A New Discovery from Olba Excavations: Roman Mosaic

Yıl 2016, Sayı: 6, 50 - 91, 01.01.2016

Emel Erten

Öz

The mosaic pavement unearthed during the excavations of 2015 at Mersin Silifke Olba provided archaeological evidence not only for the settlement history of the site, but also the Roman lifestyle and works of art. The pavement is also important for mosaic studies as a newly discovered example from Eastern Rough Cilicia. The pavement is located at the AD 5th century monastery of Olba and revealed that there was an earlier Roman Imperial building at the same site. On one of the panels of the pavement three busts with the personifications of Tryphe luxury , Bios life and Pro To Lousia first bath were represented. The second panel bears three separate squre figural frames set in a geometric composition of guilloche bands forming swastikas. On one of the frames eros with his lyre, on the other eros playing his double aulos and on the third eros holding his spear and running with his dog were depicted. The nearest parallels of the mosaic pavement in respect to its themes, stylistic and technical characteristics come from Antiochia ad Orontem and can be dated to the Severans.

Anahtar Kelimeler

Rough Cilicia, Olba, Roman Mosaic, Tryphe, Bios, Pro To Lousia, erotes

Olba 2015 Kazılarından Yeni Bir Buluntu: Roma Mozaiği

Öz

Mersin Silifke Olba kazılarının 2015 dönemi manastır çalışmaları sırasında ortaya çıkartılan mozaik taban Olba’nın yerleşim tarihi, kentteki Roma yaşam tarzının niteliği ve sanat yapıtları konusunda önemli bir arkeolojik veri niteliği taşımaktadır. Ayrıca, adı geçen eser, mozaik çalışmaları için de Doğu Dağlık Cilicia Bölgesi’nden yeni bir örnek olarak önem taşımaktadır. Mozaik taban, MS 5. yüzyıla ait Olba Manastırı’nın bulunduğu yerde, daha erken bir Roma İmparatorluk Dönemi yapısının varlığına işaret etmektedir. Mozaiğe ait ilk panoda Tryphe Lüks , Bios Yaşam ve Pro To Lousia İlk Banyo personifikasyonları birer büst biçiminde yer almaktadır. Diğer panoda ise giyoş kuşakları ile oluşturulan gamalı haçların oluşturduğu düzenlemedeki kare çerçeveler içinde eros betimlemeleri bulunmaktadır. Eroslardan biri liri ile kayalıklarda oturmakta, diğeri çifte aulos çalmakta, üçüncüsü de elinde mızrağı ve yanında köpeğiyle kayalıklarda koşmaktadır. İşlenen temalar, stilistik özellikler ve teknik bakımından en yakın benzerleri Antiochia ad Orontem’de bulunan Olba mozaiğini Severuslar Dönemi’ne tarihlemek olasıdır.

