An Assessment on The Arrangement of The Living Areas in the Epi-paleolithic Period of Direkli Cave

Yıl 2017, Sayı: 7, 367 - 396, 01.01.2017

Cevdet Merih Erek

Öz

The Epi-paleolithic is a cultural period that emerges immediately after the Paleolithic Age. That cultural period has developed that began to evolve Holocene geological period, where we lives in, after the glacial conditions of the Pleistocene ceased to exist. This period humans has begun to reveal a way of life different from the life activities of the previous era, when people slowly drown out of the effect of the heavy glacier conditions of the earth. The most important evidence of this period can be seen on the chipped stone industry. But here we will talk about the different vital area arrangements of the time, which will be related to how the caves, which may already be experienced, are shaped by spatial arrangements even during temporary settlement periods. It is a bit difficult to reveal the characteristics of the Epi-paleolithic period, which are revealed in excavations and surface surveys in Anatolian prehistory studies. This is because of the lack of excavations related to the period. The site, which reveals the cultural structure of this period systematically, is Öküzini Cave on the border of Yağca Village in the Antalya Province, Döşemealtı District. After that, Direkli Cave is located in Döngel Village, Kahramanmaras province, which is a cave administration. It is also important in terms of preserving the cultural deposits as much as possible in order to reveal the defining elements of the Epi-paleolithic period. Especially with the hearth, burial place and the traces of round planned structures, the last data on the arrangement of the living areas of the Epi-paleolithic period is striking. In this article, it is aimed to emphasize the importance of the arrangements in the life of the people of the Epi-paleolithic period.

Anahtar Kelimeler

Epi-paleolithic, Direkli Cave, Grave, Anatolia, Kahramanmaraş.

Direkli Mağarası Epi-paleolitik Dönem Yaşamsal Alan Düzenlemeleri Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

Epi-paleolitik dönem, Paleolitik Çağ’ın hemen ardından ortaya çıkan bir kültürel dönemdir. Bu kültürel dönem, Pleistosen’in buzul koşulları ortadan kalktıktan sonra Holosen dönemin başlaması ile gelişmiştir. Bu dönem insanları yerkürenin ağır buzul koşullarının etkisinin yavaş yavaş ortadan kalkmasıyla bir önceki dönemin yaşam aktivitelerinden farklı bir yaşam biçimi ortaya koymaya başlamıştır. Bunun en önemli kanıtlarını yontmataş endüstrileri üzerinde görmek mümkündür. Ancak burada dönemin farklı yaşamsal alan düzenlemelerinden söz edeceğiz ki bu da zaten yaşanabilecek olan mağaraların içinin geçici yerleşim sürelerinde bile nasıl mekan düzenlemeleriyle şekillendirilmiş olduğuyla ilişkili olacaktır. Anadolu prehistoryası çalışmalarında kazı ve yüzey araştırmalarıyla ortaya konulan Epi-paleolitik dönem özelliklerini her niteliğiyle ortaya koymak biraz zordur. Bunun sebebi söz konusu dönemle ilgili kazıların azlığıdır. Bu dönemin kültürel yapılanmasını sistematik kazılarla ortaya koyan ilk sit, Antalya İli Döşemealtı İlçesi Yağca Köyü sınırlarındaki Öküzini Mağarası’dır. Bunun ardından yine bir başka mağara iskanı olan Kahramanmaraş ili Onikişubat İlçesi, Döngel Köyü’nde bulunan Direkli Mağarası gelmektedir. Direkli Mağarası, Epipaleolitik dönemin tanımlayıcı unsurlarını ortaya koyması açısından önemli olduğu kadar kültür dolgularının büyük oranda korunmuş olması açısından da önem taşımaktadır. Özellikle ocak, mezar ve yuvarlak planlı yapı izleri, Epi-paleolitik dönemin yaşama alanlarının düzenlenmesi konusunda son derece dikkat çekicidir. Bu makale, söz konusu düzenlemelerin Epi-paleolitik dönem insanlarının yaşamındaki önemini vurgulamayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Epi-paleolitik, Direkli Mağarası, Mezar, Anadolu, Kahramanmaraş.

