The Preliminary Results on the Olba Theater in the Light of Archaeological Excavations

Yıl 2017, Sayı: 7, 19 - 47, 01.01.2017

Emel Erten Deniz Kaplan

Öz

The archaeological excavations carried out at Olba since 2010 have mostly unearthed the previously buried remains of the theater of the ancient city. As the excavation and consolidation project at the building progress, more information on the planning and architectural decoration of the theater is available. This study aims to provide the preliminary results of the recent excavations at the site. The theater is located at the civic center of the Roman Imperial Olba and faces southward. The building consists of a semi-circular cavea, orchestra, proscene and scene. The scene building has a rectangular plan and the scenae frons reflects the architectural tradition of the region with its ornamentation and design. The architectural material discovered during the excavations provided sufficient data in order to make a restitution of the scenae frons. The design of the scenae frons, enriched by a series of aediculae and niches, has three gates, one at the center and two at the sides and exhibits a composition of ten Corinthian columns. The general evaluation of the present data on the theater at Olba reveals that the building was a product of a public architectural project carried out at the region in the second half of the AD 2nd century

Anahtar Kelimeler

Mersin, Olba, East Rough Cilicia, Theater, Roman Architecture.

Arkeolojik Kazılar Işığında Olba Tiyatrosu: Ön Sonuçlar

Öz

Olba Tiyatrosu, geçmişte toprak altındayken, 2010 yılından itibaren yapılan arkeolojik kazılar sonucunda büyük ölçüde ortaya çıkartılmış bulunmaktadır. Yapıdaki kazı ve sağlamlaştırma projeleri halen devam etmektedir. Ancak, şimdiye dek yapılan çalışmalar sonucunda tiyatronun mimari planlaması ve plastiği ile ilgili genel sonuçlara ulaşmak mümkün olmuştur. Bu çalışma, kazılar sonucunda elde edilen ön bilgileri sunmayı amaçlamaktadır. Buna göre, tiyatro Olba’nın Roma İmparatorluk Dönemi’nde kamu yapılarının yoğunlaştığı kent merkezinde yer almaktadır. Güneye bakan yapı, yarım daire planlı cavea, orchestra, proskene, skene elemanlarından oluşmaktadır. Tiyatro dikdörtgen planlı bir skene binası ile bölgedeki geleneğe uygun mimari plastik bezemelere sahip bir scenae frons’a sahip bulunmaktadır. Kazılar sonucunda elde edilen verilerden ve bulunan scenae frons mimari elemanlarından yararlanılarak, restitüsyonunu yapmak mümkün olmuştur. Buna göre önde toplam on Korinth başlıklı sütun ile biri ortada ve yanlarda birer kapının bulunduğu, aedicula ve nişlerle zenginleştirilmiş bir düzenleme söz konusudur. Olba Tiyatrosu ile ilgili olarak yapılan genel değerlendirme sonucunda, yapının MS 2. yüzyılın ikinci yarısı içinde, bölgede geçerli imar programı dâhilinde gerçekleştirilmiş olduğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mersin, Olba, Doğu Dağlık Cilicia, Tiyatro, Roma Mimarlığı.

Kaynakça

• Başal 1995 Ş. Başal, “Uzuncaburç Tiyatrosu 1993 Çalışmaları”, MKKS V, 311-320.
• Bent 1891 J. T. Bent, “A journey in Cilicia Tracheia”, Journal of Hellenic Studies XII, 206-224.
• Erten 2016 E. Erten, “Olba 2015 Kazılarından Yeni Bir Buluntu: Roma Mozaiği”, Seleucia VI, 61-92.
• Ferrero 1990 D. de B. Ferrero, Batı Anadolu’nun Eski Çağ Tiyatroları, (çev. E. Özbayoğlu), Ankara.
• Fischer 1990 M. L. Fischer, Das korintische Kapitell im Alten Israel in der hellenistischen und römischen Periode: Studien zur Geschichte der Baudekoration im Nahen Osten, Mainz.
• Freyberger 1990 K. S. Freyberger, Stadtrömische Kapitelle aus der Zeit von Domitian bis Alexander Severus: Zur Arbeitweise und Organisation stadtrömischer Werkstätten der Kaiserzeit, Mainz.
• Heilmeyer 1970 W. Heilmeyer, Korintische Normalkapitelle, Heidelberg.
• Jones 2000 Kr. M. W. Jones, Principles of Roman Architekture, Yale.
• Kadıoğlu 2006 M. Kadıoğlu, Die scanae frons des Theaters von Nysa am Mäander, Forshungen in Nysa am Mäander 1, Mainz.
• Kaplan 2011 D. Kaplan, “Doğu Dağlık Kilikia’da İmar Hareketliliğinin ve Üretim Artışının Nedenleri”, Tüba-Ar 11, 17-120.
• Kaplan 2013 D. Kaplan, Kilikia Bölgesi Roma İmparatorluk Dönemi Mimari Süslemeleri (MEÜ. Yayınlanmamış Doktora Tezi), Mersin.
• Karamut 1997 İ. Karamut, “1995 Yılı Syedra antik kenti çevre düzenleme ve kurtarma kazısı çalışmaları”, VII. Müze Kurtarma Kazıları Sempozyumu Bildirileri, 49-56.
• Karamut 1999 İ. Karamut, “Syedra 1997 yılı kurtarma kazısı ve temizlik çalışamaları”, IX. Müze Kurtarma Kazıları Sempozyumu Bildirileri, 141-151.
• Keil-Wilhelm 1931 J. Keil – A. Wilhelm, “Denkmäler aus dem Rauhen Kilikien”, Monumenta Asia Minoris Antiqua III,Manchester.
• MacKay 1976 T. S. MacKay, “Olba (Uğura), Princeton Encyclopedia of Classical Sites, Princeton.
• Peschlow-Bindokat 1975 A. Peschlow-Bindokat, “Zur Saulenstrasse von Pompeiopolis in Kilikien”, IstMitt 1975, 373-391.
• Spanu 1999 M. Spanu, “Il Teatro”, Elaiussa Sebaste I – Campagne di Scavo 1995-1997 (ed. E. Equini Schneider), Roma, 189-207.
• Spanu 2003 M. Spanu, “Roman Influence in Cilicia Through Architecture”, OLBA VIII (Özel Sayı), 1-38.
• Spanu 2013 M. Spanu, “Architectural Decoration in Roman Rough Cilicia: Preliminary Remarks”, Rough Cilicia – New Historical and Archaeological Approaches (ed.M. C. Hoff – R. F. Townsend), Oxford.
• Spanu 2011 M. Spanu, The Theatre of Diokaisareia, Berlin.
• Ünal-Girginer 2007 A. Ünal – K.S. Girginer, Kilikya – Çukurova – İlk Çağlardan Osmanlı Dönemi’ne Kadar Kilikya’da Tarihi Coğrafya, Tarih ve Arkeoloji, İstanbul.