Klazomenai Karantina Island North Slope Excavation Stratigraphy and The Terracotta Figurines Of The Hellenistic Period

Yıl 2017, Sayı: 7, 197 - 224, 01.01.2017

Fikret Özbay Aslıhan Özbay

Öz

The confines of Klazomenai ancient city which is located in Urla province of İzmir spreads as far as Karantina Island. The third period of excavation work in Karantina Island which is in 500 meters distance from mainland began in 2011. To uncover the theater ruins mentioned in the notes of R. Chandler and G. Beanhthre excavation works have been focused on the North slope of the Island. During the excavation work in the north slope of Karantina Island a foundational construction of major structure has been discovered but the remains that may belong to upper architecture of this structure has not been found. Inside of the seramic filler which was used to keep the upper architecture as well as the artificial terrace of this major structure standing; thick crust potteries for daily use, black glaze pottery, miniature plates, votive candles and loom weights have been discovered. Within this ceramic filling various terra-cotta figurines are examined in a eleven-fold classification with each group under other sub-groupings such as female figurines, male figurines, mythological identities, theatric figurines and masks, busts, reliefs and proteomes, frustum parts, animal figurines, miniature altars, molds and unclassified figurines. However in this study four group of outstanding figurines have been dealth with. The major objective of this study is to introduce the materials belong to a sacred site of Northern Ionia and Hellenistic-period figurines which have uncovered from the north slope of Karantina Island to scientific community.

Anahtar Kelimeler

Klazomenai, Karantina Island, North Slope Excavation, Hellenistic Period, Terracotta Figurines.

Karantina Adası Kuzey Yamacı Kazıları Stratigrafik Değerlendirmesi ve Hellenistik Dönem Pişmiş Toprak Figürinler

Öz

İzmir’in Urla ilçesinde yer alan Klazomenai antik kentinin sınırları Karantina Adasına kadar yayılım göstermektedir. Anakara’ya 500m. mesafedeki Karantina Adasında üçüncü dönem kazı çalışmalarına 2011 yılında başlanmıştır. R. Chandler ve G. Bean’in notlarında bahsettiği tiyatro yapısına ilişkin kalıntıları ortaya çıkartmak amacıyla kazı çalışmaları adanın kuzeyinde yoğunlaşmış; Karantina Adası kuzey yamacı kazıları sırasında büyük bir yapıya ait temel konstrüksiyonu tespit edilmiş, ancak yapının üst mimarisine ilişkin kalıntılar rastlanmamıştır. Karantina Adası kuzey yamacı kazılarında tespit edilen temel mimarisinde üst yapıyı ayakta tutabilmek ve yapay terası desteklemek amacı ile kullanılan seramik dolgu içinde; kaba hamurlu günlük kullanım kapları, siyah firnisli seramikler, minyatür kaplar, adak kandilleri ve ağırşaklar ile birlikte toplam 707 adet pişmiş toprak figürin ele geçmiştir. Söz konusu seramik dolgu içinden ele geçen pişmiş toprak figürinler; Kadın Figürinleri, Erkek Figürinleri, Mitolojik Kimlikler, Tiyatral Figürinler ve Masklar, Büst, Kabartma ve Protomlar, Gövde Parçaları, Hayvan Figürinleri, Minyatür Altarlar, Kalıplar ve Sınıflandırılamayan Figürinler olmak üzere on bir ana başlık altında incelenmiş; her grup kendi içinde alt gruplara ayrılmıştır. Ancak bu çalışmada figürin grupları arasında sayısal yoğunluğuyla öne çıkan dört grup ele alınmıştır. Çalışmanın ana hedefi Klazomenai Karantina Adası kuzey yamacı kazılarından ele geçen Hellenistik Dönem figürinlerini bilim dünyasına tanıtmak ve Kuzey Ionia’daki bir kutsal alana ait malzemenin bir kısmını bilim dünyası ile paylaşmaktır.

Anahtar Kelimeler

Klazomenai, Karantina Adası, Kuzey Yamacı Kazıları, Hellenistik Dönem, Pişmiş Toprak Figürin.