Kaynakça

• Albrecht, G., B. Albrecht, H. Berke, D. Burger, J. Moser, W. Rähle, W. Schoch, G. Storch, H.P. Uerpmann and B. Urban, 1992
• Albrecht, G., B. Albrecht, H. Berke, D. Burger, J. Moser, W. Rähle, W. Schoch, G. Storch, H.P. Uerpmann and B. Urban,. “Late Pleistocene and Early Holocene Finds From Öküzini: A Contribution to the Settlement History of the Bay of Antalya, Tukey”, Paléorient, Vol.18/2, s.123-141.
• Bannerman, N. and C. Jones, 1999 Bannerman, N. and C. Jones, “Fish-trap Type: A Component of the Maritime Cultural Landscape”, International Journal of Natufian Archaeology, 28, s.70-84.
• Bar-Yosef, D.E. and I. Zohar, 2010 Bar-Yosef, D.E. and I. Zohar, “The Role of Aquatic Resources in the Natufian Culture”, Eurasian Prehistory, 7(1), s.29-43.
• Bar-Yosef, O. and N. Goren, 1973 Bar-Yosef, O. and N. Goren, “Natufian Remains in Hayonim Cave”, Paléorient, Vol. 1, No 1, ss.49-68
• Bar-Yosef, O., 1998 Bar-Yosef, O. “The Natufian Culture in the Levant, Threshold to the Origins of Agriculture”, Evolutionary Anthropology, Volume 6, Issue 5, s.159-177.
• Baird, D., 2007 Baird, D., “Pınarbaşı Orta Anadolu’da Epi-Paleolitik Konak Yerinden Yerleşik Köy Yaşamına” Türkiye’de Neolitik Dönem, Metinler, Arkeoloji Sanat Yayınları, s.285-311.
• Baird, D., E. Asouti, L. Astruc, A. Baysal, E. Baysal, D. Carruthers, A. Fairbairn, C. Kabukcu, E. Jenkins, K. Lorentz, C. Middleton, J. Pearson and A. Pirie, 2013
• Baird, D., E. Asouti, L. Astruc, A. Baysal, E. Baysal, D. Carruthers, A. Fairbairn, C. Kabukcu, E. Jenkins, K. Lorentz, C. Middleton, J. Pearson and A. Pirie, 2013, “Juniper Smoke Skull and Volves’ Tails. The Epipaleolithic of the Anatolian Plateau in its South-West Asian Context; Insights from Pınarbaşı”, Levant, Volume 45/2, The Journal of the Council for British Research in the Levant, s.175-209.
• Do, H., 1976 Do, H., “Rosh Zin: A Natufian Settlement Near Ein Avdat”, In Marks AE (ed), Prehistory and Paleoenvironments in the Central Negev, Israel, ss.317-347.
• Erek, C.M., 2014 Erek, C.M., “Direkli Cave: The Significance of Fire and Female Figures in the Paleo-Landscape during the Epi-paleolithic Period”, Selevcia ad Calycadnvm, Sayı IV, Olba Kazısı Serisi, İstanbul, s.151-164.
• Goring-Morris, N., 1998 Goring-Morris, N., “Mobiliary Art From The Late Epipaleolithic of The Negev, Israel”, Rock Art Research, Volume 15, Number 2, s.81-87.
• Hopf, M. and O. Bar-Yosef, 1987 Horf, M. and O. Bar-Yosef, “Plant Remains From Hayonim Cave, Western Galilee”, Paléorient, Vol.13/1, s.117-120.
• Kartal, M. and C.M. Erek, 1998 Kartal, M. and C.M. Erek, “The Burials in Öküzini Cave (SW Anatolia), ERAUL, 85, s.551-557.
• Kartal, M., 2002 Kartal, M., “Öküzini Mağarası” Arkeoatlas, Sayı 1, sayfa 61, ISSN. 1303- 5223.
• Kökten, İ.K., 1960 Kökten, İ.K., “Anadolu Maraş Vilayetinde Tarihten Dip Tarihe Gidiş”, Türk Arkeoloji Dergisi, Sayı X-1, s.42-52, Lev.XXXIX-XLVI, Ankara.
