Olba Kült Alanlarından Cam Buluntular

Yıl 2015, Sayı: 5, 1 - 30, 01.01.2015

Emel Erten

Öz

Excavations conducted at the rock-cut cultic grounds reserved for the funerals or funerary commemorations within the necropoli of Olba produced a number of glass vessel fragments dating back to the Late Hellenistic and Early Roman Imperial Period. These finds not only provide information regarding the current glass vessel types at Olba but also the use of glass vessels during the ceremonies of the cult of dead. The glass vessels found during the excavations at the rock-cut cultic grounds include various fragments of cast sagged grooved or ribbed bowls, a few pieces of core-formed vessels as well as the blown vessels such as a number of beakers with tubular bases and rims thickened and rounded in flame , unguentaria, a fragment belonging to a trefoil rim of a miniature oinochoe, zarte rippenschalen etc. Two bases belonging to mould-blown prismatic glass jugs are important as one bears a part of a Greek inscription and the other geometric designs. They are significant for being used in cremation burials.

Anahtar Kelimeler

Rough Cilicia, Olba, Cultic Grounds at Olba, The Use of Glass Vessels at the Cult of Dead, Prismatic Jugs, Zarte Rippenschale, Glass Beakers

Olba Kült Alanlarından Cam Buluntular

Öz

Olba’da cenaze törenleri sırasında ya da ölen kişinin anılması ile ilgili olan her türlü ritüel için kullanıldığı düşünülen ve mezarlık alanları içinde yer alan kaya kült alanları bulunmaktadır. Bu alanlarda yapılan kazılarında, çeşitli arkeolojik buluntu gruplarının yanında, çok sayıda cam vazo parçası da ele geçmektedir. Cam buluntular, hem Geç Hellenistik – Erken Roma Dönemleri içinde Olba’da geçerli vazo tiplerini yansıtmakta; hem de ölü kültü ile ilgili olarak yapılan törenlerde cam vazoların kullanımı konusunda bilgi vermektedir. Bu bağlamda, çeşitli renklerdeki oluklu ve kaburgalı kâseler saptanmaktadır. Ayrıca, serbest üfleme veya kalıba üfleme bardak, kase, unguentarium, oinochoe, prizmal şişe, tabak vb. formların da aynı kontekst içinde yer aldıkları görülmektedir. Prizmal cam şişelerin kremasyon kabı olarak kullanımının örneklerinden birinin de Olba’daki Akropolis Nişli Alan 2’de saptanmış olması önemlidir. Ayrıca, alt kısmında yazıt bulunan bir diğer prizmal gövdeli şişe parçası da yine Olba buluntuları arasında yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Dağlık Kilikia, Olba, Olba’da Ölü Kültü Alanları, Ölü Kültünde Cam Kullanımı, Prizmal Cam Şişeler, Zarte Rippenschale, Cam Bardaklar

Kaynakça

• Akçay 2012 T. Akçay, “Olba Mezarlık Alanları”, Seleucia ad Calycadnum, sayı II, 77-104.
• Barag 1987 D. Barag, “Recent Important Epigraphic Discoveries Related to the History of Glassmaking in the Roman Period”, Annales du 10e Congrés de l’Association Internationale pour l’Histoire du Verre, Madrid-Segovie, 23-28 Septembre 1985, Amsterdam, 109-116. Charlesworth 1966
• D. Charlesworth, “Roman Square Bottles”, Journal of Glass Studies, Cilt VIII, 26-40. Clairmont 1963
• C.W. Clairmont, “The Glass Vessels”, The Excavations at Dura-Europos Conducted by Yale University and French Academy of Inscriptions and Letters, final report IV; Part V, New Haven, Dura-Europos Publications. Dusenbery 1967
• E.B. Dusenbery, “Ancient Glass from the Cemeteries of Samothrace”, Journal of Glass Studies IX, 34-49.
• Erten 1999 E. Erten, “Kilikia’da Cam”, OLBA II (Özel Sayı), I. cilt, 169-183, lev. 35-37.
• Erten 2001 E. Erten, “İçel Müzesi Koleksiyonundan Cam Bardaklar”, Günışığında Anadolu – Cevdet Bayburtluoğlu için Yazılar, İstanbul.
• Erten 2002 E. Erten, “Silifke Müzesi Koleksiyonundan Cam Kâse”, OLBA V, Mersin, 97-104, lev. 40.
• Erten 2003 E. Erten, “Glass Finds from Olba Survey – 2001”, OLBA VII (Özel Sayı), 145-154, Lev. 20-26.
• Erten 2012 E. Erten, “Olba’da Roma İmparatorluk Dönemi’nde Tarım ve Yerleşim”, Seleucia ad Calycadnum, Sayı II, 61-76.
• Erten 2014 E. Erten, “Hatay’dan Bir Cam Buluntu: Esentepe Skyphosu”, Uluslararası Çağlar Boyunca Hatay ve Çevresi Arkeolojisi Sempozyumu Bildirileri – 21-24. Mayıs. 2013, Antakya, Mustafa Kemal Üniversitesi Yayınları, no: 52, 183-190.
• Fitzwilliam Museum 1978 Glass at the Fitzwilliam Museum, Cambridge University Press, Cambridge.
• Gençler 2009 Ç. Gençler, Elaiussa Sebaste Antik Yerleşimi Cam Buluntuları (Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü’ne sunulan yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
• Isings 1957 C. Isings, Roman Glass from Dated Finds, Groningen. Lehrer Jacobson 1992
• G. Lehrer Jacobson, “Greek Names on Prismatic Jugs”, Journal of Glass Studies, Vol. 34, 35-43. Lierke 2009
• R. Lierke, Dienicht-geblasenen antiken Glasgefäβe – The Non-Blown Ancient Glass Vessels, Offenbach – Main. Sayar 2011
• M.H. Sayar, “Eskiçağ Anadolu’sunda Aşık Kemiği ve Alfabe Kehanetleri Aracılığıyla Fal Bakma”, Toplumsal Tarih, Sayı: 212, 92-95. Stern 1977
• E.M. Stern, Ancient Glass at Fondation Custodia (Collection Frits Lugt – Paris), Groningen. Stern 1999
• E.M. Stern, “Roman Glassblowing in a Cultural Context”, American Journal of Archaeology 103, 441-484. Tek 2003
• A.T. Tek, “Prismatic Glass Bottles with Greek Inscriptions from Arycanda in Lycia”, Annales du 15e Congrés de l’Association Internationale pour l’histoire du Verre, New York – Corning, 82-87. Toynbee 1971
• J.M.C. Toynbee, Death and Burial in the Roman World, The Johns Hopkins University Press, Baltimore – London. Trowbridge 1930
• M.L. Trowbridge, “Philological Studies in Ancient Glass”, University of Illinois Studies in Language and Literature, Vol. XIII, no. 3-4. Vessberg 1952
• O. Vessberg, “Roman Glass in Cyprus”, Opuscula Archaeologica 7, Lund, 109-165.
• Weinberg-Stern 2009 G.D. Weinberg - E.M. Stern, The Athenian Agora, Vol. XXXIV – Vessel Glass, The American School of Classical Studies at Athens, Princeton, New Jersey.