Anahtar Kelimeler

Dağlık Cilicia, Olba, Roman Mosaic, Tryphe, Bios, Pro To Lousia, eroslar

Kaynakça

• Budde 1972 Budde, L., Antike Mosaiken in Kilikien, Band II - Die heidnischen Mosaiken Beiträgezur Kunst des Christlichen Ostens, Band 6.
• Campbell 1988 Campbell, S., The Mosaics of Antioch, Pontificial Institute of Medieval Studies, Toronto-Ontario.
• Campbell 1998 Campbell, S., The Mosaics of Anemurium, Pontificial Institute of Medieval Studies, Toronto-Ontario.
• Canevello-Özyıldırım 2009 Canevello, S., A., - Özyıldırım, M., “Constantinopolis Tahtında Isaurialı bir İmparator: Zeno”, Lucerna - Klasik Filoloji Yazıları, İstanbul, 16-28.
• Dinçol 2003 Dinçol, B., Eski Önasya ve Mısır’da Müzik, Türk Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları, İstanbul.
• Downey 1938 Downey, G., “Personifications of Abstract Ideas in the Antioch Mosaics”, Transactions and Proceedings of the American Philological Association, Vol. 69, 349-363.
• Dunbabin 1999 Dunbabin, K.M.D., Mosaics of the Greek and Roman World, Cambridge University Press, Cambridge.
• Erten 2012 Erten, E., “Olba’da Roma İmparatorluk Döneminde Tarım ve Yerleşim”, Seleucia ad Calycadnum II, 61-76.
• Erten 2014 Erten, E., “Arkeolojik Veriler ve Tarihsel Olaylar Işığında Olba’da Yerleşimin Son Bulması, Seleucia ad Calycadnum IV, 57-72.
• Görkay 2015 Görkay, K., Geçmişten Günümüze Bir Geçit: Zeugma, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Guhl-Koner 1991 Guhl, E., - Koner, W., Everyday Life of the Greeks and Romans, London - New York.
• Hammond-Scullard 1989 Scullard, N.G.L., - Scullard H.H. (ed.), The Oxford Classical Dictionary (Second Edition), Oxford.
• Harden 1987 Harden, D.B., Glass of the Caesars, Milan.
• Heberdey-Wilhelm 1896 Heberdey, R., - Wilhelm, A., Reisen in Kilikien, Denkschriften der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften in Wien, Band XLIV, Wien.
• Heintz 2001 Heintz, F., “Magic Tablets and the Games at Antioch”, Antioch - The Lost Ancient City, Princeton University Press, Princeton.
• Hicks 1891 Hicks, E., L., “Inscriptions from Western Cilicia”, Journal of Hellenic Studies XII, 225-273.
• Hild-Hellenkemper 1990 Hild, F., –Hellenkemper, H., Kilikien und IsaUurien, Tabula Imperii Byzantini 5, Österreichische Akademie der Wissenschaften 138, Vienna.
• Hill 1996 Hill, S., The Early Byzantine Churches of Cilicia and Isauria, Birmingham Byzantine and Ottoman Monographs, Vol. I, Great Yarmouth.
• Headlam 1892 Headlam, A.C., Ecclesiestical Sites in Isauria, Occasional Papers of the Society fort he Promotion of Hellenic Studies, 2, London.
• İnan 1998 İnan, J., Toroslar’da bir Antik Kent: Lyrbe? - Seleukeia?, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
• Isings 1957 Isings, C., Roman Glass from Dated Finds, Archaeologica Traiectina 2, Groningen-Djakarta.
• Karabulut-Önal-Dervişoğlu 2012 Karabulut, H. - Önal, M. - Dervişoğlu, N., Haleplibahçe Mozaikleri - Şanlıurfa/Edessa, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
• Keil-Wilhelm 1931 Keil, J. - Wilhelm, A., “Denkmäler aus dem Rauhen Kilikien”, Monumenta Asiae Minoris Antiqua III, Manchester.
• Knudsen 2001 Knudsen, S., “IV -The Roman House”, Antioch - The Lost Ancient City, Princeton University Press, Princeton.
• Kondoleon 1995 Kondoleon, C., Domestic and Divine - Roman Mosaics in the House of Dionysus, New York
• Köroğlu 2013 Köroğlu, G., “Silifke Müzesi’nden Erken Bizans Dönemi’ne Ait Gümüş Tılsım”, Seleucia ad Calycadnum, Olba Kazısı Yayınları, Sayı III, 81-99.
• Lapatin 2015 Lapatin, K., Luxus: The Sumptuous Arts of Greece and Rome, J. Paul Getty Museum Publications, Los Angeles 2015.
• Levi 1947 Levi, D., Antioch Mosaic Pavements, Vol.I-II, Princeton University Press, Princeton.
• van Lith van Lith, S.M.E., “First Century Cantharoi with a Stemmed Foot: their Distribution and Social Conext”, Roman Glass - Two Centuries of Ar and Invention (ed. M. Newby - K. Painter), Vol XII of Occasional Papers from The Society of Antiquaries of London, London.
• MacKay 1990 MacKay, T.S., “The Major Sanctuaries of Pamphylia and Cilicia”, Aufstieg und Niedergang der Römischen Welt (ANWR), Teil II, Band 18, 2045-2119.
• Mathiesen 1999 Mathiesen, T.J., Greek Music and Music Theory in Antiquity and the Middle Ages, The University of Nebraska Press.
• Özyıldırım 2012 Özyıldırım, M., “Olba Manastırı Hakkında Arkeolojik ve Yazınsal Bilgiler”, Seleucia ad Calycadnum, Olba Kazısı Yayınları, Sayı II, 105- 118.
• Özyıldırım 2013 Özyıldırım, M., “Olba Manastırı: 2012 Kazı Sonuçları ve Merkez Mekânlar Üzerine Düşünceler” Seleucia ad Calycadnum, Olba Kazısı Yayınları, Sayı III, 213-224.
• Özyıldırım-Ünalan 2011 Özyıldırım, M., - Ünalan H.S., “Isauria Dağlarında Hıristiyan Manastırcılığının Bir Örneği: Olba Manastırı”, Seleucia ad Calycadnum, Sayı I, 147-166.
• Rohde-Kriseleit 1982 Rohde, E., - Kriseleit, I., Schatze der Weltkultur, Staadtliche Museen zu Berlin - Pergamon Museum, Berlin.
• Schaffer 1902 Schaffer, F.X., “Archäologisches aus Kilikien, J. O. A. L., V, 106-111.
• Tunçer 2005 Tunçer, B., Eskiçağ Kilikia Çalgıları, Pan Yayıncılık, İstanbul.
• Tülek 1998 Tülek, F., Efsuncu Orpheus - Orpheus, the Magician, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
• Tülek 2011 Tülek, F., Türkiye Mozaikleri ve Antik Dönemden Ortaçağ Dünyasına Diğer Mozaiklerle Paralel Gelişimi: Mozaiklerin Başlangıcından Geç Bizans Çağına Kadar İkonografi, Stil ve Teknik Üzerine Sorular - 16-20. Ekim.2009 - Bursa- Türkiye, İstanbul.
• Yamauchi 1983 Yamauchi, E.M., “Magic in the Biblical World”, Tyndale Bulletin 34, 169-200.