• Lev-Yadun, S., A. Gopher and S. Abbo, 2000 Lev-Yadun, S., A. Gopher and S. Abbo, “The Cradle of Agriculture”, Science, Vol. 288, Issue 5471, s.s.1602-1603, DOI: 10.1126/ science.288.5471.1602.
• Martinoli, D., 2002 Martinoli, D. “Les Macrorestes Botaniques De La Grotte D’Öküzini” ERAUL, 96, s.91-94.
• Mastin, B.A., 1964 Mastin, B.A. “The Extended Burials at the Mugharat el-Wad”, The Journal of The Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland, Volume 94, No:1, s.44-51.
• Stekelis, M. and Yizraeli, T., 1963 Stekelis, M. and Yizraeli, T. “Excavation at Nahal Oren (Preliminar Report)”, Israel Exploration, 13, s.1-12.
• Valla, F.R., Plisson, H., Buxo, I., Capdevilla, R., 1989 Valla, F.R., Plisson, H., Buxo, I., Capdevilla, R. “Notes Préliminaires sur les foulles en cours sur la terrasse d’Hayonim”, Paléorient, 15, s.245-257.
• Valla, F.R, H. Khalaily, N. Samuelian and F. Bocqentin, 2002 Valla, F.R, H. Khalaily, N. Samuelian and F. Bocqentin, “From Foraging to Farming, The Contribution of the Ain Mallaha (Eynan) Excavations, 1996-2001”, Bulletin du Centre de Recherche Français à Jérusalem, s.s.71-90.
• Weinstein-Evron, M., R. Yeshurun, D. Kaufman, E. Eckmeier, 2012 Weinstein-Evron, M, R. Yeshurun, D. Kaufman, E. Eckmeier, “New 14C DatesFor The Early Natufian of El-Wad Terrace, Mount Carmel, Israel”, RADIOCARBON, Proceedings of the 6th International Radicarbon and Archaeology Symposium, Vol 54, Nr 3-4, Edited by E.Boaretto and N.R Robollo Franco, s.813-822
• Yalçınkaya, I., J.-M. Leotard, M. Kartal, M. Otte, C.M. Erek, A.L. Atıcı, I. Lopez, 1996
• Yalçınkaya, I., J.-M.Leotard, M. Kartal, M. Otte, C.M. Erek, A.L. Atıcı, I. Lopez, “1990-1995 Öküzini Kazıları (Tardigalsiyer Yerleşmeleri)”, XVIII. Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt I, s.11-16.
• Yalçınkaya, I., M. Kartal, C.M. Erek, A.L.Atıcı, M.B. Kösem, K. Ceylan, J.-M. Leotard, M. Otte, 1998
• Yalçınkaya, I., M. Kartal, C.M. Erek, A.L. Atıcı, M.B. Kösem, K. Ceylan, J.-M. Leotard, M. Otte, “1995-1996 Yılları Öküzini Kazıları”, XIX. Kazı Sonuçları Toplantısı, Cilt I, s.47-71.
• Yalçınkaya, I., M. Kartal, M.B. Kösem, C.M. Erek, A.L. Atıcı, K. Özçelik (Ceylan), H. Taşkıran, M. Otte, 1999
• Yalçınkaya, I., M. Kartal, M.B. Kösem, C.M. Erek, A.L. Atıcı, K. Özçelik (Ceylan), H. Taşkıran, M. Otte, “1997 Yılı Öküzini Kazıları” XX. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1. Cilt, s.39-54.
• Yalçınkaya, I., M. Kartal, K. Özçelik, M.B. Kösem, A.L. Atıcı, H. Taşkıran, C.M. Erek, 2001
• Yalçınkaya, I., M. Kartal, K. Özçelik, M.B. Kösem, A.L. Atıcı, H. Taşkıran, C.M. Erek, “1999 Yılı Öküzini Kazısı”, 22. Kazı Sonuçları Toplantısı, 1. Cilt, s.21-26. Ankara.
• Zeder, A.M. 2011 Zeder, A.M. “The Origins of Agriculture in the Near East”, Current Anthropology, Volume 52, Supplement 4, s.221-235.