 1961. Iosephus Iosephus, F., Antiquities of the Jews, vol. 9, Books XVIII-XX, Tr.: L.H.
• Feldman, Harvard University Press, London/Cambridge, 1969. Iuvenalis Iuvenalis, Saturae (Yergiler), Çev.: Çiğdem Dürüşken- Alova, Türkiye İş Bankası Yay., İstanbul, 2006.
• Lactantius Lactantius, De Mortibus Persecutorum, Ed. and Tr.: J.L. Creed, Clarendon Press, Oxford, 1984.
• Plinius Plinius, The Natural History, Tr.: John Bostock, M.D., Taylor and Francis, London, 1855. Şurada: http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc= Perseus:text:1999.02.0137
• Script. Hist. Aug. Scriptores Historiae Augustae, vol.1, Tr.: David Magie, Harvard University Press, Cambridge/ Massachusetts/London, 1991.
• Sidonius Apollinaris Sidonius Apollinaris, Poems and Letters, vol 1, Ed. W.B. Anderson, Harvard University Press, London/Cambridge/Massachusetts, 1936. Şurada: http://www.perseus. tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:te xt:2008.01.0551
• Strabon Strabon, Geographika, Antik Anadolu Coğrafyası, Kitap: XII-XIII-XIV, Çev.: Adnan Pekman, Arkeoloji Sanat Yay., İstanbul, 2005.
• Suetonius Suetonius, On İki Caesar’ın Yaşamı, Çeviren: Fafo Telatar- Gül Özaktürk, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara, 2008.
• Tacitus Tacitus, The Annals, Tr.: Alfred John Church, William Jackson Brodribb, Sara Bryant, Random House, New York, 1942. Şurada: http://www. perseus. tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0078 ———
• Tacitus, The History, Tr.: Alfred John Church, William Jackson Brodribb, Sara Bryant, Random House, New York, 1942. Erişim: http://www. perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.02.0080
• Zosimus Zosimus, Historia Nova, The Decline of Rome, Tr.: James J. Buchanan, Harold T. Davis, Trinity University Press, San Antonio/Texas, 1967. Çağdaş Kaynaklar
• Aveline 2004 Aveline, J., “The Death of Claudius”, Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte, Bd. 53, H. 4.
• Cilliers-Retief 2000 Cilliers, L., Retief, R.P., “Poisons, Poisoning and the Drug Trade in Ancient Rome”, Akroterion 45.
• Darga 2013 Darga, A.M., Anadolu’da Kadın: On Bin Yıldır Eş, Anne, Tüccar, Kraliçe, Yapı Kredi Yay., İstanbul.
• D’ambra 2007 D’ambra, E., Romen Women, Cambridge University Press, New York. DNP 1999 Der Neue Pauly Enzyklopadie der Antike, “Locusta”, Band 7: Lef-Men.
• Gardner 1990 Gardner, J.F., Women in Roman Law and Society, Routledge, London. Gowda-Cohen-Khan 2003 Gowda, R.M., Cohen, R.A., Khan, I.A., “Toad Venom Poisoning: Resemblance to Digoxin Toxicity and Therapeutic Implications”, Heart, 89(4).
• Griffin 2000 Griffin Miriam T., Nero: The End of a Dynasty, Routledge, London.
• Hitt-Ettinger 1986 Hitt, M., Ettinger, D.D.,“Toad Toxicity”, N Engl J Med 314.
• Jennings 1907 Jennings, Otto E.,“A Case of Poisoning by Amanita Phalloides”, The Journal of Mycology, Vol. 13, No. 5.
• Kaufman 1932 Kaufman, D.B., “Poisons and Poisoning among the Romans”, Classical Philology, vol. 27, No. 2. PIR 1970 Prosopographia Imperii Romani, “Lucusta”, Vol. V/1: L, Walter de Gruyter&Co., Berlin.
• Ratnaike 2003 Ratnaike, R.N., “Acute and Chronic Arsenic Toxicity”, Postgrad Med J, 79:391-396. DOI:10.1136/pmj.79.933.391
• Reynolds-Lowe 1965 Reynolds, W.A., Lowe, F.H.,“Mushrooms and a Toxic Reaction to Alcohol —Report of Four Cases”, N Engl J Med, 272. DOI: 10.1056/ NEJM19650325 2721209
• Richter 1965 Richter, Gisela M.A., The Portraits of the Greek, vol. 3, Phaidon Press, London.
• Vetter 2004 Vetter, J., “Poison Hemlock (Conium maculatum L.)”, Food Chem Toxicol, 42 (9).