Kaynakça

• Bean 1966 Bean, G., Aegean Turkey. An archaeological Guide, London.
• Beek – Beelen 1991 Beek, R., - Beelen, J., Excavations in Klazomenai, Anatolica 17, Leiden.
• Bieber 1955 Bieber, M., The Sculpture of the Hellenistic Age, New York.
• BMC Ionia Barclay, V. H., British Museum Catalogue of the Greek Coins of Ionia , Londan.
• Burr-Thompson 1952 Burr-Thompson, D., “Three Centuries Of Hellenistic Terracottas”, Hesperia 21, Atina.
• Burr-Thompson 1962 Burr-Thompson, D., “Three Centuries of Hellenistic Terracottas: II. C The Satyr Cistern”, Hesperia 31, Atina.
• Burr-Thompson 1963 Burr Thompson, D., Troy,The Terracotta Figurines of the Hellenistic Period: Supplementary Monograph III, Princeton.
• Chandler 1825 Chandler, R., Travels in Asia Minor and Greece Vol.1, Oxford.
• Çevirici 1998 Çevirici, F., Kültler Açısından Daskylaion Terrakotaları, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Dan: Prof. Dr. T. Bakır), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Délos XXIII Laumonier,A., Exploration Archéologique de Délos XXIII. Les figurines de terre cuite, Paris.
• Dereboylu 2012 Dereboylu, E., Aigai Pişmiş Toprak Figürinleri, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dan: Prof. Dr. E. Doğer) Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü , İzmir.
• Ersoy 1993 Eroy, Y. E., Clazomenae: The Archaic Settlement, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Bryn Mawr.
• Ersoy 2013 Ersoy, Y. E., Cevizoğlu, H., Güngör, Ü., Koparal, E., Ulusoy, P., Hasdağlı, İ., Özbay, F., “Urla Klazomenai Kazıları”, 34. Kazı Sonuçları Toplantısı (2).Ankara.
• Güngör 2004 Güngör, Ü., “The History of Klazomenai in the Fifth Century and the Settlement on the Island”, İçinde: A.Moustaka, E. Skarlatidou, M.C. Tzannes ve Y.E. Ersoy (Ed.), Klazomenai, Teos and Abdera: Metropolis and Colony. Proceedings of the Internationas Symposium hels at the Archaeological Museum of Abdera, 20-21, Octaber 2001, Thessalonika.
• Higgins 1973 Higgins, R. A., “The Terracottas”, içinde: J.N. Coldstream (ed.), Knossos. Thee sanctuary of Demeter, BSA Suppl.8, (1973), Atina
• Higgins 1987 Higgins, R. A., Tanagra and the Figurines, New Jersey.
• Karageorghis 2000 Karageorghis, V., Ancient Art From Cyprus The Cesnola Collection in The Metropolitan Museum of Art, New York.
• Kielau 2009 Kielau, S., Terrakotten Aus Pergamon Tonfiguren Aus Wohnhäusern Der Stadtgrabung, (Dissertation), Bilefeld.
• Lebessi 1976 Lebessi, Penn Museum, Expedition, vol. 18, (1976).
• Louvre III Mollard-Besques, S., Musée national du Louvre Catalogue raisonné des figurines et reliefs en terre cuite grecs, étrrusques et romains III, Époques Hellénistique et romaine Gréce et Asie Mineure, Paris.
• Louvre IV-I Mollard-Besques, S., Musée national du Louvre, Catalogue raisonné des figurines et reliefs en terre cuite grecs, étrrusques et romains IV-I, Époques Hellénistique et romaine. Gréce et Asie Mineure, Paris.
• Leyenaar-Plaisier 1976 Leyenaar-Plaisier, P.G., Les Terres Cuites Grecques Et Romaines , Catalogue De La Collection Du Musée National Des Antiquites A Leiden,Rijksmuseum Van Oudheden.
• Miller 1974 Miller, S.G., “Menon’s Cistern”, Hesperia 43, Atina.
• Nicholls 1995 Nicholls, R. V., “The Stele-Goddess Workshop: Terracottas from Well U 13:1 in the Athenian Agora”, Hesperia 64, Atina.
• Oikonomos 1921 Oikonomos, G.P., “Άνασκαφαί Κλαζομενπν”, Praktika, (1921), Atina.
• Özcan 2007 Özcan, F., Die figürlichen Terrakotten von Milet aus Klassischer und Hellenistischer Zeit, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dan: Prof. Dr. Volkmar von Graeve) Ruhr-Universität Bochum.
• Özbay 2016 (a) Özbay, A., “Klazomenai Buluntusu Pişmiş Toprak Oturan Kadın Figürinlerine İlişkin Düşünceler”, Seleucia VI, (2016), İstanbul.
• Özbay 2016 (b) Özbay, A., Klazomenai Karantina Adası Kuzey Yamacı Kazılarında Ele Geçen Pişmiş Toprak Figürinler, (Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dan: Doç. Dr. H. Cevizoğlu) Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Pausanias Pausanias, Description of Greece, (Trans. H.A.Ormerod), New York.
• Rumscheid 2006 Rumscheid, F., Die Figürlichen Terrakotten von Priene, Wiesbaden.
• Stillwel 1952 Stillwel, R., Results of excavations conducted by American School of Classical Studies at Athens, Corinth Vol. 2, The Theatre, Princton.
• Uhlenbrock 2006 Uhlenbrock, J. P., “Terracotta Types of Enthroned Females From The Extramural Sanctuary of Demeter and Persephone At Cyrene”,Ciene la Cirenaica Nell’Antıchita, Atti del XI Convegno Internazionale di Archeologia Cirenaica, Urbino, June 30-July 2, Urbino.